Το μεγάλο και αναπάντητο δίλημμα που αντιμετωπίζει χρόνια τώρα η Κύπρος είναι: Θα είναι κράτος παρίας; Ή ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος; Αν και το δίλημμα αυτό τίθεται με οξύ και μάλιστα δραματικό τρόπο, δεν έχει προκύψει ακόμη καθαρή και σαφής απάντηση. Εξ ου και όλες οι προσπάθειες που επιχειρήθηκαν για την επανένωση αποδείχτηκαν ατελέσφορες. Η παράμετρος Τουρκία παραμένει καίρια. Ωστόσο, δεν είναι η μοναδική. Όσοι επικαλούνται την αδιαλλαξία της Άγκυρας, εκείνο που επιτυγχάνουν είναι να κρύβονται πίσω απ’ αυτήν.
Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τη χρησιμοποιούν προκειμένου να καλύψουν τις δικές τους ανομολόγητες επιδιώξεις. Τρανή απόδειξη είναι η απορρύθμιση όλων εκείνων όταν διαπίστωσαν την αναίρεση της πάγιας θέσης των Τούρκων, ότι «το Κυπριακό λύθηκε το ’74». Πώς αλλιώς να εξηγηθούν τα όσα μεσολάβησαν, καθώς ο Ερντογάν στα πρώτα χρόνια της κυβερνητικής του θητείας απομόνωσε τον άλλοτε ισχυρό Ντενκτάς; Αλλά και πώς να ερμηνευθούν τα γεγονότα που επακολούθησαν με την έκρηξη των Τουρκοκυπρίων να ζητούν να δοθεί τέλος στη διχοτόμηση, με τη συμμετοχή ολόκληρης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Αποκορύφωμα όλων ήταν και η θετική τους ψήφος στο Σχέδιο Ανάν.
Οι θιασώτες της άρνησης δεν έχουν καταλάβει μέχρι σήμερα ότι η πολιτική κάθε άλλο παρά στατική υπόθεση είναι. Υπόκεινται σε αλλαγές και διαρκείς μεταβολές. Αναμφίβολα επηρεάζεται από τις υποκειμενικές δυνατότητες και τις αντικειμενικές συνθήκες. Η περιχαράκωση σε βεβαιότητες, σε εμμονές, αλλά και σε φαντασιώσεις δεν προκαλεί μόνο τύφλωση. Αποτρέπει και τη μελέτη και κατανόηση των εξελίξεων και διεργασιών. Το χειρότερο, στερεί τη δυνατότητα αναπροσαρμογής όταν η φορά των πραγμάτων το επιβάλλει.
Όσοι πίστεψαν ότι με τους υδρογονάνθρακες η Κύπρος θα υπερβεί το ακανθώδες εθνικό της πρόβλημα, είτε βρίσκονται σε άλλο σύμπαν είτε εσκεμμένα καλλιεργούσαν και καλλιεργούν ψευδαισθήσεις και αυταπάτες. Η θέση ότι η αξιοποίηση των κοιτασμάτων μπορεί να επιτευχθεί και χωρίς την επίλυση του Κυπριακού, συνιστά ελαφρότητα και επιπολαιότητα. Ταυτόχρονα, αποτελεί και μια άκρως επιζήμια αντίληψη για τα συμφέροντα του νησιού. Οι υδρογονάνθρακες ακόμη κι αν δεν υπήρχαν, θα έπρεπε να εφευρεθούν εάν όντως επιθυμούμε την επανένωση. Και τούτο διότι είναι το πιο κατάλληλο όχημα για να συγχρονίσουν τα βήματά τους Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι.
Οι μονομέρειες και αυταρέσκειες αντιστρατεύονται την εξεύρεση λύσης. Πόσω μάλλον οι κοντόφθαλμες και κουτοπόνηρες αντιλήψεις ως προς την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Τα όσα συμβαίνουν τις μέρες αυτές επιβεβαιώνουν για άλλη μια φορά ότι με άλυτο το Κυπριακό θα ανακύπτουν συνεχώς προβλήματα, αναταράξεις, εντάσεις και συγκρούσεις. Ούτε πρόκειται να υπάρξει η οποιαδήποτε συμφωνία για τον καθορισμό των ορίων της ΑΟΖ.
Ο Νίκος Αναστασιάδης, μετά μάλιστα και την πρόσφατη λαϊκή αναβάπτισή του, έχει όλες τις προϋποθέσεις να θεμελιώσει και να υλοποιήσει μια άλλη στρατηγική για την Κύπρο. Μπορεί να θέσει στο επίκεντρο των προσπαθειών του την αναζήτηση των συγκλίσεων που θα ενεργοποιήσουν ξανά τις συνομιλίες των δύο πλευρών, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Να γυρίσει την πλάτη σε όλους εκείνους που θέλουν την Κύπρο παρία με περιορισμένη κυριαρχία και μειωμένα δικαιώματα. Το αποκαλούμενο πλαίσιο Γκουτέρες διαθέτει τις προϋποθέσεις να λειτουργήσει ως μια νέα κινούσα ιδέα, για τη συγκρότηση ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους, πολιτικός ιστός του οποίου θα είναι η δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία.
