Η Γενεύη υπερβαίνει το Κυπριακό

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ

Header Image

Το ερώτημα αφορά κυρίως τους Ε/Κ αλλά και τους Τ/Κ, οι οποίοι έχουν προσδώσει στην πολιτική συμπεριφορά του Ερντογάν εξωπραγματικές διαστάσεις

Τι θα πάει να κάνει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Γενεύη; Αν πάει τελικά, αφού ήδη συζητιέται και το όνομα του πρωθυπουργού Γιλντιρίμ, ο οποίος ούτως ή άλλως είναι άτομο της απολύτου εμπιστοσύνης του. Το ερώτημα είναι ουσιαστικό, αλλά συνάμα και ρητορικό, τίθεται δε ακόμα και από την κουτσή Μαρία, πόσω δε περισσότερο από περισπούδαστους πολιτικούς και αναλυτές της Κύπρου και αλλαχού. Η απάντηση επί της ουσίας είναι μάλλον απλή: Ο κ. Ερντογάν ή ο Μπιναλί Γιλντιρίμ θα μεταβεί στη Γενεύη για να διεκδικήσει τα εθνικά και γεωπολιτικά συμφέροντα της χώρας. Το ρητορικό ερώτημα μάλλον υποκρύβει, ή και χρειάζεται, μια επεξήγηση μεταφυσική. Στο βάθος υφέρπει η θέση ότι ο Ερντογάν είναι το δεσμείν και το λύειν είτε για μια θετική είτε για μια αρνητική έκβαση της διάσκεψης της Γενεύης για την Κύπρο. Έμμεσα πλην σαφώς διατυπώνεται η παραδοχή ότι είτε λόγω της ιδιορρυθμίας του ή του αυταρχισμού, ή τέλος πάντων επειδή έχει καβαλήσει το καλάμι, αυτός θα διεκδικήσει να κινήσει τα νήματα καθορίζοντας την επιτυχία ή την αποτυχία. Αν βέβαια όλα αυτά ισχύουν, γιατί να πάει κανείς στη Γενεύη; Το ερώτημα αφορά κυρίως τους Ε/Κ αλλά και τους Τ/Κ, οι οποίοι έχουν προσδώσει στην πολιτική συμπεριφορά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξωπραγματικές διαστάσεις.



  • Η μεν κρατούσα ε/κ σχολή ανάλυσης επιμένει τις τελευταίες μέρες ότι ο Ερντογάν θα μετατρέψει τη Γενεύη σε ένα πυροτέχνημα για να επιστρέψει στην Τουρκία και να εξυπηρετήσει τις φιλοδοξίες του να γίνει εκτελεστικός Πρόεδρος της χώρας. Κάποιοι άλλοι αναλυτές θεωρούν επιπρόσθετα ότι οι προτεραιότητες της Τουρκίας δεν είναι αυτή τη στιγμή η επίλυση του Κυπριακού, αλλά η διασφάλιση των γεωστρατηγικών της συμφερόντων στη Μέση Ανατολή. Με βάση αυτή την ανάλυση δεν επενδύουν στη διάσκεψη της Γενεύης, αλλά τη θεωρούν προστάδιο μιας επόμενης διάσκεψης. Στόχος λοιπόν, λένε, είναι να πάμε στη Γενεύη και να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρξει συνέχεια, γι' αυτό και η κατ' επανάληψη καταφυγή στον όρο open-ended, τελευταίως. Προς αυτή την κατεύθυνση κατέτειναν τη βδομάδα που πέρασε τόσο οι δηλώσεις του Προέδρου Αναστασιάδη όσο και του Έλληνα ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά. Αυτή η προσέγγιση ενέχει και έναν σοβαρό κίνδυνο: Η ελληνική πλευρά να πάει στη Γενεύη και να βρεθεί απροπαράσκευη προ εκπλήξεων.



