Είναι δική μας η ζωγραφιά

«Ναι, αλλά είναι δικιά μας η ζωγραφιά», ήταν η απάντηση της βαφτιστήρας μου (κοντά στα έξι) όταν, σε ερώτησή της τι χρώμα να φτιάξουμε το δέντρο στη χριστουγεννιάτικη ζωγραφιά, με τη βεβαιότητα του ενήλικα και ύφος σχεδόν επικριτικό, της υπέδειξα ότι τα δέντρα είναι πράσινα. Υπενθυμίζοντάς μου πόσο πιο ελεύθερα και «καθαρά» σκέφτονται σε πολλά θέματα τα παιδιά προτού ενταχθούν σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που, αντί να τους ανοίγει ορίζοντες, τα «λοβοτομεί» ή γίνονται μέρος μιας κοινωνίας που τα καλουπώνει σ’ έναν τρόπο σκέψης που τις περισσότερες φορές ελάχιστα διαφέρει από τον απόλυτο παραλογισμό.

Ακριβώς αντίθετη είναι η αντίδραση φίλων όποτε εκφράζω την τεράστια έκπληξή μου για το γεγονός ότι το πολιτικό σύστημα- μετά από μια τέτοια πορεία- επιμένει στην ίδια ακριβώς ρητορική και πρακτικές. Κάθε συζήτηση τελειώνει με το «έτσι είναι η πολιτική». Αυτή ήταν η κατάληξη όταν ο Νίκος Αναστασιάδης, μετά από αναμονή μηνών, δημιουργούσε ένα ακόμα Υπουργικό κομματικών ισορροπιών και περιορισμένων δυνατοτήτων. Όταν ο Αβέρωφ Νεοφύτου μιλούσε για τσουνάμι που έρχεται, έκανε λόγο για την ανάγκη να λειτουργήσουμε με σύνεση στο Κυπριακό, την ίδια όμως στιγμή ενέτασσε κάθε πολέμιο της λύσης στο κόμμα και την κοινοβουλευτική του ομάδα. Όταν, μετά το σκάνδαλο της Δρομολαξιάς, το ΑΚΕΛ αντί να οδηγήσει εκτός κόμματος τα στελέχη που φέρονταν να είχαν καταδολιεύσει τα ταμεία των εργαζομένων, οδηγούσε στους δρόμους τους οπαδούς του και έστηνε στον τοίχο τη Γενική Εισαγγελία ή έκανε επανάσταση για τα τετράμηνα. Όταν η ΕΔΕΚ απέρριπτε τον προϋπολογισμό, νομιζόμενη ότι περνά, και τον  υπερψήφισε όταν συνειδητοποιούσε ότι δεν την έπαιρνε. Όταν ο Νικόλας Παπαδόπουλους απέρριπτε κάθε πρόνοια που θα καθιστούσε το κράτος ΔΔΟ αλλά όχι τη Διζωνική Ομοσπονδία. Ίδια ήταν η κατάληξη όταν το Υπουργικό παρακάμπτοντας αρμόδιες υπηρεσίες περνούσε περίεργες (τουλάχιστον) απαιτήσεις επιχειρηματιών ή ανακαλούσε περιοριστική απόφαση των υπηρεσιών λόγω ύπαρξης αρχαιοτήτων για να χτίσει ο Αρχιεπίσκοπος 14ώροφο κτήριο στη Γεροσκήπου. Κάθε φορά που οι συντεχνίες εξαργύρωναν τη σχέση τους με τα κόμματα με σκανδαλώδεις μισθούς, τεράστια εφάπαξ και συντάξεις, δημιουργώντας συνδικαλιστές εκατομμυριούχους και η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση έμπαινε στο περιθώριο για να μην ενοχληθούν οι εκπαιδευτικοί. Αυτή η παντελής αδυναμία του πολιτικού συστήματος να λειτουργήσει με τρόπο ωφέλιμο για τη χώρα, πάντοτε με έναν εκπληκτικό τρόπο «εντάσσονταν» στο πλαίσιο της πολιτικής λογικής.

