Μέχρι το 2012 δημοσιογραφικά ο όρος υπηκοότητες μας απασχολούσε με τη χρήση εισαγωγικών καθώς αναφερόμασταν σε μαζικές υπηκοότητες εποίκων που δίνονταν στα κατεχόμενα. Περί τα μέσα Απριλίου του 2013, μετά το κούρεμα, ήρθε η υπόσχεση του Προέδρου Αναστασιάδη προς Ρώσους επιχειρηματίες για ευκολότερες διαδικασίες παραχώρησης υπηκοοτήτων ή και για αποζημίωση κουρεμένων καταθέσεών τους έναντι πολιτογραφήσεων. Οι εξαγγελίες Αναστασιάδη είχαν γίνει στο πλαίσιο του επιχειρηματικού συνεδρίου «Global Russia Business Meeting» και αμέσως εστάλησαν διακριτικά μηνύματα ενόχλησης από τις Βρυξέλλες, ενώ έγιναν και δημόσιες επικριτικές δηλώσεις από Γερμανό ευρωβουλευτή. Κάποια στιγμή το 2014 το θέμα πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις όταν αποφάσισε να ασχοληθεί η Βουλή καταγγέλλοντας ότι βρισκόταν στο σκοτάδι για τις μαζικές πολιτογραφήσεις επενδυτών. Βουλευτές έκαναν τότε λόγο για άγνωστο αριθμό και ανώνυμες αιτήσεις και ζητούσαν επιτακτικά την κατάθεση στοιχείων (βλ. προτάσεις νόμου Περδίκη, ερωτήσεις Κ. Ευσταθίου κ.ά.). Eπανήλθαν και το 2018 οπόταν προέκυψε και θέμα προσωπικών δεδομένων. Στο μεταξύ τον Δεκέμβριο του 2014 ο γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου προώθησε σημείωμα με αποδέκτες τα μέλη του και άλλες αρμόδιες αρχές και τμήματα, καθορίζοντας πως στις αποφάσεις του ΥΣ που δεν θα δημοσιοποιούνταν θα περιλαμβάνονταν και οι πολιτογραφήσεις.
Έτσι συνοπτικά οδηγούμαστε στο 2017 και σε ένα καθόλου κολακευτικό σχόλιο του Bloomberg (11/5/2017), όπου γινόταν λόγος για μετατροπή της Κύπρου σε παράδεισο για ρωσικές επενδύσεις με τη χώρα μας, όπως αναφερόταν, να έχει υιοθετήσει μια πολύ σοφιστικέ φόρμουλα για να μετατρέψει τις ρωσικές επενδύσεις σε μη ρωσικές, ακολουθώντας το μότο: «Αν δεν μπορείς να ξεπλύνεις τα χρήματα ενός Ρώσου, το σχέδιο προβλέπει το ξέπλυμα του ίδιου του Ρώσου» (και ενίοτε Κινέζου, Ουκρανού, Ισραηλινού κ.λπ.).
Στο μεταξύ προέκυψε και η δημοσιοποίηση έρευνας της Διεθνούς Διαφάνειας που αναφερόμενη στα προγράμματα γνωστά ως «golden visa», μεταξύ αυτών και της Κύπρου, τα χαρακτήριζε «ευάλωτα σε κατάχρηση» και που «υπονομεύουν την καταπολέμηση της διαφθοράς».
Από τότε μέχρι σήμερα το θέμα φουσκώνει και ξεφουσκώνει κατά περιόδους με την Κομισιόν να προειδοποιεί πότε με καρότο πότε με μαστίγιο και την κυβέρνηση να υπεραμύνεται του σχεδίου με τη γνωστή καραμέλα πως «δεν δικαιολογούνται οι όποιες αρνητικές αναφορές καθώς οι πολιτογραφήσεις στη χώρα μας αποτελούν κατ’ έτος μόλις το 0,3% των πολιτογραφήσεων στην ΕΕ». Την ίδια ώρα κάθε που το θέμα επανέρχεται επιστρατεύεται και δεύτερη καραμέλα, τα μέτρα που ολοένα και λαμβάνονται και που ολοένα είναι σε τροχιά υλοποίησης για θωράκιση του σχεδίου. Μόλις χθες ο κυβ. εκπρόσωπος επανήλθε με την πρόθεση για ενδελεχή έρευνα που θα ανατεθεί σε εξειδικευμένους οίκους «για να έχουμε την ασφάλεια ότι οι αιτήσεις για πολιτογράφηση δεν μπορεί να οδηγήσουν σε δυσάρεστες συνέπειες». Αναφερόταν βεβαίως στη διερεύνηση due diligence «προκειμένου να υπάρχει γνώση για τις οικονομικές δραστηριότητες ανά το διεθνές των αιτούμενων συμμετοχής στο Επενδυτικό Σχέδιο».
Το ερώτημα ωστόσο είναι αν αυτή η διερεύνηση, που η κυβέρνηση παραδέχεται ότι είναι αναγκαία, όταν και εφόσον αρχίσει να γίνεται θα έχει και αναδρομική ισχύ, για όσους δηλαδή έχουν ήδη πολιτογραφηθεί. Ή μήπως η διαφάνεια θα παραμένει το ζητούμενο μέχρι να φαγωθούν και τα τελευταία ψίχουλα της πίτας, της ειδικά φτιαγμένης για λέοντες με τις ανάλογες μερίδες…