  • Η κρατούσα τ/κ σχολή ανάλυσης πάντως διαφέρει. Ο ίδιος ο Μουσταφά Ακιντζί δηλώνει ότι στη Γενεύη θα παιχθεί το τελευταίο τανγκό της λύσης, υπενθυμίζοντας ότι χρειάζονται δύο για να το χορέψουν. Η τ/κ πλευρά, για να είμαστε και δίκαιοι, είναι μάλλον τρομοκρατημένη τους τελευταίους μήνες, εστιάζοντας και αυτή στον απρόβλεπτο Ερντογάν, ο οποίος συχνά-πυκνά βλέπει και τον Οζγκιουργκιούν. Ο οποίος αυτή τη στιγμή λέει προχωρήστε στους Τ/Κ και αυτοί κόπτονται να προχωρήσουν διότι, όπως λένε, αύριο μπορεί να τους ζητήσει κάτι άλλο. Έτσι επαναλαμβάνουν σε κάθε τόνο ότι έχουν διαβεβαιώσεις από την Τουρκία ότι δεν άλλαξε τίποτα στην πολιτική της λύσης του Κυπριακού, με τον Τούρκο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου να δηλώνει την Πέμπτη ότι η Τουρκία εξακολουθεί να υιοθετεί την πολιτική του ενός βήματος μπροστά στο Κυπριακό. Η στάση αυτή των Τ/Κ υποκρύβει μια παραδοχή: Αν θέλει η Τουρκία θα λυθεί το Κυπριακό, αν δεν θέλει δεν μπορεί να λυθεί. Η προσέγγιση αυτή βέβαια, παρότι έχει ισχυρή δόση αλήθειας, δεν μπορεί να μηδενίσει και μια τ/κ πονηριά: Κρύβονται πίσω από τον τουρκικό μαξιμαλισμό για να συγκαλύψουν τον δικό τους μαξιμαλισμό.


Ο κ. Ταγίπ


Βεβαίως όλοι εμείς που παριστάνουμε τους γκράντε αναλυτές της Τουρκίας ξεχνούμε κάποια δεδομένα πολύ πιο σοβαρά από την ανάλυση δίκην ομφαλοσκόπησης στην οποία παραδοσιακά προβαίνουμε: Ξεχνούμε για παράδειγμα ότι ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επιβίωσε από στρατιωτικό πραξικόπημα, δεν είναι ένας τυχαίος πολιτικός. Είναι απρόβλεπτος, αλλά όλα αυτά τα χρόνια μας έχει αποδείξει ότι διαθέτει ένα σοβαρό πολιτικό κριτήριο το οποίο διαχειρίζεται με κυνισμό. Οπότε ένας απρόβλεπτος πολιτικός είναι πολύ πιο επικίνδυνος, ιδιαίτερα αν κάποιος τον αναλύσει μονοσήμαντα. Ο Τούρκος ηγέτης είναι ταυτόχρονα δυναμικός και τακτικιστής. Γι' αυτό έχει επιβιώσει 14 χρόνια στην ηγεσία μιας από τις πιο δύσκολες χώρες στον κόσμο. Γι' αυτό μάλλον πλανώνται πλάνην οικτράν όσοι νομίζουν ότι θα πάει στη Γενεύη –αν τελικά πάει– για να χάσει και κυρίως να φορτωθεί τις ευθύνες. Ποιες είναι οι επιλογές του Ταγίπ Ερντογάν; Κατά την ταπεινή μας άποψη η κυρίαρχη ανάλυση του Ταγίπ Ερντογάν και κάθε Τούρκου Προέδρου αυτή την περίοδο υπό τις συνθήκες που διάγει η Τουρκία δεν μπορεί να εδράζεται στο Κυπριακό. Καλείται να συζητήσει για το Κυπριακό στη Γενεύη, αλλά την ίδια στιγμή οφείλει να έχει κυρίως υπόψη του:



  • Το τεράστιο πρόβλημα των τρομοκρατικών επιθέσεων εντός της χώρας, το οποίο πλήττει τον τουρισμό και εν γένει την οικονομία της Τουρκίας σε πολύ μεγάλο βαθμό.



  • Τη διολίσθηση της τουρκικής λίρας έναντι των υπόλοιπων νομισμάτων και τη δραματική μείωση της αγοραστικής δύναμης του μέσου Τούρκου πολίτη, ο οποίος υποστηρίζει τον Ερντογάν γιατί τον έβγαλε από τη φτώχεια. 



  • Την εμπλοκή της Τουρκίας στον πόλεμο της Μέσης Ανατολής και την τοποθέτησή της γεωπολιτικά μέσα από την αντιπαράθεση ΗΠΑ – Ρωσίας σε μια άμεσα μεταβαλλόμενη περιοχή. 



  • Τις σχέσεις Τουρκίας και ΕΕ και την πιθανή βελτίωση της τελωνειακής της σχέσης από τη στιγμή μάλιστα που το 60% του εμπορίου της χώρας διεξάγεται μέσω της Ευρώπης. 



  • Τη συνταγματική αλλαγή στη χώρα, ούτως ώστε ο διακοσμητικός Πρόεδρος της χώρας να αποκτήσει ουσιαστικές εκτελεστικές εξουσίες. 



  • Τη δυνατότητα πρόσβασης της χώρας σε πιο φθηνές πηγές ενέργειας, για να καταστεί η οικονομία της πιο ανταγωνιστική και ταυτόχρονα η Τουρκία να λειτουργεί ως ενεργειακός κόμβος για την Ευρώπη. 


