Στην εφημερίδα μας YeniDuzen δημοσιεύθηκε ένα άρθρο ενός φίλου μου, του συγγραφέα και μουσικού Eralp Adanir.
Είχε τίτλο «Πριν από 43 χρόνια…»
Στο άρθρο φαίνεται πως τα τραύματά μας από τον καιρό της σύγκρουσης ποτέ δεν κλείνουν αλλά μένουν εκεί αφού κανένας δεν προσπάθησε να τα επουλώσει…
Αναμνήσεις της σύγκρουσης
Όλοι ζούμε με τα τραύματα από τη σύγκρουση – ήμουν μόλις πέντε χρονών το 1963 και εκείνες οι αναμνήσεις που φεύγαμε από το σπίτι μας, ο θόρυβος των συγκρούσεων, το τρομακτικό σκοτάδι λόγω των πυροβολισμών, η έλλειψη φαγητού, το να είσαι πρόσφυγας σε σπίτια διαφόρων συγγενών, και κυρίως η διαίρεση του δρόμου μας και ο φόβος να παίζουμε στον δρόμο έμειναν μαζί μου για πάντα.
Πρέπει να μοιραζόμαστε αυτές τις παιδικές αναμνήσεις της σύγκρουσης για να δείξουμε πώς μας επηρέασαν όλους και πώς το μεταφέρουμε αυτό στις επόμενες γενιές. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτά τα τραύματα μόνο με το να τα μοιραστούμε και να ξέρουμε ότι ο πόλεμος αφήνει ουλές στην ψυχή μας και αυτός είναι ένας από τους πρωταρχικούς λόγους που πρέπει να εργαστούμε για ειρηνική συμφιλίωση…
Ο Eralp Adanir ως μουσικός και συγγραφέας εργάστηκε σε όλη του τη ζωή για την ειρήνη. Και αυτά που μοιράζεται μαζί μας είναι πολύτιμα αφού μας δείχνουν το είδος του τραύματος που φέρει. Για χρόνια τώρα κάνει τηλεοπτικά προγράμματα για τη μουσική, τον πολιτισμό, για βιβλία στον Μπαϊράκ (Bayrak BRT tv) και έχει διωχθεί στο παρελθόν επειδή μιλά πολύ ανοιχτά για την ειρήνη και την επανένωση του νησιού μας. Για πολλά χρόνια γράφει μια εβδομαδιαία στήλη στην εφημερίδα μας YeniDuzen και έχει δημοσιεύσει βιβλία βασισμένα στην έρευνα για τη μουσική, τον πολιτισμό και άλλα θέματα.
Θέλω να μοιραστώ μαζί σας αυτά που έγραψε ο Eralp Adanir στο άρθρο του «Πριν από 43 χρόνια»:
«Είναι γεγονός ότι εκείνα τα γεγονότα που ζήσαμε στην παιδική μας ηλικία αποτελούν τη βάση μιας πηγής αναμνήσεων που δεν μπορούν να ξεχαστούν ή να διαγραφούν. Γι' αυτό και κάποιοι ψυχίατροι, καθώς προσπαθούν να καταλάβουν τα προβλήματα των ανθρώπων, το πρώτο τμήμα της ζωής στο οποίο πηγαίνουν είναι η «παιδική ηλικία».
Άνθρωποι σαν εμάς, που έχουμε δει και βιώσει τον πόλεμο ως παιδιά, έχουμε αυτό το «τραύμα» στο παρελθόν μας, που πάντοτε μένει κάπου στην καθημερινή μας ζωή.
Ο Eralp Adanir παιδί
Μια ζωγραφιά με κάρβουνο που έφτιαξε ο Eralp Adanir πριν από 27 χρόνια
Μέχρι να πεθάνεις…
Κάποτε αυτό το «τραύμα» ξεπετιέται και κάποτε κρύβεται κάπου μέχρι να πεθάνεις…
Όταν όμως σκέφτομαι τον πόλεμο της 20ής Ιουλίου 1974, συνειδητοποιώ ότι οι αναμνήσεις ενός παιδιού εννιάμισι χρόνων έχουν μοιραστεί στα δύο και αυτή η διαίρεση είναι γεμάτη θλίψη…
Προσωπικά έχω βιώσει τον πόλεμο στην ηλικία των εννιάμισι χρόνων…
Βίωσα την παράδοση, τις σφαίρες, τους κάλυκες, τη μυρωδιά του μπαρουτιού, το σφύριγμα των όλμων, τους τραυματισμένους, τα νεκρά σώματα, τα δελτία τροφίμων, τον στρατιωτικό νόμο…
Συνοψίζοντας, βίωσα τη μεγαλύτερη φρίκη που μπορεί να βιώσει ένα παιδί…
Τα πράγματα που δεν είχαν νόημα στο παιδικό μου μυαλό εκείνες τις μέρες, τώρα βγάζουν νόημα με τον πιο σαφή τρόπο, μπορώ τώρα να αξιολογήσω το είδος της επίδρασης που έχει ο πόλεμος ιδιαίτερα στα παιδιά.
Εκείνη τη ζεστή μέρα της 20ής Ιουλίου 1974, ήμουν εννιάμισι χρονών…
Ήμουν στο κέντρο του τουρκικού τομέα της Λεμεσού, ακριβώς απέναντι από το νοσοκομείο μας.
