Τα λαϊκά δικαστήρια των ΜΚΔ, ο φασισμός και η δημοκρατία

Έγραφα τις προάλλες για τα λαϊκά δικαστήρια των ημερών, τα δικαστήρια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τα οποία, κατά τη δική μου άποψη και εν αντιθέσει με το πώς πλασάρονται από αυτούς που τα στήνουν και αυτούς που προωθούν την παράδοση της δημοκρατίας στον όχλο, συνιστούν μια από τις σοβαρότερες απειλές ενάντια στη δημοκρατία στις μέρες μας.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι ιδεολογικά η βάση πίσω από αυτό το φαινόμενο λαϊκισμού, διότι τέτοιο είναι, αποτελείται από άτομα τα οποία ταυτίζονται ανοιχτά ή συγκεκαλυμμένα με τα δύο άκρα του πολιτικού τόξου. Και ως τέτοια, η βάση αυτή ουδεμία σχέση έχει με τη δημοκρατία, πέραν βεβαίως της επίκλησής της για σκοπούς νομιμοποίησης των όσων επικοινωνιακά επιδιώκει το ένα ή το άλλο άκρο.

Όμως, τα δεδομένα είναι εκεί. Ούτε οι ακροαριστερές ιδεολογίες έχουν την όποια σχέση με τη δημοκρατία, ούτε φυσικά και οι ακροδεξιές. Διότι και οι δύο προωθούν συστήματα τα οποία βασίζονται στην κατάργηση της δημοκρατίας και τον περιορισμό των ελευθεριών για την επίτευξη ενός «ιδεώδους» το οποίο ικανοποιεί τη μία ή την άλλη αντίληψη. Πιο απλά ειπωμένο, η δημοκρατία δεν επιβιώνει ούτε στον κομουνισμό ούτε στον φασισμό και ούτε στις από εκεί και πέρα παραλλαγές τους.

Στις μέρες μας, λοιπόν, η αμφισβήτηση αυτή της δημοκρατίας και η υπόσκαψή της, ξεκινάει ακριβώς μέσα από το αίτημα μεταφοράς των δημοκρατικών εξουσιών σε ένα βήμα πιο άμεσο, υποτίθεται, μακριά από τις εξαρτήσεις και τα προβλήματα τα οποία τα δημοκρατικά πολιτεύματα εμφανίζουν σε περιόδους φθοράς και αποδυνάμωσης όπως αυτή που διερχόμαστε.

Κι όπως πάντοτε συμβαίνει σε τέτοιες περιόδους κρίσης, αυτού και του κάθε πολιτεύματος, εμφανίζονται δυνάμεις οι οποίες προτείνουν ή και προσπαθούν να επιβάλουν νέες προσεγγίσεις επικαλούμενες την «αποτυχία» του συστήματος, τη διαφθορά και άλλους υπαρκτούς, αν και διογκωμένους συνήθως, παράγοντες.

Μόνο που, ένα σύστημα δοκιμασμένο και πετυχημένο όσο κανένα άλλο, όπως η δημοκρατία, εκεί όπου αποτυγχάνει την ώρα μάλιστα που αλλού… επιτυγχάνει μια χαρά, δεν καταλήγει σ' αυτή την αποτυχία λόγω δικών του παθογενειών αλλά ένεκα της αδυναμίας του όποιου λαού και της όποιας κοινωνίας να το εφαρμόσει σωστά.

Γι' αυτό και υπάρχουν λαοί και κοινωνίες ώριμες όπου η δημοκρατία κάνει θαύματα όπως και άλλες στις οποίες η λειτουργία της είναι προβληματική, λόγω ακριβώς της όποιας διαχείρισης.

Η δημοκρατία απαιτεί απόσταση από τα άκρα και την ακρότητα. Είναι ένα σύστημα το οποίο το χαρακτηρίζει η ηρεμία και η διατύπωση, στο πλαίσιό του, απαιτήσεων με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο ο οποίος διασφαλίζει τις ισορροπίες ανάμεσα στις διάφορες απόψεις.

Η αμφισβήτηση των δικαιωμάτων κοινωνικών ομάδων στο όνομα της ομοιογένειας που προωθεί συνήθως το δεξί άκρο είναι έλλειμμα με βάση τη δημοκρατία. Με τον ίδιο τρόπο όμως που εξίσου έλλειμμα είναι το να θεωρείται «επαναστατική» συμπεριφορά λ.χ. η κατάληψη και η καταστροφή δημόσιας περιουσίας στο όνομα μιας ιδεολογίας. Και οι δύο συμπεριφορές καταργούν δικαιώματα τα οποία η δημοκρατία εγγυάται και μπορεί να εγγυηθεί, αρκεί να υπάρχει συμμετοχή σ' αυτήν. Και τα άκρα συνήθως δεν μετέχουν. Σαμποτάρουν μόνο.

