Ολόκληρος ο πλανήτης, μόλις πρόσφατα, βίωσε και βιώνει μια πανδημία. Μια πανδημία που κατάφερε να κινητοποιήσει κυβερνήσεις και να μας αγγίξει όλους ομαδικά αλλά και ατομικά σε πολλά επίπεδα και με πολλούς τρόπους. Τι θα λέγατε όμως αν αναφέραμε ότι υπάρχει ακόμα μια πανδημία ανάμεσά μας. Μια πανδημία που εξαπλώνεται και διεισδύει σε ολόκληρο τον πλανήτη με πολύ γρήγορους ρυθμούς και με πολυεπίπεδες επιπτώσεις στο παρόν αλλά και στο μέλλον ολόκληρων γενεών.
Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί. Κάθε μήνα εκτίθενται σε αυτήν την πανδημία περισσότεροι άνθρωποι από τους επισκέπτες του Netflix, του Amazon και του twitter μαζί. Αν αυτήν τη στιγμή κρατάτε ένα κινητό τηλέφωνο ή κάθεστε μπροστά από κάποιον υπολογιστή, τότε είστε μόνο μερικά κλικ μακριά της.
Φυσικά μιλάμε για την πορνογραφία. Είναι διαθέσιμη τόσο απλά, χωρίς οποιεσδήποτε ρητές προειδοποιήσεις περιεχομένου και καμία επαλήθευση ηλικίας καθιστώντας την έτσι απλά προσιτή και προσβάσιμη σε μικρά παιδιά και έφηβους. Παιδιά σε πολύ νεαρή ηλικία μπορεί να εκτίθενται σε σκηνές σεξ για πρώτη φορά μέσω ιστοσελίδων, όπως το pornhub. Τι συμβαίνει όμως και ποιες είναι οι επιπτώσεις όταν το πορνό λειτουργεί ως σεξουαλική διαπαιδαγώγηση γι’ αυτά τα παιδιά;
Οι αριθμοί
Για να δούμε έτσι κατάματα την πραγματικότητα, παραθέτουμε ακόμα μερικούς αριθμούς. Το pornhub, που περιγράφεται ως «ο κορυφαίος δωρεάν ιστότοπος πορνό στον κόσμο» το 2019, είχε 42 δισεκατομμύρια επισκέψεις. Κατά μέσο όρο, πάνω από 100 εκατομμύρια άνθρωποι (αθροιστικά ο πληθυσμός της Ελλάδας, του Καναδά, της Αυστραλίας, της Ρουμανίας και της Ελβετίας) το επισκέπτονται καθημερινά. Η μέση ηλικία κατά την οποία ένα παιδί βλέπει πρώτη φορά πορνό στο διαδίκτυο είναι 11 χρονών (με αριθμό ερευνητών να λένε ότι είναι ακόμα πιο μικρή η ηλικία, μέχρι και 8 χρονών). Οι σκηνές αγοριών του γυμνασίου που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με εικόνες σεξουαλικού περιεχομένου μέσα από κρυφοκοίταγμα περιοδικών «Playboy» σίγουρα δεν ισχύουν πλέον στις μέρες μας.
Εκτός από το ότι το πορνογραφικό υλικό είναι εύκολα και γρήγορα προσβάσιμο, υπάρχει ακόμα μια εξέλιξη τα τελευταία χρόνια που καθιστά τη βιομηχανία του πορνό πολύ προβληματική. Η αύξηση της βίας που υπάρχει.
Σε έρευνα του 2010 ερευνητές ανέλυσαν περισσότερες από 300 σκηνές πορνό και διαπίστωσαν ότι το 88% αυτών των σκηνών περιείχε σωματική επιθετικότητα (συμπεριλαμβανομένου του στραγγαλισμού και του κτυπήματος). Αυτοί που διέπρατταν τις βίαιες πράξεις ήταν άνδρες, και αυτές που εισέπρατταν τη βία ήταν γυναίκες.