Με λίγα λόγια το Κυπριακό από όποια πλευρά κι αν ιδωθεί δεν είναι κυρίαρχο θέμα για την Τουρκία και σίγουρα και για τους υπόλοιπους μεγάλους παίκτες στην περιοχή. Την ίδια στιγμή βεβαίως διεθνώς αναγνωρίζεται ότι αυτό το πρόβλημα θα μπορούσε να λειτουργήσει ως ένας μικρός καταλύτης, ώστε να ξεκινήσει η αντίστροφη πορεία ειρήνευσης και σταθεροποίησης στην περιοχή. Η Κύπρος θα μπορούσε να λειτουργήσει ως παράδειγμα για μια ταραγμένη περιοχή και έχει όλα τα εχέγγυα να το κάνει ως μια χώρα μέλος της ΕΕ. 


Αν κάπως έτσι το δει ο Ταγίπ Ερντογάν ή ο εκπρόσωπός του, τότε στη Γενεύη μπορεί να έχουμε θετικά αποτελέσματα. Αν αντίθετα βλέπει τη λύση ως το όχημα για να μπορεί η Τουρκία να ελέγχει ολόκληρη την Κύπρο, ή μέσω της Κύπρου να δημιουργεί περισπασμούς σε ολόκληρη την Ευρώπη, τότε μάλλον στη Γενεύη θα υπάρξει αδιέξοδο. Υπό οποιεσδήποτε συνθήκες λοιπόν η Γενεύη ως σταθμός υπερβαίνει το Κυπριακό.


  


Η ασφάλεια της Κύπρου


Καλώς ή κακώς το θέμα αυτή την περίοδο έχει επικεντρωθεί στα θέματα ασφάλειας. Εδώ χρειάζεται να γίνουν δύο παρατηρήσεις.



  • Οι Ε/Κ είναι σαφές ότι δεν θέλουν εγγυήσεις –πέραν του ότι η Κύπρος είναι μέλος της ΕΕ– διότι κατά κύριο λόγο δεν έχουν εμπιστοσύνη στην Τουρκία λόγω της υπέρμετρης βίας που έχει επιδείξει το 1974. Οι 4.000 νεκροί και οι 1.500 αγνοούμενοι στο σύνολο του τότε πληθυσμού συνιστούν ένα τρομακτικό ποσοστό, το οποίο δεν ξεγράφεται με λόγια. Χρειάζεται χρόνος για να ξεπεραστεί.



  • Την ίδια στιγμή θα πρέπει να γίνει επίσης σαφές ότι και οι Τ/Κ έχουν πραγματικούς λόγους να μην εμπιστεύονται τους Ε/Κ. Η ε/κ πλευρά δεν τήρησε σχεδόν τίποτα από τη Συνθήκη του 1960 στην οποία οι Τ/Κ ήταν συνυπογράφοντες. Θέλουν λοιπόν πραγματικές εγγυήσεις ότι η νέα συμφωνία θα εφαρμοστεί πλήρως.


Πού μπορεί να υπάρξει ένας λογικός συμβιβασμός; Θα πρέπει να υπογραφεί μια συμφωνία η οποία θα περιορίζει στο ελάχιστο τους φόβους της κάθε κοινότητας από οπουδήποτε και αν προέρχονται. Δεν μπορούν να υπάρξουν ωστόσο σήμερα εγγυήτριες δυνάμεις στην Κύπρο με μονομερή εγγυητικά δικαιώματα. Πρέπει να εξευρεθεί ένα συλλογικό σύστημα ασφάλειας της κυπριακής ομοσπονδίας με σαφή ημερομηνία τερματισμού του, στο οποίο θα μπορούν να συμμετέχουν και η Ελλάδα και η Τουρκία, αλλά χωρίς ΚΑΝΕΝΑ δικαίωμα να δρουν μονομερώς. Γι' αυτό το σύστημα πρέπει να είναι διευρυμένο, να στηρίζεται σε στρατιωτική συνεργασία, αλλά κυρίως να εδράζεται σε κοινά οικονομικά συμφέροντα, τα οποία μπορεί να καθορίσουν συνέργειες στο επίπεδο της ενέργειας, του τουρισμού και της κοινής επιχειρηματικότητας σε άλλους τομείς.


Η Κύπρος μετά τη λύση ως ευρωπαϊκό έδαφος μπορεί να παράσχει όλα τα εχέγγυα ώστε στο υποσύστημα ασφαλείας της Ανατολικής Μεσογείου να λειτουργήσει φέρνοντας κοντά χώρες όπως η Ελλάδα, η Τουρκία, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, ο Λίβανος και η Συρία.