Στις μέρες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και εν μέσω μιας κρίσης καθόλα υπαρκτής για το πολίτευμα, μιας κρίσης η οποία απορρέει και από την αδιαφορία και την έλλειψη συμμετοχής του κόσμου η οποία με τη σειρά της επιτρέπει σε αφανή κέντρα εξουσίας να επιτυγχάνουν ολοένα και μεγαλύτερο παρασκηνιακό έλεγχο του πολιτεύματος διαβρώνοντάς το οικονομικά ή άλλως πώς, σ' αυτές λοιπόν τις μέρες είναι αν μη τι άλλο φυσιολογικό ο λαϊκισμός να θεριεύει, αν μιλάμε για κοινωνίες οι οποίες δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν κράτη με θεσμούς ισχυρούς και αδιάβλητους, κράτη στα οποία η δημοκρατία λειτουργεί αυτόνομα και απρόσκοπτα.

Και για να γίνει αυτό, η μεν διαδικασία είναι μεγάλη και επίπονη, οι δε πολίτες έχουν γνώση όχι μόνο των δικαιωμάτων τους αλλά και των περιορισμών και των υποχρεώσεών τους, τις οποίες, κι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, δεν τις βλέπουν ως αναγκαίο κακό αλλά έχουν ωριμάσει ώστε να τις αντιλαμβάνονται ως κάτι καλό. Διότι αυτό είναι. Και ως το απαραίτητο συστατικό για ένα δίκαιο πολίτευμα και μια υγιή κοινωνία με σεβασμό σε όλους.

Σ' αυτές λοιπόν τις μέρες, ένα νέο τσουνάμι λαϊκισμού, υπόσχεται μια πιο άμεση δημοκρατία η οποία ούτε άμεση είναι ούτε και φυσικά με τη δημοκρατία έχει την όποια σχέση. Οι θεσμοί δεν αμφισβητούνται απλώς, αλλά ακυρώνονται. Και οι πολίτες, ξεχνώντας πως τα δικαιώματά τους δεν μπορεί να υπάρχουν χωρίς τις υποχρεώσεις τους, ανακαλύπτουν την ευκολία του να λέει και να κάνει ό,τι θέλει κανείς, γκρεμίζοντας τα πάντα, συγχέοντας τη δύναμη του όχλου στον οποίο εντάσσονται και πάλι εύκολα και ανέξοδα όποτε θέλουν με την ενάσκηση των δημοκρατικών τους δικαιωμάτων.

Θύμα αυτού πάει βέβαια και η δικαστική εξουσία αφού «όλα είναι διεφθαρμένα», όπως και σε κάθε άλλη μορφή εξουσίας. Και ουαί κι αλίμονο σε όποιον τολμήσει να σταθεί απέναντι από αυτή τη διάλυση από τα δύο άκρα και πάλι της δημοκρατίας, στο όνομά της μάλιστα!

Μόνο που η δημοκρατία δεν είναι οχλοβοή. Δεν προκύπτει ως αποτέλεσμα σύγκρουσης με τον ισχυρότερο ή αυτόν που φωνάζει περισσότερο ή πιο δυνατά να κάνει το δικό του. Η δημοκρατία δεν μπορεί να έχει σχέση με τον λαϊκισμό, ούτε με την επιπολαιότητα και την προχειρότητα σκέψης πρωτόγονης, ενστικτώδους και βίαιης η οποία δικάζει και καταδικάζει με το πάτημα ενός κουμπιού ακυρώνοντας τα πάντα και βασιζόμενη στο συναίσθημα ή τον φανατισμό.

Αυτό, το τάχα νέο είδος δημοκρατίας δεν είναι νέο. Πάντοτε υπήρχε και θα υπάρχει. Είναι ο τρόπος με τον οποίο μυαλά ανελεύθερα εκμεταλλεύονται άλλα αφελή ή φανατισμένα για να πετύχουν αυτό που θέλουν.

Και αυτό, μας υπενθυμίζει η Ιστορία, δεν ωφέλησε ποτέ και καμία κοινωνία. Δεν είναι μια άλλη μορφή δημοκρατίας. Κάθε άλλο. Είναι η ανελευθερία, η αυθαιρεσία και ο φασισμός. Κλασικός, κόκκινος ή άλλως πώς, μασκαρεμένος ως επανάσταση, διεκδίκηση ή κάτι άλλο, είναι αυτό που πάντοτε ήταν και πάντοτε θα είναι.

Όποιος αγαπά την ελευθερία και τη δημοκρατία και απαιτεί διορθώσεις σε περιόδους προβλημάτων σοβαρών, όπως αυτή που διερχόμαστε, δεν έχει θέση με τον όχλο. Έχει θέση απέναντί του. Απλά και ξεκάθαρα.