Όταν ανέλαβε την ηγεσία του ΔΗΣΥ η Αννίτα Δημητρίου τον Μάρτιο του 2023, διατυπώθηκαν ορισμένες αμφιβολίες από διάφορους παρατηρητές των πολιτικών εξελίξεων για το κατά πόσο θα μπορέσει να τα φέρει εις πέρας μια 37χρονη νεαρή πολιτικός, ιδιαίτερα σε εκείνο το κλίμα διχασμού που επικρατούσε στο μεγαλύτερο κόμμα της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Η νέα πρόεδρος του ΔΗΣΥ καλείτο να περπατήσει πάνω στις νάρκες που άφησαν πίσω τους οι προεδρικές εκλογές του 2023 και να συνενώσει τα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα των αβερωφικών και των χριστοδουλιδικών εντός του κόμματος. Μια γυναίκα σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον όπως η πολιτική, η οποία παρέλαβε κόμμα σε εμφύλιο σπαραγμό και έπρεπε να βρει τη χρυσή τομή, όχι μόνο εντός του κόμματος αλλά και στο νέο πολιτικό σκηνικό που διαμορφώθηκε, όπου ένας συναγερμικός κέρδισε τις προεδρικές εκλογές απέναντι στον επίσημο υποψήφιο του ΔΗΣΥ και σχημάτισε κυβέρνηση με τα κόμματα του ενδιάμεσου χώρου. Τα μέτωπα ήταν πάρα πολλά, αφού ο ΔΗΣΥ ήταν πλέον αντιμέτωπος και με την πρωτοφανή επέλαση της Ακροδεξιάς. Το ΕΛΑΜ φιλοδοξεί να καταπιεί τον ΔΗΣΥ και να καταστεί η νέα Δεξιά.
Εποικοδομητική αντιπολίτευση
Την εκλογή της Αννίτας Δημητρίου στην προεδρία του ΔΗΣΥ ακολούθησε το παγκύπριο συνέδριο του Απριλίου, κατά το οποίο έγινε ο απολογισμός της ήττας των προεδρικών εκλογών και λήφθηκε η απόφαση για τον ρόλο του κόμματος στη νέα πολιτική πραγματικότητα. Η απόφαση για εποικοδομητική αντιπολίτευση αποτελούσε τη λύση στο πρόβλημα του εσωτερικού διχασμού και μια διέξοδο από τον κίνδυνο της διχοτόμησης του κόμματος. Εάν επιβαλλόταν η μια ομάδα στην άλλη, το πιθανότερο να κατέληγε σε διάσπαση ο ΔΗΣΥ.
Η ισορροπία και η συμφιλίωση δεν θα προέκυπταν από τη μια μέρα στην άλλη. Ο δρόμος ήταν μακρύς και γεμάτος αγκάθια. Πολλά από τα παραδοσιακά στελέχη απομακρύνθηκαν, ήρθαν στην επιφάνεια νέα πρόσωπα και για πάρα πολλούς μήνες το κόμμα της Δεξιάς συναντούσε εμπόδια. Ωστόσο έγινε αρκετή προσπάθεια ώστε να έρθουν κοντά όσοι απομακρύνθηκαν και άρχισαν ήδη να φαίνονται τα πρώτα αποτελέσματα. Τους τελευταίες μήνες καταλάγιασε η οργή και ο ΔΗΣΥ άρχισε να βρίσκει τον βηματισμό του. Το πρόβλημα δεν επιλύθηκε οριστικά αλλά η συνένωση των μερών δεν είναι το πιο σοβαρό ζήτημα σήμερα. Το μεγαλύτερο στοίχημα για την ηγεσία του κόμματος είναι η αντιμετώπιση του ΕΛΑΜ και των νεοφανών κομμάτων που κατακτούν συνεχώς πολιτικό έδαφος έναντι των παραδοσιακών κομμάτων.
Απέναντι στον λαϊκισμό
Τον περασμένο Ιούλιο ο ΔΗΣΥ γιόρτασε την 49η επέτειο από την ίδρυση της παράταξης και τίμησε τους παλαιότερους βουλευτές του κόμματος στα πλαίσια ειδικής εκδήλωσης. Το βράδυ της εκδήλωσης η πρόεδρος του κόμματος εκφώνησε μια σημαντική ομιλία ως προς τη γραμμή πλεύσης του ΔΗΣΥ ενόψει των βουλευτικών εκλογών, δίνοντας το έναυσμα για μια νέα πορεία σε αυτή την ιδιάζουσα πολιτική κατάσταση που δημιούργησε η επέλαση του ΕΛΑΜ και η εμφάνιση νέων πολιτικών παικτών.
