Αντόνιο Γκουτέρες για Κυπριακό: Κατώτερες των περιστάσεων οι ηγεσίες των Κυπρίων

 

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, στην έκθεση που υπέβαλε τέλος του χρόνου για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ έως και τον ερχόμενο Ιούνιο του 2022, προέβη σε μια σειρά από αναφορές και στο Κυπριακό, οι οποίες μάλλον δεν ικανοποίησαν κανέναν. Οι εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα, σταδιακά, μετά την αποτυχία στο Κραν Μοντανά το 2017, όλο και περισσότερο θυμίζουν ένα γραφειοκρατικό κείμενο, το οποίο καταγράφει με ακρίβεια τι συμβαίνει και κυρίως τι δεν συμβαίνει επί του εδάφους στην Κύπρο, χωρίς ωστόσο να αφήνει καμία προοπτική να διαφανεί το τι θα συμβεί σε σχέση με τη λύση του Κυπριακού. Έμμεσα πλην σαφώς, ο Αντόνιο Γκουτέρες εξηγεί γιατί δεν ελπίζει σε τίποτα, αφού κατηγορεί τις πλευρές στην Κύπρο για έλλειψη οράματος, επιμένοντας σε μια διχαστική ρητορική. Μέσα από την έκθεση είναι διάχυτη η απογοήτευση του Αντόνιο Γκουτέρες για την κατάσταση στην Κύπρο, η οποία αφήνει τις δύο πλευρές εκτεθειμένες, σε σχέση με τις προθέσεις τους. Δηλώνει, βέβαια, ότι εξακολουθεί να δεσμεύεται από τα ψηφίσματα του ΣΑ για εξεύρεση λύσης. Η έκθεση των Ηνωμένων Εθνών δεν αφήνει κανέναν ικανοποιημένο στην Κύπρο και αυτό εκφράστηκε με κάθε τρόπο.

Η Ε/κ πλευρά, διά του Προέδρου, έκανε λόγο για τήρηση ουδετερότητας του κ. Αντόνιο Γκουτέρες, αφού δεν έκανε αναφορά σε λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, δεν καταδίκασε επαρκώς την τουρκική προκλητικότητα στο Βαρώσι και δεν έδωσε καμιά προοπτική για το πώς προχωρούν οι συνομιλίες στη συνέχεια, διά του διορισμού εκπροσώπου του στις διαπραγματεύσεις. Ο κ. Αναστασιάδης δήλωσε, μάλιστα, κάτι πολύ βολικό για όσους έχουν πλέον αποκρυπτογραφήσει την πολιτική που ακολουθεί στο Κυπριακό. Ότι μέχρι το τέλος της θητείας του θα προσπαθήσει να επαναφέρει στο τραπέζι τη βάση λύσης του Κυπριακού, την οποία αμφισβητεί η Τ/κ πλευρά.

Η Τουρκοκυπριακή πλευρά, διά του κ. Τατάρ, σχολίασε αρνητικά τη στάση του Γενικού Γραμματέα να προχωρήσει στην ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κύπρο, χωρίς διαβουλεύσεις με την «Τουρκική Δημοκρατία Βορείου Κύπρου». Όπως λέχθηκε, «στην Κύπρο υπάρχουν δύο κράτη και χρειάζεται τα Ηνωμένα Έθνη να διαβουλεύονται και με τα δύο και όχι μόνο με την Ε/κ πλευρά». Ο κ. Τατάρ, διά της τοποθέτησης αυτής, συνεχίζει να στηρίζει τη θέση του περί κυριαρχικής ισότητας, την οποία τα Ηνωμένα Έθνη πρέπει να αναγνωρίσουν προκαταβολικά, για να επανέλθει στις διαπραγματεύσεις.

Το... βιολί του

Ο Γενικός Γραμματέας και οι επιτελείς του στη Λευκωσία και τη Νέα Υόρκη δεν φαίνεται πάντως να ενοχλούνται από τέτοιου είδους παρατηρήσεις και σχόλια, αφού τα Ηνωμένα Έθνη, εδώ και πολύ καιρό, φαίνεται να έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι δηλώσεις στην Κύπρο γίνονται μόνο για εσωτερική κατανάλωση. Οι δύο ηγεσίες της Κύπρου κρίθηκαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και απέδειξαν ότι αυτή τη στιγμή δεν έχουν ως προτεραιότητα τις συνομιλίες.

Ο Αντόνιο Γκουτέρες, εν ολίγοις, συνέχισε το βιολί του απ' εκεί που το άφησε μετά την αποτυχία στο Κραν Μοντανά το 2017, διατυπώνοντας έμμεσες πλην βαρύτατες κατηγορίες κατά των δύο πλευρών στην Κύπρο, για έλλειψη ενδιαφέροντος για λύση του Κυπριακού.

