«Αν δεν υπάρξει λύση τώρα, θα χάσει κάτι η ελληνοκυπριακή πλευρά;», ρώτησα έναν Ελληνοκύπριο φίλο μου. «Όχι», μου είπε, «όμως ενόσω παραμένουν στο νησί σαράντα χιλιάδες στρατιώτες, οι Ελληνοκύπριοι θα συνεχίσουν να ζουν με φόβο». «Καλά, μπορεί να κλείσουν ξανά τα οδοφράγματα;» «Νομίζω ότι μπορεί. Αυτό εξαρτάται από την Τουρκία. Σε περίπτωση που επηρεάσουν και την Κύπρο οι επικίνδυνες εξελίξεις αναφορικά με το ισλαμικό κράτος στην Τουρκία, μπορεί να ληφθεί ένα τέτοιο μέτρο στον νότο». Παρά την ύπαρξη κάποιων που επιχειρούν να παρουσιάσουν την Τουρκία στην ελληνοκυπριακή κοινότητα ως οπαδό της λύσης και τον Ερντογάν ως καλό, η κοινότητα άρχισε να καταλαβαίνει τι συμβαίνει στην Τουρκία. Αντιλαμβάνεται πώς μετατράπηκαν σε απειλή για την ύπαρξή της. Μην μιλάτε άσκοπα στην ελληνοκυπριακή κοινότητα για την ευημερία, το αέριο και το πετρέλαιο. Δεν ωφελεί να αυξήσετε την επιθυμία της για λύση με αυτά. Η ουσιαστική έγνοια της κοινότητας αυτής είναι η ασφάλεια. Και οι εγγυήσεις. Μετά τα όσα έζησε το 1974, δεν πρόκειται ποτέ να αποδεχτεί την εδώ παρουσία της Τουρκίας. Δεν πρόκειται να πει ξανά «ναι» σε μια τέτοια συμφωνία. Αυτή είναι η αλήθεια που δεν θέλουν για κάποιο λόγο να καταλάβουν όλοι οι Τουρκοκύπριοι που λένε ότι είναι οπαδοί της λύσης και της ειρήνης. Το μεγαλύτερο κέρδος της ελληνοκυπριακής πλευράς σε μια νέα συμφωνία μπορεί να είναι μόνο ο τερματισμός της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας στην Κύπρο. Η επιστροφή εδάφους, ο χάρτης, η πολιτική ισότητα κ.λπ., όλα αυτά είναι ασήμαντα μπροστά στην ασφάλεια και στις εγγυήσεις. Φυσικά σημαντική είναι και η μη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με μια νέα συμφωνία. Δεν πρόκειται ποτέ να πει «ναι» η ελληνοκυπριακή κοινότητα και σε μια συμφωνία που προβλέπει τη διάλυση της δημοκρατίας αυτής.
Ρωτώ όλους τα εξής: Αν δεν υπάρξει λύση, τι θα χάσει η ελληνοκυπριακή κοινότητα; Μήπως το 8% του εδάφους που της υπόσχονται να της επιστρέψουν; Μήπως τις αποζημιώσεις από άγνωστη πηγή που θα δοθούν στους πρόσφυγες; Αυτά είναι όλα; Μήπως είναι αποδεχτή η συνέχιση της παρουσίας του τουρκικού στρατού στο νησί έναντι αυτών; Αν θα συνεχιστεί η παρουσία του τουρκικού στρατού, ποια η σημασία αυτών των κερδών; Επιπλέον, πρέπει να προβεί σε περαιτέρω παραχωρήσεις για να τα αποκτήσει αυτά. Να μοιραστεί με τους Τουρκοκύπριους το κράτος που έχει. Να αποδεχτεί να γίνεται και ένας Τουρκοκύπριος Πρόεδρος. Να δεχτεί ανάμεσά της τους πολίτες από την Τουρκία. Μήπως αυτές οι υποχωρήσεις καλύπτουν αυτά τα κέρδη;
Την περασμένη Παρασκευή είπε το εξής ο Αλί Ερέλ στη ραδιοφωνική μας εκπομπή: «Δεν είναι πραγματιστική η απαίτηση της Τουρκίας να δοθούν οι τέσσερις ελευθερίες στους πολίτες της σε περίπτωση λύσης. Ξέρουν και οι ίδιοι ότι αυτό είναι αδύνατον. Επομένως, αυτή η απαίτηση μπορεί να έχει υποβληθεί με μια άλλη πρόθεση. Αλλά αν γίνει αποδεχτή αυτή η απαίτηση, η Τουρκία θα παραιτηθεί και των εγγυήσεων και άλλων πραγμάτων στα οποία επιμένει».
