Κάποιοι διαμαρτύρονται γιατί δύο μέτρα και δύο σταθμά στη στάση της Δύσης απέναντι στο Ουκρανικό και το Κυπριακό. Και οι δύο χώρες έχουν δεχθεί εισβολή και οι δύο χώρες έχουν εδάφη τους που κατέχονται από τη Ρωσία και την Τουρκία. Γιατί τόση βοήθεια και συμπαράσταση από τη Δύση στην Ουκρανία, αλλά ελάχιστη βοήθεια προς την Κύπρο;
Οι περισσότεροι Κύπριοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η Δύση είναι γεμάτη από υποκριτές που απλώς κοιτάζουν τα συμφέροντά τους. Σήμερα, τους συμφέρει να πλήξουν τη Ρωσία, οπότε υποστηρίζουν με κάθε μέσο την Ουκρανία. Αντιθέτως, σε ό,τι αφορά την τουρκική εισβολή, επειδή έχουν συμφέροντα με την Τουρκία ξεπουλούν την Κύπρο.
Αυτήν την απλοϊκή προσέγγιση, βεβαίως δεν έχουν μόνο οι κοινοί θνητοί στην Κύπρο αλλά και μεγάλο μέρος της ηγεσίας τους, συμπεριλαμβανομένων του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, του τέως υπουργού Εξωτερικών Νίκου Χριστοδουλίδη και αρκετών άλλων.
Πικρές αλήθειες
Η κρίση στην Ουκρανία σήμερα εξελίσσεται σε έναν πόλεμο Αμερικής -Ρωσίας, μεταξύ δηλαδή δύο παραδοσιακών αντιπάλων, που εκπροσωπούν δύο ανταγωνιστικά στρατόπεδα. Το Ανατολικό και το Δυτικό. Αυτός που θα επικρατήσει θα έχει και τον γεωστρατηγικό έλεγχο.
Η κρίση στην Κύπρο απεναντίας το 1974, αποτελούσε μια ενδοδυτική αντιπαράθεση. Απειλούσε τη διάλυση της νοτιανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ τη δεκαετία του 1960, σχεδόν διέλυσε την πτέρυγα αυτή το 1974 μετά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο, όταν η Ελλάδα αποχώρησε από το ΝΑΤΟ. Στη συνέχεια, έστρεψε την Τουρκία προς τη Ρωσία όταν οι ΗΠΑ επέβαλαν στρατιωτικό εμπάργκο στην Άγκυρα.
Διαχείριση
Ομολογουμένως, η θέση ότι η διαχείριση στο Ουκρανικό και στο Κυπριακό, ως θέματα εισβολής και κατοχής, θα έπρεπε στο πλαίσιο μιας δίκαιης ανθρώπινης κοινωνίας να αντιμετωπίζονται το ίδιο, ηχεί όμορφα. Από την άλλη, στην καθημερινότητά μας, όταν κάποιος άγνωστος σε κτυπά στον δρόμο, είτε αντεπιτίθεσαι είτε τον καταγγέλνεις στην Αστυνομία, ζητώντας επιβολή μέτρων εναντίον του. Όταν όμως δύο μέλη της ίδιας οικογένειας έλθουν στα χέρια, η πρώτη λύση δεν είναι να δώσουν μάχη μέχρι τελικής επικράτησης, ούτε να κληθεί η Αστυνομία. Καταβάλλεται προσπάθεια για λύση του προβλήματος ενδοοικογενειακά.
Κάπως έτσι, χοντρικά, θα μπορούσε να περιγράψει τις προσπάθειες της Δύσης να προσεγγίσει την επίλυση του Κυπριακού, χωρίς βεβαίως πάντα οι προσπάθειες να είναι αποδεκτές ή ακόμα και δίκαιες. Ειδικά όταν τα πράγματα φτάσουν στα άκρα και δεν υπάρχει δυνατότητα συμφιλίωσης.