Αυτή είναι, στο μυαλό μου, και η μεγαλύτερη νίκη του συστήματος. Και παράλληλα η πιο τρανταχτή δική μας ήττα. Το ότι έχει καταφέρει να ταυτίσει την πολιτική με αυτή την αδιάκοπη δημαγωγία, τη λαμογιά, το ψέμα, τη διαπλοκή, τη διαφθορά, με οτιδήποτε άλλο, δηλαδή, πέραν αυτού που θα έπρεπε να είναι: παραγωγή πολιτικής (για τον πολίτη). Κυρίως, όμως, να πείσει μια ολόκληρη κοινωνία πως αυτό το κατάντημα δεν είναι απλά κατανοητό, αλλά και φυσιολογικό. Ότι είναι εντάξει τα συντεχνιακά «κεκτημένα» να ιεραρχούνται πάνω από τις βασικές ανάγκες πολιτών και τα «θέλω» φίλων επιχειρηματιών πάνω από τον νόμο. Ότι είναι αποδεκτό ο Αρχιεπίσκοπος να αποφασίζει για τον υπουργό Παιδείας, να χτίζει πύργους πάνω σε αρχαία, και να έχει λόγο σε ποιους θα δοθούν διαβατήρια. Ότι είναι αναγκαίο κακό ο  Πρόεδρος να προωθεί νομοθεσίες μέσα από τις οποίες θησαυρίζει η οικογένειά του και οι βουλευτές να συμμετέχουν στη Βουλή ως εκπρόσωποι των γραφείων τους. Οι υπηρεσίες του Δημοσίου να υπάρχουν με μόνο στόχο να πληρώνονται από αυτές οι διορισμένες κομματικές στρατιές, η εκπαίδευση να λειτουργεί όχι για την κοινωνία αλλά για τους εκπαιδευτικούς, και το πολιτικό σύστημα να διαχειρίζεται τον δημόσιο πλούτο ωσάν να του ανήκει. Πως το επίπεδο της πολιτικής ηθικής είναι αισχρό, ο κόσμος είναι άδικος, αλλά, τι να κάνουμε; Έτσι είναι. Θα πρέπει να ζήσουμε με αυτό.

Η κοινωνία και ο τρόπος διακυβέρνησης της, όμως, είναι η δική μας ζωγραφιά. Και στη δική μας ζωγραφιά θα έπρεπε να έχουν θέση μόνο όσα εμείς θεωρούμε ότι θα πρέπει να έχουν. Ο κάθε πολίτης να έχει το δικαίωμα να διεκδικεί από την ίδια αφετηρία, η κυβέρνηση και οι πολιτικοί να δουλεύουν για τους πολλούς και όχι για τους λίγους (αυτούς και τους γύρω τους), και η παιδεία να αποτελεί υπόβαθρο για αλλαγή του τρόπου σκέψης που μας οδήγησε στο σήμερα και όχι για διασφάλιση συνέχισής του. Οι πραγματικότητες να μην δικαιολογούν, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, η πολιτική να είναι συνώνυμη με το ψέμα. Η λαμογιά και η διαπλοκή, να μην αντιμετωπίζονται ως αναγκαίο κακό. Η πολιτική να είναι αντιπαράθεση ιδεών. Να μπορεί να είναι και ηθική. Στη δική μας ζωγραφιά θα έπρεπε τα χρώματα και οι πραγματικότητες να είναι ό,τι εμείς θελήσουμε.

Για έναν ανεξήγητο λόγο έχουμε εδώ και χρόνια χώσει τα μολύβια βαθιά στο συρτάρι και αφήσαμε άλλους να φτιάχνουν τη ζωγραφιά για εμάς. Με τη βεβαιότητα του κηδεμόνα να καθορίζει τα χρώματά της. Αν όμως δεν μας αρέσει αυτή ζωγραφιά, μπορούμε να προσπαθήσουμε να την αλλάξουμε. Ουτοπικό θα πει κάποιος. Ίσως. Ποιοι όμως στο τέλος της ημέρας καθορίζουν τι είναι ουτοπικό και τι εφικτό;

Στο χέρι μας είναι να φτιάξουμε μια κοινωνία που δεν θα μας κάνει να ντρεπόμαστε. Ίσως, κάποιες φορές, μας κάνει να νιώθουμε και άνετα ως κομμάτι της.

antopoly@cytanet.com.cy