Σε συνέχεια του άρθρου «Η μη λύση είναι η κατοχή Μακαριότατε», Πολίτης (……) επανερχόμαστε για μια νηφάλια συζήτηση της θέσης που επανέφερε ο Αρχιεπίσκοπος για το στάτους κβο ως τη δεύτερη καλύτερη λύση (μετά το ενιαίο κράτος όπου θα κυβερνούν οι Ελληνοκύπριοι και όπου οι Τουρκοκύπριοι θα έχουν απλώς μειονοτικά δικαιώματα). Στόχος ένας δημιουργικός διάλογος με σκεπτόμενους πολίτες στη βάση μιας κριτικής θεώρησης των πραγμάτων.
Η θεωρία του στάτους κβο ως της δεύτερης καλύτερης λύσης διατυπώθηκε πρώτη φορά από τον Μιχάλη Δούντα, τότε Μόνιμο Αντιπρόσωπο της Ελλάδας στον ΟΗΕ, σε απόρρητο σημείωμά του προς τον Πρωθυπουργό, Ανδρέα Παπανδρέου, (1.4.1983) και επαναφέρθηκε σε δεύτερο παρόμοιο σημείωμά του (30.1.1985). Η λογική Δούντα συνίστατο στο εξής: Εφόσον η στάση Τουρκίας-Ντενκτάς στις συνομιλίες για διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία δεν επιτρέπει οποιαδήποτε λύση που να βελτιώνει τη σημερινή κατάσταση, «η πολιτική της παράτασης του στάτους κβο είναι η λιγότερο επιβλαβής πολιτική για τους Ελληνοκυπρίους και για το έθνος γενικότερα». Τη λογική αυτή υιοθέτησε ο Τάσσος Παπαδόπουλος, ο οποίος την ανήγαγε σε δόγμα και όταν ακόμα ο Οζάλ, για να ανοίξει τον δρόμο προς την Ευρώπη, εκδήλωνε πολιτική βούληση για μια συμβιβαστική λύση στη βάση των Ιδεών και του Χάρτη Γκάλι, όρων που προνοούσαν τερματισμό της κατοχής και σημαντική επιστροφή εδαφών. Και ο μεν Ντενκτάς, σε απευθείας συνεννόηση με το βαθύ κράτος, υπερφαλάγγιζε τον Οζάλ, ο δε Τάσσος απέρριπτε συλλήβδην και Ιδέες και Χάρτη -όπως δέκα χρόνια αργότερα και το Σχέδιο Ανάν- με την ευφάνταστη πλην αυθαίρετη ρήση ότι με μια τέτοια λύση «οι Τούρκοι θα ήταν αφέντες στο βορρά και συνεταίροι στο νότο». Αποτελούσε αυτή η ρήση μιαν αυθαίρετη ερμηνεία γιατί δεν υπήρχε τρόπος να στηριχθεί από τα πραγματικά δεδομένα. Συγκινούσε όμως, με την εικονοπλαστική της διατύπωση, τους απληροφόρητους πολίτες υποβάλλοντας το αίσθημα του φόβου σε όποια μορφή ομοσπονδίας η οποία, ούτως ή άλλως, θα σήμαινε ισότιμο συνεταιρισμό.