Και η απάντηση στο γιατί υπάρχει αύξηση της βίας δεν έρχεται από τα πρωτόγονά μας ένστικτα που πολλοί τα προβάλλουν. Αν ήταν έτσι, δεν θα χρειαζόταν η βιομηχανία συνεχώς να πρέπει να καταφεύγει σε όλο και πιο ακραίες σκηνές, σε όλο και πιο ακραίες πράξεις που ήταν σχεδόν ανύπαρκτες πριν από μια δεκαετία. Την απάντηση θα μας τη δώσει η νευροεπιστήμη.
Ερευνητές που μελέτησαν άτομα χρήστες διαδικτυακής πορνογραφίας βρήκαν ότι υπάρχει ενεργοποίηση της περιοχής του εγκεφάλου τους παρόμοιας με αυτήν των ατόμων που έχουν επιθυμία για ναρκωτικά, αλκοόλ, κοκαΐνη και νικοτίνη. Η πορνογραφία είναι πολύ εθιστική και, όπως συμβαίνει με όλους τους εθισμούς, ο χρήστης θέλει συνεχώς περισσότερη δόση ή πιο «σκληρά» ερεθίσματα αφού ένα από τα χαρακτηριστικά του εθισμού είναι ότι ο χρήστης αναπτύσσει ανοχή στη χρήση της ουσίας / του προϊόντος.
«Ελαφριά» και «σκληρή»
Το αποτέλεσμα; Ενώ πριν από τριάντα χρόνια η «σκληρή» πορνογραφία σήμαινε συνήθως την απεικόνιση της σεξουαλικής επαφής μεταξύ συντρόφων, και η «ελαφριά» κυρίως γυμνές εικόνες γυναικών, σήμερα η «σκληρή» πορνογραφία εξελίχθηκε και κυριαρχείται όλο και περισσότερο από σαδομαζοχιστικά θέματα καταναγκαστικού σεξ, με βίαιες σκηνές που συνδέουν το σεξ με μίσος και ταπείνωση. Η «ελαφριά» πορνογραφία είναι τώρα αυτό που ήταν πριν από μερικές δεκαετίες το «σκληρό πορνό» και οι συγκριτικά μαλακές εικόνες του παρελθόντος εμφανίζονται τώρα καθημερινά στα ΜΜΕ σε μουσικά βίντεο, ακόμα και σε διαφημίσεις.
Σε μια κοινωνία που αποφεύγει να μιλήσει για θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, αν αυτές οι εικόνες είναι ως επί το πλείστον η κύρια πηγή πληροφοριών που έχουν τα παιδιά μας για το σεξ, τότε ο κίνδυνος είναι ότι θα καταλήξουν να εδραιώσουν μέσα τους πως το σεξ έχει να κάνει με κατάκτηση, εξουσία και βία και όχι με σημαντικά θέματα όπως η συναίνεση, η αμοιβαία ευχαρίστηση και η οικειότητα.
Η βιομηχανία του πορνό όχι μόνο υποδεικνύει κατάφωρη αδιαφορία για την ασφάλεια και την υγεία των παιδιών, όχι μόνο δεν φαίνεται να λαμβάνει οποιαδήποτε μέτρα για να δυσκολεύει ή να απαγορεύει νεαρά άτομα από του να εκτίθενται σε σκηνές σκληρών σεξουαλικών πράξεων, αλλά απεναντίας φαίνεται ότι τα παιδιά αποτελούν μία από τις κύριες πληθυσμιακές ομάδες στόχου της.
