«Η επόμενη κρίση με την Τουρκία» του Στέφανου Κασιμάτη

Το λένε ακόμη και τα πουλάκια στα κλαδιά των δένδρων (που πάντα έχουν φωνή στη δημώδη ποίηση) ότι η Τουρκία αναζητεί αγορές στο εξωτερικό, προκειμένου να εξαγάγει την εκλογική ανασφάλεια του καθεστώτος. Κοινώς, ψάχνει για καβγά εκτός συνόρων, με σκοπό να συσπειρωθούν οι ψηφοφόροι του Ερντογάν και ο ίδιος να επανεκλεγεί στις εκλογές που πρόκειται να γίνουν τον Ιούνιο του 2023.

Αρχικά η επιθετικότητα αυτή στράφηκε κατά της χώρας μας με καταιγισμό προκλήσεων (όχι απλώς ανυπόστατων, αλλά ηλίθιων προκλήσεων) που είχαν σκοπό να παρασύρουν την Ελλάδα σε μια ελληνοτουρκική κρίση. Δεν τα κατάφεραν, καθώς υψώθηκε τείχος προστασίας της Ελλάδας από τις ισχυρές χώρες της Δύσης. Συνέβαλαν σε αυτή την εξέλιξη τόσο η διεθνής περίσταση (με τον πόλεμο στην Ουκρανία το ΝΑΤΟ δεν έχει την πολυτέλεια για εσωτερικές διαμάχες) όσο και η προδήλως φιλοδυτική στάση της χώρας μας από την πρώτη ώρα της κρίσης, εν αντιθέσει με την επαμφοτερίζουσα στάση της Τουρκίας έναντι της Ρωσίας.

Έπειτα ήλθε η σειρά της Συρίας: μια χερσαία στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας θα μπορούσε να πετύχει τον σκοπό της επανεκλογής Ερντογάν. Βλέπουμε, όμως, πως ούτε εκεί η Τουρκία μπορεί να στήσει σκηνικό κρίσης. Οι μεν Αμερικανοί εκφράζουν διά του υπουργού Αμυνας τη «σθεναρή αντίθεσή» τους στο ενδεχόμενο τουρκικής επιχείρησης, οι δε Ρώσοι επίσης προειδοποιούν ότι μια τέτοια επιχείρηση θα είχε αρνητικό αντίκτυπο. Εν ολίγοις, ούτε προς τη Συρία υπάρχει η δυνατότητα εξαγωγής της εκλογικής ανασφάλειας του Ερντογάν. Ποιες άλλες δυνατότητες, λοιπόν, απομένουν στον Ερντογάν, αφού ούτε με την Ελλάδα ούτε με τη Συρία μπορεί να πετύχει τον σκοπό του;

Η Κύπρος

Απομένει η Κύπρος, όπου η κρίση μπορεί να είναι ελεγχόμενη και, επιπλέον, υπάρχει πάντα η πιθανότητα να παρασυρθεί σε αυτήν και η Αθήνα. Την αφορμή θα δώσουν οι προεδρικές εκλογές στην Κύπρο, που είναι προγραμματισμένες για τις 5 Φεβρουαρίου 2023 και στις οποίες προεξοφλείται η επικράτηση του Νίκου Χριστοδουλίδη. Ο Χριστοδουλίδης, ως γνωστόν, είναι ο εκφραστής της σκληρής, της μαξιμαλιστικής γραμμής στο Κυπριακό, που ουσιαστικά αρνείται κάθε προσπάθεια προόδου στο ζήτημα και υποστηρίζεται από τη Ρωσία, η οποία έχει κάθε συμφέρον ώστε η πληγή στο νοτιοανατολικό σκέλος της Συμμαχίας να παραμένει ανοιχτή. Ο ρόλος του αυτός έγινε αντιληπτός κυρίως κατά τις διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά το 2017 και ήταν η αφορμή για τη διάρρηξη των σχέσεών του με τον πρόεδρο Αναστασιάδη, οποίος τον είχε αναδείξει στην πολιτική. Η υποψηφιότητά του στηρίζεται από την πανίσχυρη Κυπριακή Εκκλησία, από το εξίσου ισχυρό ρωσικό λόμπι της Κύπρου και από την ελλαδίτικη Λαϊκή Δεξιά. Υπό τις συνθήκες αυτές, εφόσον δεν συμβεί κάτι το δραματικό, κάτι που θα ανέτρεπε τις διαμορφωμένες ισορροπίες, η εκλογή του Νίκου Χριστοδουλίδη στην προεδρία της Κύπρου είναι το πιθανότερο να συμβεί.

