Στα σχολεία, αλλά και οπουδήποτε αλλού, η σημερινή επέτειος «γιορτάζεται» ωσάν να είναι χαρμόσυνο γεγονός! Κι όμως. Η Κωνσταντινούπολη ήταν πεσμένη αιώνες πριν. Το 1204 στην πραγματικότητα η Πόλη είχε υποκύψει στη διαφθορά και την ερήμωση. Δυόμισι αιώνες μετά, το 1453, η Πόλη έπεσε-παραδόθηκε στα χέρια αυτών που επέλεξε. Όσο κι αν ενοχλεί, οι Τούρκοι ήταν επιλογή. Όταν οι κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως είδαν έντρομοι τον αναρίθμητο στρατό του σουλτάνου Μωάμεθ προ των τειχών, τρόμαξαν τόσο που άρχισαν να παρακαλούν τον Θεό, αν ήταν να χαθεί η Πόλη, να κατακτηθεί τουλάχιστον από τους Λατίνους, οι οποίοι ήταν επίσης χριστιανοί. Τότε ο Μέγας Δουξ Νοταράς το είπε απερίφραστα: «Είναι καλλίτερο να δούμε στη μέση της πόλεως να βασιλεύει το φακιόλι των Τούρκων παρά η λατινική καλύπτρα (η τιάρα του Πάπα). Εκείνη την κρισιμότατη στιγμή, η Δύση ήταν η μόνη δύναμη που μπορούσε να προσφέρει κάποια βοήθεια, η οποία ήταν περισσότερο από πολύτιμη στην παραπαίουσα αυτοκρατορία. Ο Νοταράς με όσα έλεγε απλώς απομάκρυνε την προοπτική συνεργασίας με τους Λατίνους και ως εκ τούτου τη μοναδική πιθανότητα σωτηρίας.
«Κερκόπορτα; Αστεία πράγματα». Αυτή είναι η άποψη της βυζαντινολόγου Ελένης Γλύκατζη- Αρβελέρ.«Ανοιγμένη ή ξεχασμένη. Αστεία πράγματα. Ήταν χιλιάδες έξω, τα καράβια τους στον Κεράτιο, οι Γενοβέζοι έφευγαν. Τι να πεις για την Κερκόπορτα; Σε συμβολικό επίπεδο μόνο μπορείς κάτι να πεις. Αλλά είναι σαν να λέμε ότι αντί να σκοτώνονταν τρεις Τούρκοι κατά την είσοδό τους στην Πόλη, θα σκοτώνονταν δέκα αν η πόρτα ήταν κλειστή. Και λοιπόν; Αφού είχαν ανεβάσει σκάλες και έμπαιναν από όπου ήθελαν». «Ο Μωάμεθ έδωσε το πατριαρχικό αξίωμα στον Γεννάδιο Σχολάριο, ορίζοντάς τον αμέσως αρχηγό του Μιλιέτ, δηλαδή όλων των ορθοδόξων. Κάπως έτσι ξέρουμε γιατί η Εκκλησία κράτησε όλα τα κτήματά της και η αυτοκρατορία τα έχασε», λέει δηκτικά η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ.
Ωραία τα παραμύθια και οι συμβολισμοί με τους δικέφαλους αετούς. Η αλήθεια υπάρχει και δεν είναι άλλη από την ιστορική. Αιώνες πριν το 1453 η Κωνσταντινούπολη ήταν βυθισμένη στη διαφθορά. Κι όταν έφθασε το 1453, το ανθενωτικό μίσος κατά της Ρώμης και της ένωσης των Εκκλησιών έκανε την επιλογή του. Παρά οι Δυτικοί, καλύτερα οι Τούρκοι. Με τους Τούρκους υπήρχε άλλωστε και μια χημεία των 400 χρόνων υποταγής σ’ αυτούς. Πόσο άλλαξαν τα δεδομένα των επιλογών μας σήμερα;