Η Κύπρος
Η χώρα μας, μετά το 1960, μπήκε στη Δυτική Οικογένεια. Η συνθήκη Ζυρίχης-Λονδίνου, εν μέσω Ψυχρού Πολέμου, ήταν μια λύση δυτικής προέλευσης, εξού και οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις ήταν μέλη του ΝΑΤΟ. Στη Ζυρίχη επιχειρήθηκε να γεφυρωθούν οι διαφορές Ε/Κ και Τ/Κ και να δοθεί ένα τέρμα σε μια ελληνοτουρκική διένεξη που σοβούσε από το 1950, όταν έγινε πλέον ξεκάθαρο ότι πλησιάζει το τέλος της Βρετανικής κυριαρχίας στην Κύπρο. Η πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων (82%) έως τότε ζητούσε (Δημοψήφισμα-Αγώνας ΕΟΚΑ) Ένωση με την Ελλάδα, η μειοψηφία των Τουρκοκυπρίων (18%) ζητούσε ταξίμ, δηλαδή διχοτόμηση της Κύπρου και διπλή Ένωση. Η λύση της ανεξαρτησίας που δόθηκε στο πλαίσιο μιας ενδοδυτικής οικογενειακής διευθέτησης, δυστυχώς, δεν ικανοποίησε κανένα. Με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε στην κρίση του 1963/64, στην εμφύλια διαμάχη των Ελλήνων της Κύπρου, στο πραξικόπημα της Χούντας και στην εισβολή της Τουρκίας.
Όλο αυτό το διάστημα, οι Ελληνοκύπριοι, οι οποίοι με βάση τις συνθήκες του 1960 είχαν τον πρώτο λόγο στην Κυπρο, έδειξαν έλλειψη συνέπειας, αδυναμία ανάγνωσης των γεωπολιτικών συνθηκών και έναν προβληματικό συναισθηματισμό. Υποτίμησαν τους Τουρκοκύπριους και οδήγησαν την Τουρκία σε αλλαγή πλάνου μετά το 1963, με στόχο τη λύση δύο κρατών. Οι Ε/Κ πίεσαν επίσης την Ελλάδα να μπει σε περιπέτειες, γιατί δεν μπορούσαν να αναγνωρίσουν ότι ο αγώνας για Ένωση έληξε οριστικά και ότι αυτό που έχουμε μπροστά μας είναι η οικοδόμηση ενός νέου ανεξάρτητου κράτους. Οι Ε/Κ κράτησαν στις καρδιές τους φυλακτό τους λαμπρούς ήρωες του αγώνα της ΕΟΚΑ, ενός αγώνα όμως που τέλειωσε οριστικά, χωρίς να μπορέσουν να δουν και να τιμήσουν νέους ήρωες όπως ο Μισιαούλης και ο Καβάζογλου, που πέθαιναν μπροστά στα μάτια τους στον αγώνα για ανεξαρτησία.
