Εσύ πιστεύεις Τόνι;

Σε κακή μετάφραση του ίντερνετ διαβάζω αυτά που γράφει ο φίλος μου Τόνι Αγκαστινιώτης. Βάζοντας τις σωστές λέξεις στη θέση της κακής μετάφρασης. Θαυμάζω την περιγραφή των πολιτικών γεγονότων με μια λογοτεχνική και ποιητική γλώσσα. Είναι ένας πραγματικός πατριώτης που η καρδιά του σημαδεύτηκε από την τραγωδία που ζήσαμε σε αυτό το νησί, έκανε δικό του το ντέρτι των άλλων και ο ξεσηκωμός του προστέθηκε στον πόνο. Ένας πραγματικός ειρηνιστής. Πριν χρόνια πέρασε στον βορρά, έζησε ανάμεσά μας για ορισμένο χρονικό διάστημα, έκανε ντοκιμαντέρ για το έγκλημα στα χωριά Μαράθα, Αλόα και Σανταλάρη. Μετά από αυτή την ταινία δέχθηκε τη μήνιν των σοβινιστικών κύκλων στον νότο, ενώ οι σοβινιστές στον βορρά επιχείρησαν να τον υπερασπιστούν δυστυχώς. Όμως, ο Τόνι δεν έπαιξε το παιχνίδι εκείνων που ήθελαν να εκμεταλλευτούν την καλή του πρόθεση. Απομακρύνθηκε γρήγορα απ’ αυτούς. Έγραψε άρθρα στην εφημερίδα μας όταν ζούσε στον βορρά. Όμως, δεν έγραψε πως τον παρενοχλούσαν κάποιοι εδώ. Δεν έδωσε την ευκαιρία στο να δεχθεί πλήγμα η ειρήνη από αυτό. Μόνο σε εμένα το ανέφερε. Πως σε κάποιους δρόμους έπαιζε ένα είδος κυνηγητού με εκείνους που τον έπαιρναν από πίσω όταν πηγαινοερχόταν στην Αμμόχωστο. Έτσι ξέφευγε από εκείνους που ήθελαν να κόψουν τον δρόμο στο αυτοκίνητό του. Είχε ένα μεγάλο όνειρο. Ένα όνειρο όπως ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Ήθελε να ενώσει Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους χέρι με χέρι γύρω από το νησί. Δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει αυτό το όνειρό του. Επέστρεψε ξανά στον νότο μαζί με την οικογένειά του. Δεν υπάρχει ζωή εδώ για όσους έχουν απαλλαχτεί από τον εθνικισμό, δεν υπέκυψαν στον θρησκευτικό φανατισμό και έβαλαν την ανθρωπιά πάνω από αυτόν ακόμα τον κυπριωτισμό. Δεν μπορούν να χωρέσουν εύκολα πουθενά. Όμως, μόνο εκείνοι μπορούν να γράψουν την πραγματική ιστορία που ζούμε. Την ιστορία που θα διαβάζουμε χωρίς να έχουμε καμία υποψία. Ο Τόνι επέλεξε να είναι άνθρωπος και όχι Έλληνας ή Τούρκος. Είναι εύκολο να είναι κανείς Έλληνας ή Τούρκος. Χριστιανός ή μουσουλμάνος. Το πραγματικά δύσκολο είναι να είσαι άνθρωπος. Αν μπορούσαμε να το καταφέρναμε αυτό, κανείς δεν θα μπορούσε να σταθεί απέναντί μας. Καμία δύναμη!