Έλλειψη εμπιστοσύνης

Στις εισαγωγικές παραγράφους της έκθεσής του είναι καταπελτικός, αφήνοντας σοβαρές αιχμές για τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Ερσίν Τατάρ:

* «Η εμπιστοσύνη του κοινού στην πιθανότητα εξασφάλισης μιας διευθέτησης συνέχισε να μειώνεται, η δε συζήτηση επικεντρώθηκε στις αποκλίνουσες θέσεις των πλευρών συνολικά, σε συνδυασμό με τον πιθανό διορισμό ενός απεσταλμένου για την Κύπρο».

* «Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι φαίνονται όλο και πιο επιφυλακτικοί ως προς τις προοπτικές εξεύρεσης κοινού εδάφους και μιας μελλοντικής επανάληψης των ειρηνευτικών συνομιλιών. Επιπλέον, ορισμένα μέτρα που ελήφθησαν, ιδίως σε ό,τι αφορά το περιφραγμένο τμήμα των Βαρωσίων και τη νεκρή ζώνη, συνέβαλαν στην περαιτέρω εμβάθυνση της δυσπιστίας, τόσο μεταξύ των πλευρών όσο και μεταξύ των δύο κοινοτήτων».

* «Το Συμβούλιο Ασφαλείας κάλεσε επανειλημμένα τις δύο πλευρές να απέχουν από τη χρήση ρητορικής που θα μπορούσε να εμβαθύνει τη δυσπιστία μεταξύ των κοινοτήτων, επιμένοντας στη σημασία της βελτίωσης της δημόσιας ατμόσφαιρας και της προετοιμασίας των κοινοτήτων για μια διευθέτηση, ενώ, παράλληλα, τόνισε τη σημασία της εκπαίδευσης για την ειρήνη. Οι περισσότεροι από αυτούς τους πυλώνες της συμφιλίωσης, δυστυχώς, παραμένουν προς οικοδόμηση».

Αυτοσυγκράτηση

Ο Γενικός Γραμματέας κατηγορεί την ίδια στιγμή την Τουρκική Ηγεσία για έλλειψη αυτοσυγκράτησης. Λέει στην παράγραφο 64.

«Λαμβάνοντας υπόψη το πολύπλοκο περιφερειακό περιβάλλον και τον αντίκτυπό του στην Κύπρο, καλώ επίσης τους αρμόδιους παράγοντες στην περιοχή να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση και να υιοθετήσουν εποικοδομητικές προσεγγίσεις για την επίλυση των διαφορών τους. Είναι σημαντικό όλα τα μέρη να επιδείξουν την καλή τους θέληση και να καταβάλλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για τη δημιουργία συνθηκών που ευνοούν την πολιτική διευθέτηση.

ΜΟΕ

Με φόντο τη συνεχιζόμενη έλλειψη προόδου προς την κατεύθυνση της επανέναρξης των επίσημων διαπραγματεύσεων μεταξύ των πλευρών, αναφέρει ο Αντόνιο Γκουτέρες, η συνεργασία στο νησί παρέμεινε περιορισμένη, παρά τον συνεχή διάλογο μεταξύ των γραφείων των ηγετών μέσω των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο. Ο Αντόνιο Γκουτέρες εκφράζει ικανοποίηση για τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η δικοινοτική επιτροπή πολιτισμού, καθώς και για τη διαχείριση της πανδημίας. Από την άλλη, όπως αναφέρει, «οι πολιτικές εντάσεις και η δυσπιστία συνέχισαν να εμποδίζουν την εφαρμογή σημαντικών μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, και κάποιες αλλαγές, μη εξουσιοδοτημένες από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ, παρέμειναν βασική πρόκληση για την αποστολή».

Στα Βαρώσια δεν ελήφθησαν μέτρα για την αντιστροφή των ενεργειών που υλοποιήθηκαν μετά την ανακοίνωση της μερικής επαναλειτουργίας της περιφραγμένης πόλης τον Οκτώβριο του 2020, παρά την έκκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας στην απόφαση 2587 (2021). Με βάση τη δήλωση του Ιουλίου 2021 για την άρση του στρατιωτικού καθεστώτος σε έκταση 3,5% του ποσοστού των Βαρωσίων, δεν μεταφράστηκε σε σημαντικές αλλαγές επί του εδάφους κατά την περίοδο αναφοράς, πέραν του καθαρισμού της βλάστησης. Τα τμήματα της πόλης που έγιναν προσβάσιμα στο κοινό συνέχισαν να προσελκύουν πολλούς επισκέπτες, τόσο Κύπριους αλλά και άλλους. Αυτή η εισροή πολιτών είχε ως αποτέλεσμα, σε αρκετές περιπτώσεις, παραβίαση των παρατηρητηρίων της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Ως αποτέλεσμα, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ ανέπτυξε φράχτες γύρω από τις δύο επανδρωμένες θέσεις της, γεγονός που οδήγησε σε αντιπαράθεση με την τουρκική και τις Κυπριακές Δυνάμεις Ασφαλείας για αρκετές εβδομάδες, κατά τη διάρκεια των οποίων η πρόσβαση της αποστολής στα Βαρώσια παρεμποδίστηκε περαιτέρω. Παρόλ' αυτά, η εστιασμένη δέσμευση σε διάφορα επίπεδα συνέβαλε στην αποκλιμάκωση των εντάσεων και στη σταδιακή βελτίωση της πρόσβασης.

Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ συνεχίζει να καθοδηγείται από τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Κατά συνέπεια, η Αποστολή και η Γραμματεία εξέφρασαν επανειλημμένα την ανησυχία τους για τις εξελίξεις στο περιφραγμένο τμήμα της πόλης. Τα Ηνωμένα Έθνη συνεχίζουν να διατηρούν την κυβέρνηση της Τουρκίας υπεύθυνη για την κατάσταση στα Βαρώσια.

Συμπεριφορά στους μετανάστες

Ένα άτομο αγνοείται, απάνθρωπες συμπεριφορές

Σε σύγκριση με πέρυσι, αναφέρει στην έκθεσή του ο Γενικός Γραμματέας, «ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου στην Κυπριακή Δημοκρατία αυξήθηκε σημαντικά από τον Ιανουάριο -αν και οι αριθμοί παρέμειναν χαμηλότεροι απ' ό,τι το 2019, φθάνοντας συνολικά τα 10.508 άτομα, μέχρι το τέλος Οκτωβρίου. Σύμφωνα με πληροφορίες που παρείχε η Κυπριακή Δημοκρατία, η συντριπτική πλειοψηφία έφτασε μέσω της νεκρής ζώνης, που φέρεται να αντιπροσωπεύει το 80% του συνολικού αριθμού των αιτούντων ασύλου. Το πρώτο κέντρο υποδοχής, που χρησιμοποιείται για την καταγραφή των παράτυπα εισερχομένων αιτούντων ασύλου, λειτουργούσε στο 200% της χωρητικότητάς του, στα τέλη Οκτωβρίου. Σύμφωνα με το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), οι επαναπροωθήσεις στη θάλασσα και στα επίσημα σημεία διέλευσης από την Κυπριακή Δημοκρατία πιθανόν να συνέβαλαν στην αύξηση των παράτυπων διελεύσεων μέσω της Πράσινης Γραμμής, θέτοντας τους αιτούντες άσυλο σε κίνδυνο εκμετάλλευσης και καθιστώντας τους ευάλωτους σε θέματα ασφαλείας».

Για να συμπληρώσει:

«Οι απωθήσεις στη θάλασσα αυξήθηκαν κατά την περίοδο αναφοράς, με αποτέλεσμα να υπάρχουν οκτώ επιβεβαιωμένες περιπτώσεις ομαδικής επαναπροώθησης και ένα άτομο που αγνοείται στη θάλασσα. Οι τρεις αιτούντες ασύλου από το Καμερούν, που δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν τη νεκρή ζώνη από τις 24 Μαΐου 2021, συμπεριλαμβανομένης μιας ευάλωτης γυναίκας, δεν είχαν πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειές τους να παρουσιαστούν στην Αστυνομία, στον έλεγχο του Ledra Palace. Ενώ ο ένας από αυτούς κατάφερε να περάσει στον νότο, δύο παρέμειναν εγκλωβισμένοι στη νεκρή ζώνη, χωρίς πρόσβαση σε κατάλληλες συνθήκες υποδοχής, συμπεριλαμβανομένης τροφής, ρουχισμού και εγκαταστάσεις υγιεινής. Δεδομένης της κατάστασης, η ΟΥΝΦΙΚΥΠ και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, μεταξύ άλλων, τους βοήθησαν παρέχοντας πρόσβαση σε τρόφιμα και εγκαταστάσεις πλύσης. Παρά την επείγουσα εισαγωγή στο νοσοκομείο μιας γυναίκας αιτήτριας ασύλου από το Καμερούν, στις 9 Οκτωβρίου 2021, η πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου απορρίφθηκε και πάλι και το άτομο απωθήθηκε πίσω στη νεκρή ζώνη, μετά την έξοδό του από τις νοσοκομειακές εγκαταστάσεις. Ωστόσο, στις 3 Δεκεμβρίου, στο πλαίσιο της επίσκεψης του Πάπα στην Κύπρο, η αποστολή ενημερώθηκε ότι στους δύο Καμερουνέζους, μαζί με άλλους 48 αιτούντες άσυλο, θα παραχωρούνταν άσυλο στο Βατικανό.

Ποιος πληρώνει την ΟΥΝΦΙΚΥΠ;

Η Γενική Συνέλευση, με το ψήφισμά της 75/299, της 30ής Ιουνίου 2021, διέθεσε το ποσό των 53,8 εκατομμυρίων δολαρίων για τη συντήρηση της Αποστολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην Κύπρο, για την περίοδο από την 1η Ιουλίου 2021 έως τις 30 Ιουνίου 2022, συμπεριλαμβανομένης της εθελοντικής συνεισφοράς του ενός τρίτου του καθαρού κόστους της Δύναμης, που ισοδυναμεί με 18,2 εκατομμύρια δολάρια από την κυπριακή κυβέρνηση και την εθελοντική συνεισφορά ύψους 6,5 εκατομμυρίων δολαρίων από την κυβέρνηση της Ελλάδας.