Με σοβαρή ευθύνη της ε/κ πλευράς, το 1964 άνοιξε ξανά το Κυπριακό, όχι πλέον ως ένα ενδοδυτικό θέμα, αλλά ως ένα διεθνές θέμα, καλώντας τη Σοβιετική Ένωση να αναλάβει δράση στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η Δύση είδε τους Σοβιετικούς να αναμειγνύονται σε μια σφαίρα δικής τους επιρροής, με την Κύπρο να βάζει λάδι στη φωτιά παραγγέλλοντας σοβιετικούς πυραύλους ΣΑΜ, ξεκινώντας μια προπαγάνδα εναντίον της Δύσης με τη συνδρομή και του ΑΚΕΛ, που συμπορεύτηκε σχεδόν δουλικά με τη Μόσχα. Με αποτέλεσμα, ο Μακάριος να αναγορεύεται σε Κάστρο της Μεσογείου και οι Αμερικανοί και οι Δυτικοί να σκέφτονται άλλους τρόπους διαχείρισης του προβλήματος. Την ίδια περίοδο, οι Σοβιετικοί έκαναν το δικό τους παιχνίδι με εργαλείο τη διεθνοποίηση του Κυπριακού. Τι ήθελαν; Απλά να διαλύσουν τη νοτιανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, δηλαδή να φέρουν σε πορεία σύγκρουσης την Ελλάδα και την Τουρκία, οι οποίες περιφρουρούσαν το δόγμα της απομόνωσης της Σοβιετικής Ένωσης από τη Μεσόγειο μέσω των Στενών του Βοσπόρου και του Αιγαίου. Δεν θέτουμε τους Σοβιετικούς στο εδώλιο γιατί κοίταζαν το συμφέρον τους. Στην κυπριακή διάλεκτο, υπάρχει μια παροιμία που τα εξηγεί όλα: «Εγώ στραώνω τζιαι πουλώ, εσύ άμπλεπε τζιαι 'γόραζε». Από την άλλη, ας παρακολουθήσει κάποιος πώς αντιδρούν οι Σοβιετικοί και οι Ρώσοι όταν η Δύση επιχειρεί να παρέμβει στη δική τους σφαίρα επιρροής: Εισέβαλαν στην Τσεχοσλοβακία, ισοπέδωσαν την Τσετσενία, διχοτόμησαν τη Γεωργία, ταπείνωσαν πρόσφατα την Αρμενία και σήμερα καταστρέφουν την Ουκρανία.
Μετά το 1974
Μετά την Τουρκική εισβολή, οι Ελληνοκύπριοι, τυφλοί γιατί δεν μπήκαν στον κόπο να προχωρήσουν σε μια αυτοκριτική, έγιναν σοβιετικότεροι των σοβιετικών, κραυγάζοντας εν χορώ «Ο Μακάριος στη Μόσχα», η οποία είχε αναγορευτεί σε προστάτη και σωτήρα μας. Στην πραγματικότητα, από το 1978, οι Σοβιετικοί και σήμερα Ρώσοι βρέθηκαν και βρίσκονται πίσω από κάθε αποτυχημένη προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού, εντός ενός δυτικού πλαισίου. Το 1978, οι Σοβιετικοί επέβαλαν την απόρριψη του αμερικανοκαναδικού σχεδίου λύσης, το 2004 έδωσαν στον Τάσσο Παπαδόπουλο προστασία για να πει το μεγάλο ΌΧΙ, το 2017 εγγυήθηκαν στον Νίκο Αναστασιάδη ότι δεν θα έχει επιπτώσεις στο Κραν Μοντανά, αν τα βροντήξει και φύγει.
Κάποιος εδώ θα μπορούσε να αντιτείνει ότι σοβαρές ευθύνες για όλες αυτές τις αποτυχίες για λύση του Κυπριακού φέρει και η Τουρκία και θα έχει δίκαιο. Δική μας ευθύνη, βέβαια, είναι να δούμε τι κάνουμε ως Ελληνοκύπριοι και Ελληνισμός γενικότερα, για τη διασφάλιση των συμφερόντων μας και όχι να μένουμε στη στάση της Τουρκίας. Η οποία, στην πραγματικότητα, μετά το 1974, δεν ανέλαβε καμιά πρωτοβουλία, αλλά όσες φορές κλήθηκε από τη Δύση να συνομιλήσει, έβαλε κάτω τους μαξιμαλισμούς της και το έκανε. Το 2004 αποδέκτηκε το σχέδιο Ανάν, το 2010 αποδέκτηκε τις συγκλίσεις Ντάουνερ, το 2016 στο Μοντ Πελεράν έδωσε χάρτη στο 28,5% σε ό,τι αφορά το εδαφικό, το 2017 δέκτηκε να ανοίξει συζήτηση για κατάργηση των εγγυήσεων. Μπροστά στη δική μας άρνηση για λύση, στις συναισθηματικές και άνευ αντικειμένου δικές μας προσπάθειες, η Τουρκία αντιδρά εμπεδώνοντας κάθε φορά νέα τετελεσμένα: Χάθηκε η Καρπασία, η Μόρφου, σήμερα το Βαρώσι, ενώ αμφισβητείται και η κυριαρχία στην ΑΟΖ μας.