Όταν γράφω αυτές τις γραμμές, σκέφτομαι τον Σπύρο Χατζηγρηγορίου. Έναν πλάτανο στα 90 του χρόνια. Στην καρδιά του δεν υπάρχει χώρος για τίποτε άλλο εκτός από την αγάπη για την ειρήνη και τον άνθρωπο και την αδελφοσύνη. Είναι ένας πρόσφυγας από τον Γερόλακκο. Ήθελε να ταφεί στο χωριό του όταν πεθάνει. Οι αρχές στον βορρά δεν έδωσαν καν έναν χώρο για τάφο σε αυτόν τον μοναδικό άνθρωπο, ο οποίος άφησε του κόσμου την περιουσία στο χωριό του και έφυγε. Μια καλοκαιρινή μέρα πήγαμε μαζί και είδαμε το ελληνικό κοιμητήριο στο χωριό. Δεν έμοιαζε καν με κοιμητήριο. Οι ταφόπλακες σπασμένες. Δεν μπορούσαν καν να φανούν από τα άγρια χόρτα που είχαν μεγαλώσει. Δεν μπορώ να ξεχάσω την απάντηση που μου έδωσε εκείνη την ημέρα όταν τον ρώτησα «εδώ θέλεις να θαφτείς;». «Κάτω από το χώμα δεν νιώθει τίποτα ο άνθρωπος», μου είχε πει. Πήγε και παρακάλεσε όλους τους ηγέτες που πέρασαν από εμάς. Κανείς δεν του έδωσε ένα μέρος για τάφο. Ο τελευταίος στον οποίο πήγε ήταν ο Μουσταφά Ακιντζί. Ζήτησε και από αυτόν. Ο Ακιντζί του έδωσε ελπίδα. Σε εμένα είπε «μην τυχόν και το γράψεις». Φοβόταν ότι θα χαλούσε η υπόθεση αν έγραφα ότι του είχε υποσχεθεί ο Ακιντζί. Δεν το έγραψα. Περίμενα. Αλλά δυστυχώς ούτε ο Ακιντζί μπόρεσε να του δώσει. Δεν περνούσε τίποτα και από το δικό του χέρι. Και αυτό εξαρτάτο από τις στρατιωτικές αρχές. Ακόμα και ένα μέρος για τάφο εθεωρείτο εδαφική παραχώρηση.

Τώρα μου φαίνεται ότι περνούμε μια από τις πιο απαισιόδοξες περιόδους σε αυτή τη χώρα. Τα μεγάλα όνειρα και οι μεγάλες ελπίδες προκάλεσαν μεγάλες απογοητεύσεις. Το κρίσιμο σημείο για την ελπίδα υπήρξε όταν ήρθαν στη διοίκηση και στις δύο πλευρές οι οπαδοί της λύσης και της ειρήνης. Και αυτοί δεν μπόρεσαν να κάνουν αυτό που δεν έκαναν οι δεξιές κυβερνήσεις. Ο Ακιντζί ήταν η τελευταία ελπίδα. Και όταν αναλάμβανε καθήκοντα είχε σχεδόν ορκιστεί ότι θα έλυνε το πρόβλημα. Ήταν πολύ αισιόδοξος επειδή είχε εμπιστοσύνη στην καλή του βούληση. Αλλά νά που ούτε αυτός τα κατάφερε. Πέρασαν σαν άνεμος τα πέντε χρόνια. Θα μπορούσε να κάνει άλλα ωραία πράγματα από εκείνο το αξίωμα, ακόμα και αν δεν κατάφερνε να βρει λύση. Θα μπορούσε να ήταν μια γέφυρα ειρήνης ανάμεσα στις δύο κοινότητες. Όμως αυτό δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί με το να γυρίζει συνεχώς μόνο στον βορρά. Έπρεπε να αναμειχθεί και με την ελληνοκυπριακή κοινότητα και να σμίξει μαζί της. Μακάρι να έβγαινε κάθε τόσο να περπατούσε στον Μακρύδρομο. Να πήγαινε και σε φεστιβάλ και πανηγύρια στον νότο όπως πήγαινε σε αυτά στον βορρά. Να περνούσε από τους Ελληνοκύπριους φίλους που έκανε στα Λεύκαρα όπου πήγαινε προτού καθίσει σε εκείνο τον θώκο και να τους ρωτούσε τι κάνουν. Να έτρωγε ψάρι σε μια ψαροταβέρνα στην παραλία της Λάρνακας. Ή μήπως φοβήθηκε ότι θα τον αποκαλούσαν «οπαδό των Ελληνοκυπρίων»;

Η Κύπρος δεν πιστεύει πια στα δάκρυά μας. Εσύ πιστεύεις Τόνι; Η χώρα μας που δεν μπορέσαμε να γίνουμε βάλσαμο στις πληγές της. Και οι αγνοούμενοί μας. Και οι αγαπημένοι μας νεκροί. Θα μας συγχωρέσουν άραγε;