Πρώτο βήμα ή σπασμωδικές κινήσεις;

Tο γεγονός πως οι μεταφορές ευθύνονται για το 50% των ρύπων στην Κύπρο, σε αντίθεση με το 25% που είναι ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος, ήταν το στοιχείο που προκάλεσε τη μεγαλύτερη εντύπωση στις ανακοινώσεις του υπουργού Μεταφορών Γιάννη Καρούσου, για χορήγηση αγοράς ηλεκτρικού αυτοκινήτου ή άλλου μέσου μεταφοράς, φιλικού προς το περιβάλλον. Μετά από αυτό, γίνεται αντιληπτό πως έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε για να «πιάσουμε» τους περιβαλλοντικούς στόχους μας και πως οι 2.442 χορηγίες για ηλεκτρικά οχήματα, που θα «κληρώσει» τον Δεκέμβριο το υπουργείο, είναι μια «τρύπα στο νερό» ή στους ρύπους, αν προτιμάτε.  

Θα μου πείτε, από κάπου πρέπει να ξεκινά κανείς και πως, όσο μικρό και αν μοιάζει το βήμα με τις χορηγίες για αγορά ηλεκτρικών οχημάτων, δεν παύει από το να είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Δεν θα διαφωνήσω, ωστόσο με ανησυχεί ότι, με τόσο μικρά βήματα, ποτέ δεν πρόκειται να εκπληρώσουμε τις υποχρεώσεις που αναλάβαμε απέναντι στο περιβάλλον και τις επόμενες γενιές. Χωρίς την επεξήγηση από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, η κίνηση αυτή μοιάζει σπασμωδική και στα πλαίσια των δημοφιλών πρακτικών να μοιράζουμε αστόχευτα χορηγίες. Το 2050 που θα πρέπει να πετύχουμε κλιματική ουδετερότητα, μπορεί να είναι μακριά σε πολιτικό χρόνο αλλά περιέχει πολύ απαιτητικούς ενδιάμεσους στόχους. Ειδικά με την αφετηρία του 50% που ξεκινάμε στην Κύπρο, το όλο εγχείρημα μοιάζει πολύ μεγάλο για να το πετύχουμε. Ανησυχώ πως θα βρεθούμε να αναζητούμε το χρήμα αλλά και τον πολύτιμο χρόνο που τώρα (αλλά και προηγουμένως) σπαταλάμε.

Το «καρότο» των χορηγιών που εξήγγειλε ο Γιάννης Καρούσος, θα περίμενα να συνοδεύεται και με το «μαστίγιο» που θα αλλάζει την κουλτούρα κατάχρησης του αυτοκινήτου, που προφανώς έχουμε στη χώρα. Το ελάχιστο, μια επεξήγηση και ένα σχεδιασμό για το προς ποια κατεύθυνση θα εξελιχθούν οι μετακινήσεις και κατ’ επέκταση, ο τρόπος ζωής μας, στα επόμενα χρόνια. Μόνο έτσι θα είναι σε θέση να αντιληφθούν οι πολίτες και την πράσινη φορολογία που έρχεται και που θα πονέσει τις τσέπες όλων μας. Με το να μην τα συζητάμε αυτά, δεν κάνουμε τη χάρη σε κανένα. Το αντίθετο συμβαίνει, καθώς οι πολίτες θα νιώσουν ότι τους έχουμε αιφνιδιάσει από τις αλλαγές που αναπόφευκτα θα ζήσουν. Με το να μην εξηγούμε το πώς η περιβαλλοντική πολιτική θα μας αλλάξει ως κοινωνία τα επόμενα χρόνια, δυσκολεύουμε το έργο των νομοθετών και αφήνουμε χώρο για αμφισβήτηση της αποτελεσματικότητάς μας. Θα περιμένουμε οι πολίτες να ξυπνήσουν μια μέρα, για να μάθουν ότι έχει απαγορευτεί η χρήση ηλεκτρικού αυτοκινήτου στο κέντρο της πόλης, κάτι που ο κ. Καρούσος άφησε να νοηθεί πως θα συμβεί στην παρουσίασή του, την Πέμπτη που μας πέρασε. Θα περιμένουμε δηλαδή να φτάσει το 2029 και να μιλάμε με όρους «πιστολιού στον κρόταφο», για να δώσουμε στους πολίτες να καταλάβουν πως έχουμε τέλος εποχής;

Το άλλο που δεν ακούσαμε, είναι ποιες σκέψεις γίνονται για να χρησιμοποιηθούν τα μέσα μεταφορών αλλά και σύγχρονα μέσα που αφορούν την τεχνολογία. Πού είναι ο σχεδιασμός για τραμ και προαστιακό σιδηρόδρομο και αν έχουμε ανοίξει διάλογο με καινοτόμες εταιρείες που μετατρέπουν τα οχήματα σε ηλεκτρικά, ώστε να μην χρειαστεί να αγοράσουμε όλοι καινούργια αυτοκίνητα; Αν εξετάζουν τα Υπουργεία Μεταφορών και Καινοτομίας την πιθανότητα να χρησιμοποιούμε τις εφαρμογές του κινητού τηλεφώνου για να μοιραστούμε τις διαδρομές για την εργασία με συναδέλφους ή αν υπάρχουν σκέψεις για άλλα μέτρα. Δεν πρόκειται για σενάρια επιστημονικής φαντασίας, αλλά για πρακτικές που ακολουθούνται στο εξωτερικό και που ο ίδιος ο υπουργός τόνισε ότι μελετούμε και μαθαίνουμε από αυτές.  

Ο κ. Καρούσος έχει δείξει δείγματα γραφής πως δεν φοβάται να διαφοροποιηθεί. Έχει αποδείξει πως τολμά να προτείνει λύσεις έξω από την πεπατημένη και να συγκρουστεί, αν χρειάζεται, με τις πολιτικές νόρμες. Προσωπικά, αυτά περίμενα να ακούσω από τον υπουργό στην παρουσίασή του και πως άφηνε τις χρηστικές λεπτομέρειες του σχεδίου για τους λειτουργούς του υπουργείου. Την ίδια ώρα, θα ανέμενα και μια απολογία εκ μέρους του κράτους, για το γεγονός πως ακόμη δεν έχουν αρχίσει μαζικές οι εγκαταστάσεις φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Εξήγγειλε, βέβαια, χίλιους σταθμούς φόρτισης, αλλά είμαστε στο τέλος του 2021 και αυτό που θα έπρεπε να ακούμε δεν είναι πόσους θα κάνουμε, αλλά πόσους έχουμε ολοκληρώσει και πόσοι είναι σε εξέλιξη. Θα τα αναμένουμε στην επόμενη φάση των χορηγιών.