Ο Χριστοδουλίδης

Το βέβαιο στην περίπτωση εκλογής του Χριστοδουλίδη είναι ότι – ανεξαρτήτως της επίσημης ρητορικής – η ακινησία θα γίνει η πολιτική της Λευκωσίας στο Κυπριακό. Αυτό θα δώσει την ευκαιρία στον Ερντογάν να προκαλέσει μια κρίση στην Κύπρο, στην οποία μάλιστα η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι δεν θα βρίσκονται απέναντι στη Δύση, αλλά στην πλευρά της. Πώς γίνεται αυτό; Θα προτείνουν συνεκμετάλλευση των κοιτασμάτων από τους Ελληνοκυπρίους και τους Τουρκοκυπρίους, βάσει του υποδείγματος που προσφέρει η ενεργειακή συμφωνία του περασμένου Οκτωβρίου μεταξύ Λιβάνου και Ισραήλ.

Η συγκεκριμένη συμφωνία είναι πράγματι κάτι τελείως καινούργιο, για το οποίο ο ΗΠΑ διαλαλούν την ικανοποίησή τους και το παρουσιάζουν ως ένα «νέο εργαλείο», αν όχι για την επίλυση των διαφορών, τουλάχιστον για την παράκαμψή τους. Και είναι φυσικό να καμαρώνουν, διότι η συμφωνία ήταν το αποτέλεσμα εργώδους διπλωματικής προσπάθειας των Αμερικανών, η οποία κράτησε σχεδόν δέκα χρόνια. Συνέβαλε οπωσδήποτε η ενεργειακή κρίση, που ανέδειξε ως προτεραιότητα την απεξάρτηση της Δύσης από τις ρωσικές ενεργειακές πηγές και το αποτέλεσμα ήταν δύο χώρες, οι οποίες βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση εδώ και κάποιες δεκαετίες, να τακτοποιήσουν τις διαφορές τους περί ΑΟΖ μέσω μιας οικονομικής συμφωνίας από την οποία κερδίζουν και οι δύο. Ο Νετανιάχου, που ήταν τότε στην αντιπολίτευση, δεσμεύτηκε ότι θα την καταργήσει, εφόσον πάρει την κυβέρνηση. Την πήρε, στις εκλογές που ακολούθησαν μερικές εβδομάδες μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας. Εκτοτε, όμως, δεν έχει κάνει τίποτε εναντίον της συμφωνίας, ούτε και πρόκειται, διότι οι Αμερικανοί δεν το επιτρέπουν.

Τα ουρητήρια

Τι θα συμβεί αν η τουρκική πλευρά προτείνει κάτι αντίστοιχο για τα κοιτάσματα της Κύπρου, με τις ΗΠΑ να επιχαίρουν και να στηρίζουν την ιδέα; Αν η πρόταση γίνει δεκτή, «τότε», όπως μου είπε πρόσωπο με προσωπική ανάμειξη πολλών ετών στις προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος, «το Κυπριακό θα έχει λυθεί». Θα συμβεί πανικός και θα ακολουθήσει παραλυσία, δεδομένης της παροιμιώδους αναποφασιστικότητας του Ν. Χριστοδουλίδη. Χαρακτηριστικό είναι αυτό που άκουσε συνομιλητής του Νίκου Αναστασιάδη σχετικά με την αποφασιστικότητα του Χριστοδουλίδη: «Αν τον βάλεις μπροστά σε δύο ουρητήρια, αυτός θα τα κάνει πάνω του επειδή δεν θα μπορεί να αποφασίσει σε ποιο να πάει»...