Η επιλογή των διοικητικών συμβουλίων (ΔΣ) των Ημικρατικών Οργανισμών γίνεται με καθαρά κομματικά κριτήρια, μετατρέποντας τα στην ουσία σε λάφυρα μιας μικρής ομάδας της κυπριακής κοινωνίας, εμφανώς συνδεδεμένης με τους κομματικούς μηχανισμούς. Η συνήθης τακτική των «κομματικών λιστών» μέσα από τις οποίες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επιλέγει, είναι μία προσπάθεια να συμβιβάσει πρόσωπα, καταστάσεις και κομματικές ισορροπίες και να πείσει για την «πλατιά πολιτική συναίνεση». Οι αντιπολιτευόμενοι δεν αρνούνται τη συμμετοχή, παρόλο που αρκετές φορές είναι προσβλητική, για τον απλούστατο λόγο ότι κι αυτοί με τη σειρά τους θα πρέπει να ικανοποιήσουν τα «δικά τους παιδιά» με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Πρόκειται για μία καθαρά αναξιοκρατική διαδικασία, η οποία, παρόλο που διεξάγεται σε κλειστές κομματικές πόρτες, είναι γνωστή στην κυπριακή κοινωνία.
Η δική μας φιλοσοφία και προσέγγιση
Στη ψηφιακή εποχή που ζούμε χρειάζεται διαφορετική τεχνογνωσία για τη διοίκηση των Ημικρατικών Οργανισμών, οι οποίοι έχουν πλέον να ανταγωνιστούν σε ένα ευρωπαϊκό και ευρύτερα διεθνές περιβάλλον. Τα ΔΣ των Ημικρατικών Οργανισμών πρέπει να είναι εφάμιλλα αντίστοιχων οργανισμών του εξωτερικού. Δυστυχώς, όπως είναι σήμερα το σύστημα, Κύπριοι νέοι επιστήμονες που ζουν στην Κύπρο και στη διασπορά, άτομα που διαπρέπουν διοικώντας επιτυχημένες επιχειρήσεις και καινοτομούν, δεν έχουν καμιά πιθανότητα να επιλεγούν από καμία κομματική λίστα και από κανέναν Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Όλοι αυτοί που δεν αποτελούν μέρος του κομματικού συστήματος έχουν ήδη απορριφθεί από την πιο πάνω διαδικασία διορισμού. Είναι ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο που το φθαρμένο πολιτικό σύστημα ανακυκλώνει συνεχώς και διαχρονικά τα ίδια πρόσωπα από ένα συμβούλιο σε άλλο.
Σήμερα, χρειαζόμαστε την αξιοκρατία στη δημόσια ζωή όσο ποτέ στο παρελθόν. Η αξιοκρατία αποτελεί βασικό εργαλείο ανάπτυξης και προόδου, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και επαναφέρει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας στους θεσμούς. Η αξιοκρατία στην επιλογή των διορισμών των ΔΣ των Ημικρατικών Οργανισμών θα επιφέρει ευρύτερα και αξιοκρατία στους διορισμούς του ανθρώπινου δυναμικού τους. Θα δώσει ευκαιρίες σε πολλούς νέους ανθρώπους, σε όλους τους αποκλεισμένους και απομονωμένους από το κομματικό σύστημα, να προσφέρουν σημαντικά στη χώρα τους.
Προτείνω την άμεση διαφοροποίηση των κριτηρίων επιλογής των ΔΣ των Ημικρατικών Οργανισμών:
1. Οι θέσεις του ΔΣ κάθε Ημικρατικού Οργανισμού να δημοσιεύονται στην Κύπρο και στο εξωτερικό δίνοντας λεπτομέρειες για τις απαιτήσεις της θέσης και τα αναγκαία προσόντα των υποψηφίων.
2. Δικαίωμα αίτησης να έχουν όλοι οι Κύπριοι που ζουν στην Κύπρο ή στο εξωτερικό, με υποβολή αιτήσεων με βιογραφικά σημειώματα και απαραίτητες προσωπικές πληροφορίες.
3. Η επιτροπή αξιολόγησης των υποψηφίων να είναι ανεξάρτητη και να αποτελείται από Κύπριους και ξένους εμπειρογνώμονες συναφούς αντικειμένου.
4. Η επιτροπή αξιολόγησης να αναλαμβάνει, εντός λογικού χρονικού ορίου, μετά από τη μελέτη των βιογραφικών, αλλά και προσωπικών συνεντεύξεων, τη διαμόρφωση ενός μικρού καταλόγου υποψηφίων ίσο με τον διπλάσιο αριθμό των μελών του ΔΣ του οργανισμού. Στη λίστα να υπάρχει ιεράρχηση των υποψηφίων που επιλέγηκαν και τέλος,
5. Ο κατάλογος αυτός να υποβάλλεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο οποίος, με τη σειρά του να επιλέγει και να διορίζει τα ΔΣ εφαρμόζοντας το συνταγματικό του δικαίωμα.