Στην ομιλία της 4ης Ιουλίου, η Αννίτα Δημητρίου προέταξε τη σοβαρότητα, την υπευθυνότητα και το συλλογικό συμφέρον απέναντι σε κάθε προσπάθεια πόλωσης και διάβρωσης της εμπιστοσύνης και της ενότητας. Τα έβαλε με τις σκοτεινές δυνάμεις του λαϊκισμού και της καχυποψίας, τονίζοντας την ανάγκη για νηφαλιότητα και λογικά επιχειρήματα. Τόνισε μάλιστα την κρισιμότητα των στιγμών και τον μεγάλο κίνδυνο του λαϊκισμού, λέγοντας ότι «η κοινωνία μας είναι στα πρόθυρα ενός νέου διχασμού». Μίλησε για το σημερινό τοξικό κλίμα και τη ροπή προς την εντυπωσιοθηρία, τις φωνασκίες και τις ακρότητες. «Ο νηφάλιος δημόσιος διάλογος», πρόσθεσε, «γίνεται ολοένα και πιο περιζήτητος, η ψυχραιμία και η λογική δεν γεμίζουν πρωτοσέλιδα, τα επιχειρήματα δεν βρίσκουν εύκολα χώρο στα κοινωνικά δίκτυα». Υπενθύμισε δε τον ιστορικό ρόλο του ΔΗΣΥ και τη συμβολή του κόμματος στην ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο δύσκολος δρόμος
Ήταν φανερό ότι η πρόεδρος του ΔΗΣΥ επέλεγε συνειδητά τον δύσκολο δρόμο της λογικής και του ορθολογισμού. Έναν δρόμο που απαιτεί υψηλές αντοχές και τεράστια αποθέματα ψυχραιμίας απέναντι στις καθημερινές προκλήσεις του λαϊκισμού. Ωστόσο δεν λάμβανε σοβαρά υπόψη ή αγνοούσε τις μεθόδους που θα εφάρμοζε το ΕΛΑΜ, το οποίο ανέπτυξε μια επιθετική πολιτική κατά του ΔΗΣΥ, επιχειρώντας να θέσει την Πινδάρου στη γωνία για όλο το διάστημα του προεκλογικού αγώνα.
Το ακροδεξιό ΕΛΑΜ, που ξεκίνησε με βάση τη ναζιστική ιδεολογία της Χρυσής Αυγής, προσπαθεί σήμερα να αρπάξει από τον ΔΗΣΥ το ιδεολόγημα του γριβισμού και να αποικίσει τα εθνικόφρονα σωματεία τα οποία αποτελούν παραδοσιακά προπύργια της Δεξιάς. Προχωρεί σε μεταγραφές πρώην συναγερμικών στελεχών και επιδιώκει να αλλάξει προσωπείο, ώστε να γίνει πιο οικείο στους συναγερμικούς. Ο κίνδυνος μεγαλώνει λόγω και των αυξημένων ποσοστών του ΕΛΑΜ, τα οποία συμβάλλουν στην προσπάθεια να πεισθούν οι οπαδοί και οι ψηφοφόροι του μεγαλύτερου κόμματος να αλλάξουν παράταξη. Δεν θα φύγουν από τον πιο ισχυρό και να πάνε σε κάποιο άλλο περιθωριακό κόμμα. Θα βρεθούν εντός μιας ανερχόμενης πολιτικής δύναμης και αυτό έχει τη σημασία του. Όλα αυτά φέρνουν σε πολύ δύσκολη θέση τον ΔΗΣΥ.
Υπαρξιακή απειλή
Ο ΔΗΣΥ καλείται να διαχειριστεί μια υπαρξιακή απειλή και έναν αντίπαλο που δεν διστάζει να πει ψέματα για να πείσει τους δεξιούς ψηφοφόρους να στραφούν προς το ΕΛΑΜ. Επιχειρεί να το πετύχει αυτό αμφισβητώντας τον πατριωτισμό και τον δεξιό χαρακτήρα του ΔΗΣΥ, κάνοντας λόγο για υποχωρήσεις σε εθνικά ζητήματα αλλά και αριστερίζουσες τάσεις σε ζητήματα όπως η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των πολιτών. Συνεχώς βάζει τον ΔΗΣΥ απέναντι σε έναν καθρέφτη, ο οποίος έχει την ιδιότητα να διαστρεβλώνει την πραγματικότητα και να εμφανίζει το κόμμα της Δεξιάς ως κάτι άλλο, ξένο προς την πολιτική του ταυτότητα. Έτσι καταφέρνει να μετατρέπει τον ορθολογισμό και την υπευθυνότητα του ΔΗΣΥ σε αδυναμίες, αναγκάζοντας τελικά την Πινδάρου να συμπεριφερθεί με τρόπο ακραίο. Στην ουσία το ΕΛΑΜ προσπαθεί να καθορίσει την ατζέντα του ΔΗΣΥ και να τον μετατρέψει σε μια φιγούρα που χορεύει στους ρυθμούς ενός καραγκιοζοπαίχτη.