 


Τον ταύρο από τα κέρατα


Για την Κύπρο η διάσκεψη της Γενεύης είναι πολύ σημαντική για έναν κυρίως λόγο. Για πρώτη φορά μετά το 1960 με βάση τη διαδικασία που συμφωνήθηκε θα τεθούν στο τραπέζι όλα τα θέματα που προέκυψαν από τότε. Διά του κεφαλαίου της διακυβέρνησης θα τεθεί στο τραπέζι το θέμα της πολιτικής ισότητας που κλονίστηκε συθέμελα το 1964. Μια πρώτη προσπάθεια σύνθεσης έγινε διά του Ανάν 5 το 2004 αλλά απορρίφθηκε. Επί τάπητος θα τεθούν όμως κυρίως τα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων τα οποία προέκυψαν το 1974, μετά το πραξικόπημα της ελληνικής χούντας και την εισβολή της Τουρκίας. Το θέμα της πλήρους αλλαγής του συστήματος εγγυήσεων δεν ηγέρθη ούτε στο σχέδιο Γκάλι ούτε στο σχέδιο Ανάν. Με λίγα λόγια –κι αυτό είναι μια απάντηση σε όσους ασκούν επιπόλαιη κριτική στον Νίκο Αναστασιάδη– για πρώτη φορά μετά το 1974 θα βρεθούμε σε ένα τραπέζι διαπραγματεύσεων με όλα τα θέματα της πρόταξης του Κυπριακού (τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής του πτυχής) ανοικτά, για να δούμε πού πραγματικά στεκόμαστε. Το 2004 στο Μπούργκενστοκ ο Τάσσος Παπαδόπουλος απέφυγε να ανοίξει το κεφάλαιο των εγγυήσεων επιτρέποντας στην Τουρκία να παραμείνει εγγυήτρια δύναμη. Σήμερα το θέμα βρίσκεται στο τραπέζι και μάλιστα ποιοτικά αναβαθμισμένο. Η διεθνής κοινότητα τουλάχιστον αρνείται να μιλά για εγγυήσεις αλλά για συμφωνία ασφαλείας στην περιοχή. Ας μην έχουμε ωστόσο αυταπάτες ότι στη Γενεύη θα μπορούσαμε να πετύχουμε τα πάντα. Ρεαλιστική είναι μια προσέγγιση η οποία θα στοχεύει σε άμεση κατάργηση μονομερών δικαιωμάτων επέμβασης και ενός αυστηρού χρονοδιαγράμματος τερματισμού ενός συμφώνου για την ασφάλεια της περιοχής, στο οποίο θα συμμετέχει η Κύπρος, οι πρώην εγγυήτριες δυνάμεις και η ΕΕ διά των θεσμών της. Τη συμμετοχή εξάλλου της Τουρκίας στο νέο σύστημα ασφάλειας δεν το εγείρει τόσο η ίδια η Τουρκία, αλλά –αν κρίνουμε και από πρόσφατη δημοσκόπηση– οι Τουρκοκύπριοι. Μέχρι λοιπόν να πειστούν οι Τ/Κ ότι δεν κινδυνεύουν πλέον από τους Ε/Κ το θέμα αυτό θα βρίσκεται στην ατζέντα. Την ίδια στιγμή βέβαια οι Τ/Κ πρέπει να πείσουν και τους Ε/Κ ότι ο φόβος είναι δικός τους και ότι δεν παίζουν τουρκικά παιχνίδια.

ΤΑ ΑΚΙΝΗΤΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Λογότυπο Altamira

Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων

Οι ιδιοκτήτες της ιστοσελίδας www.politis.com.cy διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρούν σχόλια αναγνωστών, δυσφημιστικού και/ή υβριστικού περιεχομένου, ή/και σχόλια που μπορούν να εκληφθεί ότι υποκινούν το μίσος/τον ρατσισμό ή που παραβιάζουν οποιαδήποτε άλλη νομοθεσία. Οι συντάκτες των σχολίων αυτών ευθύνονται προσωπικά για την δημοσίευση τους. Αν κάποιος αναγνώστης/συντάκτης σχολίου, το οποίο αφαιρείται, θεωρεί ότι έχει στοιχεία που αποδεικνύουν το αληθές του περιεχομένου του, μπορεί να τα αποστείλει στην διεύθυνση της ιστοσελίδας για να διερευνηθούν. Προτρέπουμε τους αναγνώστες μας να κάνουν report / flag σχόλια που πιστεύουν ότι παραβιάζουν τους πιο πάνω κανόνες. Σχόλια που περιέχουν URL / links σε οποιαδήποτε σελίδα, δεν δημοσιεύονται αυτόματα.

Διαβάστε περισσότερα

Κάντε εγγραφή στο newsletter του «Π»

Εγγραφείτε στο Newsletter της εφημερίδας για να λαμβάνετε καθημερινά τις σημαντικότερες ειδήσεις στο email σας.

ΕΓΓΡΑΦΗ

Ακολουθήστε μας στα social media

App StoreGoogle Play