Χάσαμε μια δεκαετία στη λογική της πρόταξης του Σπύρου Κυπριανού, που ήθελε να δημιουργήσει κόστος στην Τουρκία. Σε αυτή τη λογική βρίσκονται διαχρονικά κόμματα όπως το ΔΗΚΟ και η ΕΔΕΚ και τα τελευταία χρόνια ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο τέως Υπεξ Χριστοδουλίδης, ο οποίος ξόδεψε 4 χρόνια στο ΥΠΕΞ με στόχο να εκθέσει τον Τσαβούσογλου, τρέχοντάς τον από πίσω στους διαδρόμους του ΟΗΕ και εν γένει να τιμωρήσει την Άγκυρα. Καταγγέλοντας μαζί με τον ανεκδιήγητο Κοτζιά τον διαπραγματευτή μας Ανδρέα Μαυρογιάννη στο Κραν Μοντανά για «εσχάτη προδοσία», γιατί κατέθεσε προτάσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων σε εναρμόνιση με το πλαίσιο Γκουτέρες, το οποίο αποδεκτήκαμε! Από την άλλη, η Δύση, στο πλαίσιο μια ενδοδυτικής οικογενειακής διευθέτησης που θέλει να δώσει, δεν επιθυμεί ούτε να προκαλέσει κόστος, ούτε να καταστρέψει την Τουρκία. Επιδιώκει μια νέα σύνθεση στην Ανατολική Μεσόγειο, από την οποία, πιστεύει, ότι όλοι μπορούν να βγουν κερδισμένοι.
Οι ευκαιρίες
Κάποιοι, μονίμως διαμαρτυρόμενοι, συμπατριώτες μας υποστηρίζουν ότι η Δύση πάντα στηρίζει την Τουρκία. Αυτό είναι λάθος. Ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι την αφορμή για την Τουρκία να εισβάλει στην Κύπρο την έδωσε διά του πραξικοπήματος η Ελληνική Χούντα. Το 2004, η Κύπρος πήρε ένα τεράστιο πολιτικό μπόνους και μπήκε στην Ευρώπη. Έγινε δεκτή σε έναν οργανισμό στον οποίο Ε/Κ και Τ/Κ μπορούσαν να λύσουν τις διαφορές τους, με τους Ευρωπαίους να αφήνουν εκτός την Τουρκία.
- Οι Ελληνοκύπριοι αποδείχθηκαν ασυνεπείς, αφού η συμφωνία προνοούσε λύση του Κυπριακού και ένταξη στην ΕΕ ως καταλύτη της λύσης. Στα δημοψηφίσματα του 2004, οι Ελληνοκύπριοι είπαν ΟΧΙ, αντιθέτως οι Τ/Κ ψήφισαν ΝΑΙ. Το 2008, η ΕΕ ενίσχυσε περαιτέρω την Κύπρο, εντάσσοντάς την στον σκληρό πυρήνα του ευρώ, προσφέροντας κάθε βοήθεια με όπλο το κοινοτικό κεκτημένο για μια ευρωπαϊκή λύση στο Κυπριακό.
- Από το 2014 και μετά, μας προτάθηκε στο πλαίσιο μιας ενδοδυτικής λύσης, η από κοινού εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Ήρθε στην Κύπρο ο τότε αντιπρόεδρος Μπάιντεν, έφερε μαζί του κολοσσούς όπως η EXXON για να πραγματοποιήσουν γεωτρήσεις, ζήτησε να γίνουν Τριμερείς με το Ισραήλ με σκοπό να επεκταθούν σε Τετραμερείς με τη συμμετοχή της Τουρκίας. Η Δύση, με το αζημίωτο για εμάς, καθιστώντας την Κύπρο ως κεντρικό κόμβο εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, προσέβλεπε επίσης στην απεξάρτηση της Τουρκίας από το Ρωσικό φυσικό αέριο.