Εάν αυτές οι πέντε προτάσεις γινόντουσαν πράξη στο παρελθόν, δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι δεν θα οδηγούμασταν στην καταστροφή στο Μαρί, αλλά ούτε και στο ναυάγιο των Κυπριακών Αερογραμμών. Όλα αυτά θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί εάν είχαμε τους κατάλληλους ανθρώπους στις κατάλληλες θέσεις.
Το πρόβλημα της συμμετοχής των μελών των ΔΣ που θα προέρχονται από τη διασπορά έχει λυθεί οριστικά από την τεχνολογία, με την ευρεία πλέον χρήση των διαδικτυακών συνεδριάσεων.
Κάποιοι, βέβαια, θα τρέξουν να μιλήσουν για νομικά προβλήματα γύρω από τον τρόπο επιλογής των μελών των ΔΣ. Αυτό δεν θα ευσταθεί εφόσον ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας αποφασίσει να καταργήσει τις «κολλούδες» των κομμάτων και υιοθετήσει μία τέτοια καινοτόμα διαδικασία. Και θα είναι δύσκολο έως αδύνατο για τους επόμενους Προέδρους να επιστρέψουν στις παραδοσιακές διαδικασίες, δεδομένου ότι η κοινωνία θα έχει ήδη αποδεχτεί τις αλλαγές.
Η μεταρρύθμισή που προτείνω σε σχέση με τους Ημικρατικούς Οργανισμούς είναι ουσιαστική, αλλά και δομική και θα κάνει τη χώρα μας καλύτερη. Παρόμοιες προτάσεις έχω υποβάλει και για τα μέλη της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ), καθώς και για την Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (ΕΕΥ). Είναι καιρός που ο τόπος μας θα πρέπει να περάσει σε μία νέα φάση ανάπτυξης και προόδου.
Γνωρίζω καλά ότι θα υπάρξουν πολλές αντιδράσεις. Ωστόσο, είμαι έτοιμος να συγκρουστώ με όλα αυτά που κρατούν την χώρα μας στο παρελθόν, εξού και η υποψηφιότητα μου εκτός του κομματικού κατεστημένου. Πάντα πίστευα ότι η πολιτική - τα κοινά - είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για την εκχωρήσουμε σε «επαγγελματίες» πολιτικούς. Δεν είμαι πολιτικός, δεν συναλλάχθηκα με κανέναν και θεωρώ ότι αυτοί που θα είναι στη διοίκηση σημαντικών οργανισμών την επομένη των εκλογών δεν πρέπει να προέλθουν από τις υπόγειες κομματικές συναλλαγές, αλλά από τα δυνατά βιογραφικά και τις ολοκληρωμένες εμπειρίες. Μπορώ να το κάνω με τον σωστό τρόπο γιατί δεν έχω πολιτικούς προστάτες ούτε αξόφλητα γραμμάτια πολιτικής συναλλαγής και δεν χρηματοδοτούμαι από περίεργες πηγές. Ιδεολογία μου είναι η προσφορά μου στην πατρίδα - ελευθερία, ισότητα, ευημερία, ορθολογισμός, ακεραιότητα.
Το πρόγραμμά μου είναι ένα σύνολο από ριζικές τομές που θα πάρουν τη χώρα μας μπροστά. Θα απελευθερώσουν τις δημιουργικές δυνάμεις της πατρίδα μας. Θα προχωρήσουμε έχοντας κατά νου την κοινή λογική, την επιστημονική τεκμηρίωση και τις ευρωπαϊκές πρακτικές. Θα χρησιμοποιήσω το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό που έχουμε στην Κύπρο, αλλά και στη διασπορά. Θα αφήσω πίσω μου την κατάρα του κομματισμού. Θα ξεριζώσω το πελατειακό κράτος. Αυτά που έκανα στο πανεπιστήμιό μας ως πρύτανης, θέλω να τα κάνω και για τη χώρα ολόκληρη.
Για το υφιστάμενο πολιτικό σύστημα όλα αυτά ανήκουν στη σφαίρα του αδύνατου, εφόσον έχει εκατοντάδες «πελάτες» να βολέψει. Γνωρίζουμε, όμως, πως χωρίς τέτοιου είδους μεταρρυθμίσεις οι οργανισμοί αυτοί δεν θα μπορούν να συνεχίσουν να υπάρχουν για πολύ ακόμη - θα έχουν την τύχη των Κυπριακών Αερογραμμών και του Συνεργατισμού. Οι Ημικρατικοί Οργανισμοί δεν χρειάζονται ιδιωτικοποιήσεις. Χρειάζονται σωστές, φρόνιμες και ευφυείς διοικήσεις, που να βλέπουν και να στοχεύουν στο μέλλον. Το μέλλον ανήκει στους καινοτόμους, τους τολμηρούς, τους οραματιστές.
*τ. Πρύτανης Πανεπιστημίου Κύπρου, υποψήφιου Προέδρου για τις εκλογές του 2023
