Γιατί, πραγματικά, είναι κρίμα τα παιδιά σας

«Ο μεγαλύτερος ήρωας της Τουρκίας». Έτσι περιέγραφε το «αμαρτωλό» βιβλίο των αγγλικών τον Κεμάλ Ατατούρκ και η… λύση που βρήκαν οι επιθεωρητές του Yπουργείου Παιδείας (!) και Πολιτισμού (!) ήταν να σκιστεί η συγκεκριμένη σελίδα για να μην μολυνθούν τα μυαλά των παιδιών στα γυμνάσια της Κύπρου.

Νεαρός ακόμα, αμέσως μετά που γύρισα στην Κύπρο από το πανεπιστήμιο, είχα σκεφτεί να κάνω ένα ταξίδι στη Συρία. Ήταν ο φτηνότερος τουριστικός προορισμός των ημερών, εάν ήσουν έτοιμος να πάρεις το ρίσκο της τροφικής δηλητηρίασης βέβαια, καθώς τότε δεν υπήρχαν εμφιαλωμένα και ειδικά στη Συρία ήταν συνταγή.

Το ταξίδι εκείνο δεν το έκανα τελικά, αλλά είχα αγοράσει θυμάμαι ένα Lonely Planet και μιας και το ταξίδι δεν έκατσε, έκατσα εγώ και το διάβασα για να μην πάει χαμένη η πληροφόρηση, αν πήγαινα κάποια άλλη στιγμή.

Θυμάμαι, λοιπόν, σε κάποιο σημείο, τον συγγραφέα να περιγράφει με ειρωνεία που τσάκιζε κόκκαλα την πρακτική του καθεστώτος Άσαντ, του πατέρα Άσαντ, να αφαιρεί από τον διεθνή Τύπο, τον οποίο μπορούσε πολύ δύσκολα να βρει κανείς σε ένα - δυο ξενοδοχεία στη Δαμασκό, τις σελίδες και, στην περίπτωση εφημερίδων, να κόβει με ψαλίδι τα κομμάτια που μιλούσαν για τη Συρία.

Μου φάνηκε εξωφρενικό τότε, θυμάμαι πόσο γέλασα και πόσο πρωτόγονη θεώρησα αυτή την πρακτική. Ποτέ δεν φαντάστηκα ότι θα την έβρισκα και στη δική μου χώρα πολλά χρόνια αργότερα και πως θα την εφάρμοζαν μάλιστα επιθεωρητές εκπαιδευτικοί. Ούτε καν οι υπάλληλοι ενός σκοτεινού δικτατορικού καθεστώτος.

Θα σκεφτεί κανείς, είναι δυνατόν να διδάσκεται ο Ατατούρκ ως ήρωας, δεδομένου του τι έκαναν στους Αρμένιους, στους Ρωμιούς και σε όλες τις άλλες μειονότητες της πάλαι ποτέ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας; Το ερώτημα από μόνο του αναδεικνύει και το ίδιο το πρόβλημα της εκπαίδευσης στον τόπο μας.

Μιας εκπαίδευσης η οποία αντί να καλλιεργεί κριτική σκέψη και να μαθαίνει τα παιδιά να σκέφτονται από μόνα τους λειτουργεί με πρακτικές κατήχησης και κανοναρχήματος ακόμα και στην Ιστορία, μην σας πω ειδικά στην Ιστορία, έτσι που να παράγει όσα πιο πολλά στρατευμένα και -δυστυχώς στην εποχή μας- αμόρφωτα βούρλα, τα οποία θα απαγγέλλουν ας αεί την επίσημη γραμμή που καθορίζει ένα τσούρμο πατριδοκάπηλων απατεώνων, θα προσκυνούν κόκκαλα και παντόφλες και θα κάνουν διάφορα άλλα τέτοια τα οποία θα κρατούν τη χώρα τους μονίμως στα χέρια αυτών των «ξύπνιων».