- Κάποιοι μάγοι της πολιτικής, όπως ο τέως ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης, είδαν τις Τριμερείς ως άξονα θωράκισης της κυπριακής ΑΟΖ και ως συμμαχία κατά της Τουρκίας. Αντί λοιπόν να πάμε σε μια win-win λύση όπως μας ζήτησαν οι Δυτικοί μας Σύμμαχοι, επιχειρήσαμε να απομονώσουμε την Τουρκία και να της προκαλέσουμε κόστος, λέγοντας επιπλέον και ψέματα: Ότι το αέριό μας θα πωληθεί ακριβά μέσω του EastMed, ότι θα πωλήσουμε στην Αίγυπτο και άλλες αερολογίες. Αυτά που ακολούθησαν, τα γνωρίζουμε. Το αέριό μας, 11 χρόνια μετά, παραμένει αναξιοποίητο στα έγκατα της Μεσογείου, η Τουρκία βρήκε ευκαιρία και μπήκε στην ΑΟΖ μας ανενόχλητη, πραγματοποιώντας γεωτρήσεις. Δείξαμε ασυνέπεια και επιπολαιότητα στην αρχή και στη συνέχεια ασύγγνωστο θράσος. Δεν φτάνει που ο Νίκος Αναστασιάδης δεν τήρησε τα συμφωνηθέντα με τον Αχμέτ Νταβούτογλου και τον Μπάιντεν στο Νταβός, στη συνέχεια με αιχμή του δόρατος τον Νίκο Χριστοδουλίδη ζητούσαμε από την Ευρώπη επί μήνες να τιμωρήσει την Τουρκία, επιχειρώντας να μετατρέψουμε τις Βρυξέλλες σε εργαλείο υλοποίησης μιας κοντόφθαλμης και ανερμάτιστης τακτικής. Με αποτέλεσμα, οι σύμμαχοί μας να αποκαλούν τον τέως υπουργό Εξωτερικών της Κύπρου «desk officer» και περιφερόμενο «Joke», ενώ τον Νίκο Αναστασιάδη, που ξεκίνησε να πωλεί διαβατήρια, «Δούρειο Ίππο» του Κρεμλίνου στην ΕΕ.
Τα εμπλεκόμενα
Ένας συνεπής και προβλέψιμος εταίρος σε μια Ένωση Κρατών έχει να ωφεληθεί, αν έχει την απαραίτητη πολιτική αξιοπιστία. Η Κύπρος (όχι μόνον οι αριστεροί αλλά και οι εθνικιστές) από το 1960 και μετά κατατρύχεται από έναν ατεκμηρίωτο αντιδυτικισμό, ο οποίος οφείλεται βασικά στην έλλειψη μιας σοβαρής πολιτικής ηγεσίας, η οποία να μπορεί να διαγιγνώσκει τη θέση της και τα πραγματικά και μακροπρόθεσμα οφέλη για τον λαό, εντός των εμπλεκομένων συμφερόντων των υπολοίπων εταίρων μας. Τη φράση αυτή χρησιμοποίησε πρώτος ο Βάσος Λυσσαρίδης για να μας πείσει ότι τα συμφέροντά μας συνδέονται με αυτά των κομμάτων Μπάαθ της περιοχής, δηλαδή τα ψυχοπαίδια της Σοβιετικής Ένωσης, τον Καντάφι, τον Σαντάμ και τον Άσαντ. Η πολιτική μας ηγεσία σήμερα, με πηδαλιούχο τον κ. Νίκο Αναστασιάδη, αρμενίζει επίσης προς αδιευκρίνιστους προορισμούς και ετοιμάζεται να παραχωρήσει το πηδάλιο στον μικρό μούτσο του κυπριακού καραβιού και άξιο συνεχιστή της πολιτικής του κ. Νίκο Χριστοδουλίδη.