Τότε να ρωτήσω και εγώ: «Αν η Τουρκία τερματίσει τη στρατιωτική της παρουσία στην Κύπρο, αν αποσυρθεί από τις εγγυήσεις, μήπως η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν θα παραιτηθεί από άλλα πράγματα στα οποία επιμένει;» Αφήνω έξω από αυτά τις τέσσερις ελευθερίες που απαιτούνται για τα 80 εκατομμύρια του πληθυσμού της Τουρκίας. Αυτή δεν την υπολογίζω καθόλου φυσικά.
Σε περίπτωση που δεν υπάρξει λύση, η ελληνοκυπριακή πλευρά δεν θα χάσει πολλά πράγματα, αλλά η τουρκική θα χάσει. Θα συνεχίσει να ζει ως ένα μη αναγνωρισμένο πειρατικό κράτος. Θα εντατικοποιηθεί η διαδικασία αφανισμού και κατάλυσης. Η τουρκική λίρα θα συνεχίσει να αποδυναμώνεται. Και μετά την ανακήρυξη ισλαμικού κράτους στην Τουρκία, δεν θα απομείνει καμία πιθανότητα διαβίωσης (των Τουρκοκυπρίων) εδώ. Όταν μεταφερθούν εδώ οι πρακτικές που εφαρμόζονται στην Τουρκία, θα φύγουν από το νησί, θα πάρουν τον δρόμο της μετανάστευσης. Δεν είναι εύκολο να εμποδιστεί η μεταφορά των εκεί πρακτικών και εδώ. Θα μετανιώσουν πολύ μια μέρα εκείνοι που εμποδίζουν τη λύση τώρα επιμένοντας στις εγγυήσεις και βοηθούν στη συνέχιση της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας στο νησί. Αλλά θα είναι πλέον αργά. «Μακάρι να συμφωνούσαμε με τους Ελληνοκύπριους», θα λένε.
Όπως οι υποστηρικτές της λύσης και της ειρήνης ανάμεσά μας κατηγορούν την ελληνοκυπριακή πλευρά και όχι την Τουρκία για τη μη λύση, υπάρχουν και κάποιοι στην ελληνοκυπριακή κοινότητα που κατηγορούν την ελληνοκυπριακή πλευρά. Κοιτάξτε τα αρχεία. Ουδέποτε βγήκαν σωστές οι προβλέψεις αυτών των κύκλων. Ειδικά όσοι επιχειρούν να παρουσιάσουν τον Ερντογάν ως καλό. Στην αρχή της δεκαετίας του 2000 προσπαθούσαν να τα παρουσιάσουν όλα ρόδινα στον κόσμο με την μπαρούφα ότι «τέλειωσε ο Ψυχρός Πόλεμος». Ανάμεσά τους δεν απέμεινε κανένας που δεν χειροκρότησε την «Αραβική Άνοιξη». Κανείς δεν έμεινε που να μην εξύψωνε τον Ερντογάν στα ουράνια. Κοιτάξτε τώρα σε ποια κατάσταση περιήλθε ο κόσμος. Λίμνη αίματος και καταστροφή υπάρχει παντού. Αυτά είναι έργο του γεγονότος ότι δεν κατέστη δυνατό να γίνει αντιληπτός ο κίνδυνος εγκαίρως. Τώρα θα πιστέψετε αυτά που λένε εκείνοι που δεν έμεινε απολύτως τίποτε που δεν ξεγελάστηκαν; Εκείνοι που δεν είδαν χθες το σωστό, το βλέπουν τώρα;