Εδώ βρίσκεται το λογικό άλμα των υποστηρικτών του στάτους κβο ως της δεύτερης καλύτερης λύσης. Μεταφέροντας την πρώτη καλύτερη λύση στα όρια ενός αμιγώς ελληνικού κράτους, της Κυπριακής Δημοκρατίας του 1964, αποκρύπτουν, όσοι γνωρίζουν ενώ οι πολλοί αγνοούν, το γεγονός ότι αυτή η ΚΔ είναι υπό αίρεση (βλ. «Αστερίσκοι στην Κυπριακή Δημοκρατία του 1964», Πολίτης 18.1.2017). Επιπλέον, όσοι αναγνωρίζουν πως, μετά τα γεγονότα του 1974 και μετά την επίσημη από μέρους του Μακάριου αποδοχή της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, δεν είναι τρόπος να ανακτήσει η ΚΔ την κυριαρχία της σε ολόκληρη την Κύπρο ως αμιγώς ελληνικό κράτος, συμβιβάζονται με την ΚΔ του 1974 στο έδαφος της μισής Κύπρου, ξεγράφοντας ουσιαστικά τα εδάφη όσο και την ιστορική και πολιτισμική μας κληρονομιά στην κατεχόμενη Κύπρο. Κι επειδή αυτό δεν τολμούν να το πουν όσοι σε ψηλά κομματικά δώματα έχουν επίγνωση αυτής της πραγματικότητας, τρέφουν τον κόσμο με ευσεβοποθικές ελπίδες, επενδυμένες κάποτε και με προφητείες, που προσβλέπουν σε κατάρρευση της Τουρκίας. Έτσι, δημιουργείται μια επίφαση λογικής στη θεωρία Δούντα-Τάσσου που κρύβει όμως το μισό της πρόσωπο. Ότι μια λύση επανένωσης της Κύπρου σε ομοσπονδία χειροτερεύει την ιδεώδη γι’ αυτούς κατάσταση του αμιγώς ελληνικού κράτους. Αποκρύβουν όμως ότι εννοούν τη μισή Κύπρο και ξεγράφουν οριστικά την υπόλοιπη.
Στον αντίθετο πόλο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και οι πολιτικές δυνάμεις που συναινούν στην πορεία που ακολουθεί κινούνται σταθερά προς την κατεύθυνση μιας εφικτής ομοσπονδιακής λύσης θετικού αθροίσματος που να μπορεί να γίνει αποδεκτή από την πλειονότητα των πολιτών και στις δυο κοινότητες. Κι οι συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί στις διαπραγματεύσεις Αναστασιάδη-Ακιντζί έχουν φέρει τη λύση τόσο κοντά όσο ποτέ άλλοτε. Πέρα από τις δυσκολίες που παρουσιάζονται στο εδαφικό, οι οποίες μπορούν να ξεπεραστούν στα πλαίσια μιας εκ περιτροπής προεδρίας με διασταυρούμενη ψήφο, μας έχουν φέρει στα πρόθυρα μιας λύσης που θα τερματίζει την κατοχή και την παρουσία κατοχικών στρατευμάτων, θα κατοχυρώνει τις βασικές ελευθερίες σε ολόκληρη την Κύπρο, θα διασφαλίζει τη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού στα όρια του 1960, θα διαλαμβάνει σημαντική επιστροφή εδαφών και περιουσιών, θα βελτιώνει ουσιωδώς τις υφιστάμενες Συνθήκες Εγγυήσεως και Συμμαχίας, θα μας επανασυνδέει με την ιστορική και πολιτισμική μας κληρονομιά σε ολόκληρη την Κύπρο. Τέλος, η αξιοπιστία που έχουν κερδίσει οι δυο ηγέτες αποσπά τη μέγιστη δυνατή στήριξη της διεθνούς κοινότητας, πράγμα που συνιστά ασφυκτική πίεση επί της Τουρκίας να αποδεχθεί ουσιαστική αναθεώρηση των υφιστάμενων Συνθηκών.
Δεν σχολιάζω τα ξενοφοβικά, έως και ρατσιστικά, στοιχεία ακροδεξιών πολιτικών εκφάνσεων που αναδεικνύονται στο υπόστρωμα της συνείδησης όσων απορρίπτουν τη συνύπαρξη με τους Τουρκοκυπρίους σε μια επανενωμένη ομόσπονδη Κύπρο (βλ. πρόσφατη έρευνα πανεπιστημίου Κύπρου) γιατί αυτά θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο ενός χωριστού σημειώματος.
Και αντιπαρέρχομαι τους ψηλαφητούς κινδύνους που ελλοχεύουν στη συνέχιση του στάτους κβο –πολύ περισσότερο με δική μας υπαιτιότητα- καθώς δεν έχω τίποτε να προσθέσω σε όσα με θαυμαστή ενάργεια έχει διατυπώσει η Ερατώ Κοζάκου-Μαρκουλλή σε ανάρτησή της, ως έμμεση απάντηση στον Αρχιεπίσκοπο, που έχει δημοσιευθεί στον Πολίτη, 23.1.2017.
Χρυσόστομος Περικλέους
23 Ιανουαρίου 2017
