Μεσαορία, πολιτική ανυδρία

Σταμάτησα προχθές το αυτοκίνητό μου ψηλά στον Πενταδάχτυλο, στον δρόμο προς Χαλεύκα, και είδα κάτω τη Μεσαορία σε όλο της το μεγαλείο: τεράστια και ερημωμένη. Ξερή και καταθλιπτική. Διαβάζω στην Polignosi πως, σύμφωνα με την επίσημη απογραφή πληθυσμού του 1973, ο συνολικός πληθυσμός των οικισμών της Μεσαορίας ανερχόταν στους 219.766 κατοίκους, οι οποίοι αντιπροσώπευαν το 34,8% ολόκληρου του πληθυσμού της Κύπρου, που ήταν 631.778. Ένας τόπος ζωντανός, η καρδιά της Κύπρου, έχει μετατραπεί σε ένα νεκροταφείο που θυμίζει εγκαταλελειμμένες πόλεις του far west.

Η Μεσαορία, εκτός από το Βαρώσι, αποτελεί άλλη μια τραγική χαμένη ευκαιρία στην Κύπρο. Με συνολικό μήκος πεδιάδας 65 χιλιόμετρα, θα μπορούσε κανονικότατα να εξελιχθεί για να εξάγει τόνους γεωργικών προϊόντων, κατακλύζοντας τη μεσογειακή και ευρωπαϊκή αγορά. Η Μεσαρά της Κρήτης που είναι 10 χιλιόμετρα μικρότερη σε έκταση, σιτίζει 11 εκατομμύρια Έλληνες και επιπλέον εξάγει προϊόντα σε όλη την Ευρώπη. Το Ισραήλ, με πολύ χειρότερο έδαφος και με δέκα φορές περισσότερα πρωτογενή προβλήματα ύδρευσης, εξάγει στις χειρότερές του χρονιές 90.000 τόνους πιπεριάς και στις καλύτερές του 130.000.

Η Μεσαορία έπρεπε -πριν δύο δεκαετίες- να αποτελεί ένα από τα πρώτα μεγάλα και δυναμικά Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα οποία θα οδηγούσαν την (ιστορικά μεικτή πληθυσμιακά) πεδιάδα σε νέες συνεργασίες, ανάμεσα σε επενδυτές, πρωτοπόρους γεωπόνους και καλλιεργητές του τόπου μας. Τα ΜΟΕ μέχρι σήμερα δεν έχουν να κάνουν με την πραγματική αγορά και οικονομία, τα πραγματικά συμφέροντα των κατοίκων του νησιού. Ένα τέτοιο project θα άνοιγε χιλιάδες θέσεις εργασίας όλων των ειδικοτήτων: από απλούς εργάτες ή οδηγούς, μέχρι χημικούς τροφίμων, μηχανολόγους μηχανικούς και εμπόρους. Θα έφερνε κέρδη και στις δύο κοινότητες. Θα μπορούσε να ανοίξει το λιμάνι της Αμμοχώστου για εξαγωγές (μόνιμο στόχο των Τ/Κ), και την πόλη της Αμμοχώστου για τους νόμιμους κατοίκους της.

«Μα οι Τούρκοι δεν θα δέχονταν», η πρώτη κλασική αντίδραση, η απάντησή μας για όλα. Ρωτήσαμε τον Ταλάτ ή τον Ακιντζί; Πήγαμε με μια ολοκληρωμένη πρόταση αναδεικνύοντας την κομβική στρατηγική σημασία της Μεσαορίας σε σχέση με την Αμμόχωστο αλλά και την οικονομία του νησιού; Ρωτήσαμε τον Ερντογάν πριν είκοσι χρόνια, όταν ήταν σε πιο ευρωπαϊκές ατραπούς;

Πολύ φοβάμαι ότι εξακολουθούμε να μιλούμε τη γλώσσα του 20ου αιώνα χωρίς να καταλαβαίνουμε την αναδιάταξη του διεθνούς συστήματος των πρώτων δεκαετιών του 21ου αιώνα και τις ευκαιρίες που μας δίνει η ίδια η γεωγραφία του τόπου μας. Χωρίς να καταλαβαίνουμε τι σημαίνουν τα τρία Ts στην οικονομία: Talent, Technology, Tolerance, τα οποία εκτινάζουν στα ύψη την ανάπτυξη σε ολόκληρες χώρες ή σε συγκεκριμένες περιοχές εντός των κρατών.