Η συγκεκριμένη αναφορά στον Ατατούρκ θα μπορούσε να είναι μια θαυμάσια αφορμή προκειμένου να εξηγηθεί στα παιδιά το πώς ένας εθνικιστής και η ιδεολογία του αναμόρφωσαν μεν στη βάση του δυτικού προτύπου την κοινωνία της χώρας τους, αφού την έσωσαν και από τη διάλυση, επιβάλλοντας όμως μια εθνική ομοιογένεια η οποία στοίχισε τη ζωή τελικά σε αμέτρητους ανθρώπους και κατέστρεψε τις ζωές ακόμα περισσότερων.

Το να προσεγγίσει κανείς μια ιστορική προσωπικότητα αυτού του βεληνεκούς, δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην πως πρέπει να αποδεχθεί οτιδήποτε. Όπως δεν σημαίνει πως το να πει ότι ήταν -και παραμένει- κάτι περισσότερο από ήρωας για την πλειονότητα των Τούρκων, γεγονός ιστορικά αδιαμφισβήτητο, συνεπάγεται και την αποδοχή του ιδίου πράγματος από άλλους λαούς, ειδικά από λαούς που υπέφεραν λόγω της ιδεολογίας του. Όλα μέρος της Ιστορίας είναι. Μιας Ιστορίας την οποία οι καθηγητές πληρώνονται για να διδάσκουν.

Πρόσφατα, διάβασα ένα συγκλονιστικό βιβλίο το οποίο κυκλοφορεί και στα ελληνικά και σας το συνιστώ ανεπιφύλακτα. Λέγεται «Ατατούρκ και Ναζί. Δάσκαλος και μαθητές στην εφαρμογή του ολοκληρωτισμού» και το έχει γράψει o Stefan Ihrig, ένας πολυβραβευμένος γερμανός ακαδημαϊκός. Φωτίζει ένα άγνωστο στους πολλούς κομμάτι της Ιστορίας και εξηγεί με ντοκουμέντα πόσο καθοριστικά οι ναζιστές στη Γερμανία εμπνεύστηκαν από τον Ατατούρκ στη διαμόρφωση του δικού τους ολοκληρωτισμού. Είναι θαυμάσιο.

Το φαινόμενο Ατατούρκ και η Ιστορία εν όλω λοιπόν, δεν αντιμετωπίζεται σε πολιτισμένα κράτη με το σκίσιμο σελίδων. Είναι απίστευτο κατάντημα και ντροπή σε κοινωνίες αυτού του είδους να συμβαίνουν σήμερα κιόλας τέτοια πράγματα επειδή κάποιοι επιθεωρητές είτε βαριούνται να σκεφτούν είτε και δεν μπορούν να σκεφτούν πώς να κάνουν τη δουλειά τους, για την οποία παίρνουν αρκετές χιλιάδες ευρώ το μήνα.

Και με τέτοιο επίπεδο εκπαίδευσης δεν πρέπει κανείς να απορεί για τη μαζική, τη μαζικότατη πια παραγωγή ντενεκέδων από το εκπαιδευτικό μας σύστημα και τα τρομακτικά επίπεδα λειτουργικού αναλφαβητισμού στον τόπο μας.

Αυτό το έγκλημα διαπράττεται από μια στρατιά ακοινώνητων και φανατικών συχνά, ακριβοπληρωμένων τεμπέληδων, οι οποίοι ως γνωστόν κάθονται και ξύνονται στο ΥΠΠΑΝ. Όπως υποθέτω ότι θα ξύνονταν και οι της λογοκρισίας του Χάφεζ αλ Άσαντ, με πολύ λιγότερα όμως, μέχρι που να έρθει μια αναφορά για τη Συρία στο Newsweek, την International Herald Tribune ή τη Le Monde.

Ευτυχώς, εγώ, δεν έχω παιδιά. Αλίμονο όμως στα δικά σας.