Τον περασμένο Δεκέμβριο το pornhub έδειξε ξεκάθαρα ότι αυτό ακριβώς συμβαίνει. Έδειξε ότι αν κάποιος άνθρωπος είναι αρκετά μεγάλος για πλοήγηση στο διαδίκτυο μέσω μιας συσκευής, τότε είναι και υποψήφιος πελάτης. Χρησιμοποιώντας τον δημοφιλή χαρακτήρα Baby Yoda από το «The Mandalorian» της Disney, το pornhub μέσα από ένα meme τον έδειξε να βλέπει πορνό, αφού υπήρχε αντανάκλαση του λογότυπου του pornhub στα μάτια του με λεζάντα που έγραφε, «μόλις οι γονείς μου φύγουν από το σπίτι». Εικόνες σαν και αυτές, αν και μπορεί από κάποιους να θεωρηθούν αστείες και άκακες, είναι ξεκάθαρα προσπάθεια της βιομηχανίας του πορνό να κάνει τη χρήση πορνογραφικού υλικού από παιδιά να φαίνεται φυσιολογική και να ενθαρρύνει τα ίδια τα παιδιά να εκθέσουν τον εαυτό τους στο σκληρό, βίαιο και ταπεινωτικό τους περιεχόμενο. Μετά από αντιδράσεις, το pornhub τελικά διέγραψε το tweet, αλλά ήδη το meme έλαβε πάνω από 200.000 likes και έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Τεράστιο θέμα
Εκτεταμένες έρευνες στο θέμα δείχνουν ότι αγόρια που εκτίθενται σε πορνό από νεαρή ηλικία είναι πιο πιθανό να:
- Υιοθετήσουν στάσεις που υποστηρίζουν τη σεξουαλική παρενόχληση και τη βία κατά των γυναικών.
- Πιστέψουν τους «μύθους του βιασμού» που δικαιολογούν ή υπερασπίζονται τον βιασμό.
- Επιδείξουν μειωμένη ακαδημαϊκή επίδοση στο σχολείο.
- Έχουν μειωμένη ενσυναίσθηση για τα θύματα βιασμού.
- Αναπτύξουν πιο επιθετικές τάσεις συμπεριφοράς.
- Πιέσουν τους συντρόφους τους να κάνουν σεξ «αντιγράφοντας» σκηνές που βλέπουν σε πορνό (επώδυνο, ταπεινωτικό, επιθετικό κ.λπ.).
- Αναπτύξουν σχέσεις οικειότητας.
- Εθιστούν στο διαδίκτυο.
- Έχουν αυξημένα επίπεδα στυτικής δυσλειτουργίας.
- Βιώσουν άγχος, κατάθλιψη και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Το θέμα είναι τεράστιο. Οι επιπτώσεις της βιομηχανίας του πορνό στα άτομα που εμφανίζονται στα βίντεο, οι ηλικίες των ατόμων και οι συνθήκες δημιουργίας είναι σημαντικά θέματα τα οποία χρήζουν δικής τους ξεχωριστής ανάλυσης και συζήτησης. Ο σκοπός αυτού του άρθρου ήταν να ρίξει φως σε αυτήν την αόρατη πανδημία που βρίσκεται τόσο κοντά μας και που έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην ψυχική και όχι μόνο υγεία των παιδιών μας.
Ποια είναι η λύση; Η ευθύνη πέφτει σε όλους μας. Στην πολιτεία και στην οικογένεια. Όλοι μας έχουμε υποχρέωση να διαφυλάξουμε την ψυχική υγεία των νέων μας μέσα από τη σωστή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, η οποία θα πρέπει να ξεκινά από πολύ μικρές ηλικίες, με έμφαση στα θέματα ισότητας φύλων και σεβασμού, και να τους βοηθήσουμε έτσι ώστε όταν οι νέοι μας εκτεθούν κάποια στιγμή στη διαδικτυακή πορνογραφία να μπορούν να αμφισβητήσουν τον ορισμό του σεξ έτσι όπως προβάλλεται και να μπορέσουν να πουν «αυτός ο ορισμός του σεξ δεν συνάδει με αυτά που ξέρω για τις σχέσεις και δεν με αντιπροσωπεύει».