Ο Eralp Adanir παίζει μουσική με το συγκρότημά του σε beach party τη δεκαετία του '80
Στο σινεμά Taksim
Οι αναμνήσεις μου: ταινίες στο σινεμά Taksim, τούρκικα τραγούδια να παίζουν πριν να ξεκινήσει η ταινία και στα διαλείμματα… Ποδόσφαιρο στη γειτονιά μας και στο Park Gazino, ο σαντουιτζής θείος Kemal στη γειτονιά μας, ο θείος Chakir, ο θείος Osman που έφτιαχνε γύρο, ο θείος Salih ο κουρέας, το καφενείο του Salih Yek, το κατάστημα του Mustafa Muhsin, ο ιδιοκτήτης του καφενείου θείος Naim, ο θείος Durmush ο μπακάλης, ο θείος Djemal, το Δημοτικό Σχολείο Sedat Simavi, οι συμμαθητές μου και οι δάσκαλοί μου, η χαρά της 23ης Απριλίου που είναι η Μέρα των Παιδιών, τα μπαϊράμια όταν φιλούσαμε το χέρι των ηλικιωμένων και μας έδιναν λεφτά… Το Lady’s Mile, ο Μόλος, οι βάρκες του παππού μου φτιαγμένες από ξύλο, το πανηγύρι της θάλασσας και το λεμεσιανό καρναβάλι… Η αγάπη του ποδοσφαίρου που μας κυρίεψε μέσα από τις ομάδες της Λεμεσού Doghan Turk Birlighi και Turk Ocaghi Limassol… Εκδρομές με το αυτοκίνητο στον παρακαμπτήριο, ο πατέρας μου να μας παίρνει στις Βρετανικές Βάσεις στο Ακρωτήρι, και εγώ να τρώω «fish and chips» για πρώτη φορά στη ζωή μου…
Στην παλιά Λεμεσό οι πωλητές με τα πήλινα κάτω από τους ευκάλυπτους, ο πίθηκος στο κλουβί, η πρώτη πρόταση που με ανάγκασαν να αποστηθίσω «Ένα σελίνι παρακαλώ…» και εγώ να αγοράζω παγωτό από το καροτσάκι του παγωτατζή… Μια άλλη πρόταση στα ελληνικά που αποκτήσαμε στη γλώσσα μας όταν κόντευε η Πρωτοχρονιά και στολίζαμε το δέντρο της Πρωτοχρονιάς: τραγουδούσαμε το τραγούδι «Άγιος Βασίλης έρχεται…»
Ο Eralp Adanir κάθεται με την κόρη του ακριβώς στο ίδιο σημείο όπου καθόταν στις 20 Ιουλίου 1974
Έξω!..
Αυτά είναι τα πράγματα στις παιδικές μου μνήμες μέχρι τις 10 το πρωί της 20ής Ιουλίου 1974.
Μέχρι που τα όπλα άρχισαν να μιλούν, οι βόμβες άρχισαν να σκάνε…
Μέχρι τις 5 το απόγευμα όταν παραδοθήκαμε ως Τουρκοκύπριοι της Λεμεσού, τρέχοντας από το ένα σπίτι στο άλλο, δεκάδες άνθρωποι να βρίσκουν καταφύγιο σε δωμάτια, τα κλάματα, οι φόβοι…
Και όταν ήταν η ώρα να παραδοθούμε, η συνειδητοποίηση του τι ακριβώς σήμαινε η ελληνική λέξη «ΕΞΩ!» συνοδευόμενη από το κτύπημα με το πίσω μέρος του όπλου στην πόρτα… Μια άλλη ελληνική πρόταση που έμαθα ενώ προσπαθούσα να είμαι με τους πολίτες που μάζεψαν στην αυλή του νοσοκομείου ακριβώς απέναντι από το σπίτι μας: «Κάτσετε κάτω…».
Μάζεψαν εδώ χιλιάδες παιδιά, ηλικιωμένες γυναίκες και νεαρούς από το κέντρο της Λεμεσού και τις γύρω περιοχές…
Τους μουτζαχίντ (Τουρκοκύπριους στρατιώτες) ή εκείνους που νόμιζαν ότι ήταν «στρατιώτες» τους έβαλαν στην άκρη μπροστά από τον ψηλό τοίχο του Τζαμιού Arnavut μακριά από το πλήθος…
Η νύχτα ήταν πολύ μεγάλη…
Οι πονεμένοι στεναγμοί των τραυματισμένων έσμιγαν με εκείνων που στριφογύριζαν από δίψα, οι άνθρωποι προσπαθούσαν να βρουν τους αγαπημένους τους, και Ελληνοκύπριοι και Έλληνες στρατιώτες με τα όπλα τους στραμμένα στο πλήθος, τα τρομαγμένα μάτια, το άσπρο σεντόνι που είχε κρεμαστεί στον ιστό και εγώ με την οικογένειά μου να παρακολουθούμε που λεηλατούσαν το σπίτι μας ακριβώς απέναντι από εκεί που βρισκόμασταν…
Ακριβώς 43 χρόνια αργότερα, κάθισα στο έδαφος στο ίδιο σημείο.
Έβαλα την κόρη μου να καθίσει δίπλα μου και ήθελα μόνο να σκεφτεί και να προσπαθήσει να νιώσει όσο μπορούσε, όλα αυτά τα πράγματα…
Ήμουν ακριβώς στην ηλικία της και καθόμουν στο τσιμεντένιο πάτωμα ακριβώς έτσι, ήθελα να καταλάβει πόσο φρικτός είναι ο πόλεμος…»
Ο Eralp Adanir με την οικογένειά του
Sevgul Uludag
Τηλ: 99 966518
