Η διαφορά μεταξύ Ήθους και Μοράλ

Από τα αμέτρητα σημειώματα που φτάνουν στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μου, ξεχώρισα αυτό που φιλοξενεί σήμερα η στήλη. Προσεγγίζει τις διαφορές Βορρά και Νότου στην ΕΕ, εξηγώντας τις με ιστορικoθρησκευτικό υλικό. Είναι του Γιώργου Θαλασσινού από την Αθήνα, διαχειριστή της ιστοσελίδας STELIOS RAMFOS.GR. Ο τίτλος είναι του ιδίου.

«Η λέξη Ήθος προέρχεται από το αρχαϊκό έθος το οποίο είναι συνδεδεμένο με τους Θεούς. Έχει μια έννοια εναρμονίσεως προσαρμοστικότητος του ανθρωπίνου ορίου με αυτό των Θεών. Πράξε μέσα στα ανθρώπινα όριά σου ώστε η πράξη σου να μην επισύρει τη μήνη των Θεών. Έχει έναν χαρακτήρα ψυχικής προσαρμογής σε μία Ολύμπια αναφορά. Η λέξη Moral είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Είναι όρος του Καντ και αναφέρεται σε καταστατική λειτουργία οργάνωσης της κοινωνίας με αναφορά σε πνευματικούς κανόνες λογικής με σκοπό το κοινό καλό. Το Μοράλ δεν έχει καμία αναφορά σε υπερβατική αρχή, αλλά στην ανθρώπινη λογική, με σκοπό το κοινό καλό. Αυτές οι διαφορές, ως ενσωματωμένες νοοτροπίες, είναι που χαρακτηρίζουν την υποβόσκουσα διαφορετικότητα στην ερμηνεία της έννοιας της «αλληλεγγύης» μεταξύ των καντιανών προτεσταντών του Βορρά και των χριστιανών του Ευρωπαϊκού Νότου. Οι χριστιανοί θεωρούν την αλληλεγγύη ως βοήθεια «μάννα εξ ουρανού» χωρίς αντάλλαγμα, ενώ οι προτεστάντες ως λογική τραπεζική διευκόλυνση με αντάλλαγμα λιγότερο επαχθείς όρους. Πάνω σ’ αυτή τη διαφορά νοοτροπίας παίζεται η διαφωνία μεταξύ Βορρά και Νότου για την έκδοση του ευρωομολόγου. Όταν, όμως, μιλάμε για Ευρωπαϊκή Ένωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού πρέπει να καθορίσουμε και το αξιακό πεδίο πάνω στο οποίο αυτός ο πολιτισμός βασίζεται. Αν πάμε σε ανώτερο αξιακό επίπεδο, τότε θα υπερισχύσει η αλληλεγγύη του Νότου, αν μείνουμε στην πρακτική κατηγορική εντολή (moral) του Καντ, πράξε ώστε η πράξη σου να είναι για το συμφέρον όλων, τότε θα υπάρξει τραπεζικός συμβιβασμός, αλλά χωρίς αξιακό υπόβαθρο ευρωπαϊκής κοινωνικής και πολιτικής συνοχής, υπό μορφήν εγγυήσεως της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως χαρακτηριστικό του ευρωπαϊκού Πολιτισμού. Αν, δηλαδή, η Ευρωπαϊκή Ένωση κινηθεί κάθετα, ήτοι αξιακά, θα μετατραπεί στον πολιτικό εγγυητή της κοινωνικής συνοχής των χωρών μελών στα πλαίσια του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Αν κινηθεί οριζόντια με σκοπό τη διαχείριση και μόνο, θα παραμείνει μια χαλαρή Ένωση κρατών μελών με ένα σύνολο κανόνων που θα καθορίζουν τη λειτουργία της, κάτι σαν ένα πολύπλοκο καταστατικό μιας πολυκατοικίας, οι ενοικιαστές της οποίας διαθέτουν εκπτωτική κάρτα μέλους. Για να υπερπηδηθεί το εμπόδιο στο επίπεδο των νοοτροπιών, θα πρέπει οι Νότιοι να μάθουν να σκέφτονται με το μυαλό τους και οι Βόρειοι να αισθάνονται με την καρδιά τους. Προς το παρόν συμβαίνει το αντίθετο. Οι Νότιοι σκέφτονται με την καρδιά τους και οι Βόρειοι αισθάνονται με το μυαλό τους.»