Γαβριήλ
Η πρόεδρος του ΔΗΣΥ στις 4 Ιουλίου έθεσε τα ιδεολογικά θεμέλια του σημερινού ΔΗΣΥ και τον τρόπο που θα πορευτεί προς την κάλπη. Όμως η περίπτωση του καλλιτέχνη Γιώργου Γαβριήλ απέδειξε πόσο εύθραυστη είναι η πολιτική γραμμή της υπευθυνότητας και της λογικής.
Η περίπτωση του Γαβριήλ αποτελούσε μια χρυσή ευκαιρία για τον ΔΗΣΥ να εξηγήσει τις μεγάλες διαφορές που υπάρχουν μεταξύ της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς. Να χαράξει τα σύνορα της φιλελεύθερης Δεξιάς και να αποκαλύψει τον φοβικό και τοξικό χαρακτήρα της ακροδεξιάς ατζέντας. Να υπερασπιστεί τις δημοκρατικές αρχές απέναντι στον φανατισμό. Αντί αυτού, επικράτησε ο πανικός και ο ΔΗΣΥ παρασύρθηκε σε ακρότητες υπό την πίεση του ΕΛΑΜ και τις μεμονωμένες κινήσεις ορισμένων μελών της ηγεσίας, με αποτέλεσμα να αναιρεθούν οι στόχοι που τέθηκαν στις 4 Ιουλίου.
Ιδεολογικό DNA
Οι σοβαρές προκλήσεις που θέτει το ΕΛΑΜ ενώπιον του ΔΗΣΥ αφορούν κυρίως τη νέα ηγεσία στην Πινδάρου, η οποία καλείται να αντιμετωπίσει τον λαϊκισμό και την ακρότητα. Η έκβαση αυτή της πολιτικής και ιδεολογικής μάχης θα αποτελέσει και την κληρονομιά που θα αφήνει πίσω της η πρόεδρος του ΔΗΣΥ.
Ο μεγαλύτερος φόβος του ΔΗΣΥ αφορά το ενδεχόμενο αποξένωσης από τη λαϊκή Δεξιά, την οποία προσεγγίζει το ΕΛΑΜ με τα εύκολα συνθήματα. Ο ΔΗΣΥ δεν έχει σήμερα την πολυτέλεια να χάσει πολιτικό έδαφος στα χωριά. Όμως έχει μεγάλη ανάγκη και την αστική Δεξιά. Εάν αποκόψει εντελώς τους δεσμούς με την αστική Δεξιά, τότε, θα αλλάξει το πολιτικό και ιδεολογικό dna του κόμματος και ο κληριδισμός θα καταλήξει ξένο σώμα στον ΔΗΣΥ.
Ως εκ τούτου, χρειάζεται αυτοπεποίθηση και κυρίως σταθερή προσήλωση σε αυτά που χωρίζουν και διαφοροποιούν τον ΔΗΣΥ από το ΕΛΑΜ. Εάν η Πινδάρου βουλιάξει στον καθρέφτη του ΕΛΑΜ και μισήσει το δικό της είδωλο, προσπαθώντας να συμπεριφερθεί σαν ακροδεξιό κόμμα, τότε, θα βρεθεί στην αρένα της Ακροδεξιάς και δύσκολα θα βγει νικητής. Στη συγκεκριμένη αρένα θα κερδίσει ο πιο ακραίος και το ΕΛΑΜ δεν πιστεύει καν στον ορθολογισμό και την υπευθυνότητα.
Η ομιλία της 4ης Ιουλίου θα γίνει πράξη εάν όλη η ηγεσία του κόμματος υιοθετήσει αυτές τις αρχές και διευκολύνει την προσπάθεια της προέδρου του κόμματος να τις εφαρμόσει με συνέπεια και χωρίς πισωγυρίσματα. Κάθε φορά που υποκύπτει στον πειρασμό του λαϊκισμού η ηγεσία του κόμματος, μεγαλώνει και η απόσταση από τον κληριδισμό και τον φιλελεύθερο χαρακτήρα του ΔΗΣΥ.
