Με φόντο τις απεργιακές κινητοποιήσεις των προηγούμενων εβδομάδων και τις προειδοποιήσεις για κλιμάκωση των μέτρων από πλευράς εκπαιδευτικών οργανώσεων, το νέο σύστημα αξιολόγησης εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικού έργου οδηγείται σήμερα στην ολομέλεια της Βουλής για συζήτηση και, εκτός απροόπτου, ψήφιση. Ύστερα από περίπου 15 μήνες έντονων διαβουλεύσεων, αντιπαραθέσεων και αλλαγών στο αρχικό πλαίσιο, η Βουλή καλείται να λάβει τελικές αποφάσεις σε ένα ζήτημα που έχει ήδη προκαλέσει σοβαρές αναταράξεις στον χώρο της εκπαίδευσης.
Πέρα από τον παιδαγωγικό του χαρακτήρα, το νομοσχέδιο εξελίχθηκε σε καθαρά πολιτικό πεδίο αντιπαράθεσης, με το Υπουργείο Παιδείας να επιμένει στην ανάγκη μεταρρύθμισης και τις εκπαιδευτικές οργανώσεις να καταγγέλλουν πρόνοιες που, όπως υποστηρίζουν, επιβαρύνουν το σχολικό περιβάλλον και τα εργασιακά δεδομένα. Στο ενδιάμεσο, η Βουλή κλήθηκε να διαχειριστεί τις αποκλίσεις και να αναζητήσει ισορροπίες, προχωρώντας σε αλλαγές στο αρχικό πλαίσιο.
Σε αυτό το πλαίσιο, το νομοσχέδιο που κατατέθηκε αρχικά από το Υπουργείο Παιδείας βρέθηκε από την πρώτη στιγμή στο επίκεντρο αντιδράσεων, οδηγώντας σε έναν μακρύ κύκλο διαβουλεύσεων και τροποποιήσεων στη Βουλή.
Το πλάνο του ΥΠΑΝ
Το αρχικό νομοσχέδιο που κατέθεσε το Υπουργείο Παιδείας προέβλεπε μια ριζική αναμόρφωση του υφιστάμενου συστήματος αξιολόγησης, το οποίο εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες. Στον πυρήνα του σχεδιασμού βρισκόταν η σύνδεση της αξιολόγησης με την επιμόρφωση, τη στήριξη και τη βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας αλλά και η αξιολόγηση του ίδιου του εκπαιδευτικού έργου των σχολικών μονάδων.
Στον αρχικό σχεδιασμό του Υπουργείου Παιδείας περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες πρόνοιες:
καθιέρωση διαμορφωτικής αξιολόγησης, αξιολόγησης παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας και τελικής (αριθμητικής) αξιολόγησης των εκπαιδευτικών,
αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου των σχολείων με εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση,
αλλαγή της κλίμακας της τελικής αριθμητικής αξιολόγησης από το 1-40 στο 1-100,
συμμετοχή του διευθυντή στην τελική αριθμητική αξιολόγηση με ποσοστό 20% (στο πρώτο νομοσχέδιο, που είχε κατατεθεί τέλη Μαΐου στη Βουλή, το ποσοστό ανερχόταν στο 30%),
πρόβλεψη για πενταετή μεταβατική περίοδο εφαρμογής του νέου συστήματος,
αξιολόγηση των εκπαιδευτικών από περισσότερους του ενός αξιολογητές,
σύσταση δευτεροβάθμιου σώματος εξέτασης ενστάσεων,
εισαγωγή του θεσμού του ανώτερου εκπαιδευτικού, με ρόλο μέντορα και παιδαγωγικού συμβούλου, ιδιαίτερα για τους νεοεισερχόμενους εκπαιδευτικούς.
Οι αντιδράσεις
Οι πρόνοιες αυτές προκάλεσαν από νωρίς αντιδράσεις από τις εκπαιδευτικές οργανώσεις, οι οποίες δήλωναν ότι, παρά τη συμφωνία τους με την ανάγκη εκσυγχρονισμού, το προτεινόμενο πλαίσιο διατηρούσε έντονα ιεραρχικά χαρακτηριστικά και παρουσίαζε ασάφειες ως προς την εφαρμογή του.
Η ΟΕΛΜΕΚ εξέφρασε έντονη διαφωνία με τη συμμετοχή του διευθυντή στην τελική αριθμητική αξιολόγηση, υποστηρίζοντας ότι η συγκεκριμένη πρόνοια ενισχύει τις σχέσεις εξουσίας στο σχολικό περιβάλλον και ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά το παιδαγωγικό κλίμα και τη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών. Παράλληλα, άσκησε κριτική στον θεσμό του ανώτερου εκπαιδευτικού, κάνοντας λόγο για δημιουργία μιας ενδιάμεσης ιεραρχικής βαθμίδας με ασαφή ρόλο, χωρίς ξεκάθαρα σχέδια υπηρεσίας και σαφή διαχωρισμό παιδαγωγικών και διοικητικών αρμοδιοτήτων.
Η ΠΟΕΔ, από την πλευρά της, εστίασε στις ιδιαιτερότητες της δημοτικής εκπαίδευσης, εκφράζοντας ανησυχία για την εφαρμογή του νέου συστήματος χωρίς επαρκή προετοιμασία και υποστηρικτικές δομές. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στον αυξημένο φόρτο που καλούνται να αναλάβουν οι διευθυντικές ομάδες, ειδικά σε μικρά και μονοδιδάσκαλα σχολεία, καθώς και στην υποχρεωτικότητα επιμορφωτικών προγραμμάτων χωρίς αντίστοιχη αποφόρτιση του διδακτικού χρόνου.