Όταν κανείς συζητά ιδέες σαν την παραπάνω, αμέσως τον βγάζουν τρελό ή προδότη. Παρέρχομαι την ανοσία του προδότη, γιατί οποιαδήποτε ιδέα οδηγεί στην ευμάρεια και τη συνεργασία των κατοίκων της Κύπρου δεν μπορεί να είναι προδοτική. Μένει το «τρελός» που σημαίνει πως «τέτοια δεν γίνονται, είναι όνειρα θερινής νυχτός». Και αρχίζουν μετά οι τρεις χιλιάδες ενστάσεις:

«Δεν έχουμε νερό!». Ούτε το Ισραήλ είχε. Για να αξιοποιήσει στο μέγιστο τη χρήση νερού, το Ισραήλ έχει αναπτύξει μια επαναστατική τεχνική καλλιέργειας, τη λεγόμενη «στάγδην άρδευση» (drip irrigation). Πρόκειται για τη διαδικασία ρίψης μικρής ποσότητας νερού στην περιοχή της ρίζας η οποία είναι πολύ πιο αποτελεσματική ως προς τη χρήση νερού σε σχέση με την παραδοσιακή άρδευση με κατάκλυση (flood irrigation). Παράλληλα, οι Ισραηλινοί επιστήμονες έχουν αναπτύξει καλλιέργειες που ανθίστανται στην ξηρασία και χρειάζονται λιγότερο νερό για να αναπτυχθούν. Όταν μπήκα σε θερμοκήπιο ντομάτων στο Ισραήλ, έμεινα άναυδη από την απλότητα της ευφυίας τους: πολυώροφα λασάνια ντομάτων, τετραόροφες πολυκατοικίες. Πότιζαν τον 4ο όροφο και στη συνέχεια το νερό έσταζε στον 3ο, στον 2ο και στον 1ο! Έτσι εκμεταλεύονταν μέχρι και την τελευταία σταγόνα νερού.

Σήμερα, η πώληση φαρμακευτικών – αρωματικών φυτών ξεπερνά παγκοσμίως τα 20 δις ευρώ, με την Ευρώπη να αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αγορές. Ηγετικό ρόλο στην παραγωγή και αξιοποίηση αρωματικών φυτών κατέχουν εκτός από την Ιαπωνία, γειτονικές μας χώρες όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Τυνησία και το Ισραήλ. Η Κύπρος ξανά απούσα. Η Μεσαορία κατάξερη και αφημένη στη μοίρα μας.

Σε λιγότερο από 90 μέρες, έχουμε εκλογές. Ακούμε τα ίδια και τα ίδια. Τίποτε ρηξικέλευθο. Τίποτε καινοτόμο. Τίποτε πραγματικά συναρπαστικό. Και σε αυτήν την έλλειψη οράματος ανάγονται άλλα «δευτερογενή» συμπτώματα του πολιτικού μας βίου ή ακόμα και η αδυναμία προσέλκυσης αξιόλογων νέων πολιτικών στελεχών. Η Μεσαορία θα παραμείνει όνειρο θερινής νυχτός όσο δεν έχουμε πολιτικά οράματα. Φταίνε οι πολιτικές ηγεσίες του τόπου που δείχνουν κατώτερες των περιστάσεων. Φταίμε κι εμείς οι ψηφοφόροι που κατεβάζουμε τον πήχυ όλο και πιο χαμηλά, συμβιβαζόμενοι με το μη χείρον βέλτιστον.