Η ΟΛΤΕΚ κατέθεσε ενώπιον της Επιτροπής Παιδείας ότι δεν διαφωνεί με τη φιλοσοφία και τους βασικούς στόχους του νέου συστήματος, επισημαίνοντας την ανάγκη προσεκτικής εφαρμογής και επαρκούς επιμόρφωσης, ιδιαίτερα στον χώρο της τεχνικής εκπαίδευσης.
Οι διαφωνίες οδήγησαν τις προηγούμενες εβδομάδες σε απεργιακές κινητοποιήσεις από πλευράς ΟΕΛΜΕΚ και ΠΟΕΔ, με τις οργανώσεις να προειδοποιούν ότι θα κλιμακώσουν τα μέτρα τους σε περίπτωση ψήφισης του νομοσχεδίου χωρίς ουσιαστικές αλλαγές.
Η παρέμβαση της Βουλής
Σε αυτό το κλίμα έντασης, η κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας επιχείρησε, μέσα από επτά συνεδριάσεις και διαδοχικές αναθεωρήσεις του κειμένου, να φέρει πιο κοντά τις δύο πλευρές. Στο τελικό πλαίσιο που οδηγείται στην ολομέλεια περιλαμβάνονται σημαντικές αλλαγές σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό:
επαναφορά της κλίμακας τελικής αριθμητικής αξιολόγησης στο 1-40,
μείωση της βαρύτητας του διευθυντή στην τελική αξιολόγηση στο 15%, και προσθήκη του βοηθού διευθυντή, ο οποίος θα συμβουλεύει τον διευθυντή αλλά δεν θα βαθμολογεί ο ίδιος τον εκπαιδευτικό
θεσμοθέτηση τρίτου αξιολογητή όταν η απόκλιση στις βαθμολογίες υπερβαίνει το 10%,
μείωση της μεταβατικής περιόδου, με πλήρη εφαρμογή του νέου συστήματος το σχολικό έτος 2028-2029,
αύξηση από τα 10 στα 12 έτη της απαιτούμενης υπηρεσίας στη θέση του ανώτερου εκπαιδευτικού για διεκδίκηση θέσης διευθυντή στη δημοτική ή βοηθού διευθυντή Α΄ στη μέση εκπαίδευση.
Παρά τις αλλαγές αυτές, ΟΕΛΜΕΚ και ΠΟΕΔ δηλώνουν ότι βασικές τους ανησυχίες παραμένουν, ενώ η ΟΛΤΕΚ θεωρεί ότι το πλαίσιο, όπως διαμορφώθηκε, μπορεί να εφαρμοστεί υπό προϋποθέσεις.
Θα περάσει(;)
Σε πολιτικό επίπεδο, το νομοσχέδιο φαίνεται να εξασφαλίζει την απαιτούμενη πλειοψηφία στην ολομέλεια, με ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και ΔΗΠΑ να αναμένεται ότι θα στηρίξουν την ψήφιση του νέου συστήματος αξιολόγησης, υιοθετώντας τη θέση ότι πρόκειται για αναγκαία μεταρρύθμιση στον χώρο της εκπαίδευσης. Αντίθετα, το ΑΚΕΛ διατηρεί τις διαφωνίες του, έχοντας καταθέσει τροπολογίες και κατά τη συζήτηση στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας, οι οποίες δεν υιοθετήθηκαν από την πλειοψηφία και αφορούσαν, μεταξύ άλλων, τον ρόλο της διευθυντικής ομάδας στην αξιολόγηση και πρόσθετες ασφαλιστικές δικλίδες για τους εκπαιδευτικούς.
Την ίδια στιγμή, μέχρι και χθες συνεχίζονταν παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι δεν αποκλείεται να κατατεθούν προφορικές τροπολογίες, υπό το βάρος των αντιδράσεων των εκπαιδευτικών οργανώσεων. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, συζήτηση γίνεται και για το ενδεχόμενο τροπολογίας που αφορά το ζήτημα του βοηθού διευθυντή, με βουλευτές να επικαλούνται τις έντονες αντιδράσεις που καταγράφηκαν τις προηγούμενες εβδομάδες.
Το μήνυμα Μιχαηλίδου
Η υπουργός Παιδείας, που αναμένεται να βρίσκεται σήμερα στην ολομέλεια κατά τη διάρκεια της συζήτησης, έστειλε μέσω γραπτής της δήλωσης το δικό της μήνυμα. «Πρέπει να αποδείξουμε ότι προτεραιότητά μας είναι το σχολείο», είπε η Αθηνά Μιχαηλίδου υπογραμμίζοντας ότι το νέο σύστημα στοχεύει στη στήριξη του εκπαιδευτικού και στη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Παράλληλα, σημείωσε ότι η αλλαγή δεν μπορεί να παραπέμπεται διαρκώς στο μέλλον.
Υπό την απειλή μέτρων
Η σημερινή συνεδρίαση αναμένεται να κρίνει όχι μόνο την τύχη του νέου συστήματος αξιολόγησης αλλά και το ενδεχόμενο ενός νέου κύκλου κινητοποιήσεων στον χώρο της εκπαίδευσης. Ήδη την προηγούμενη εβδομάδα ΠΟΕΔ και ΟΕΛΜΕΚ προχώρησαν σε δίωρη στάση εργασίας, ενώ είχε προηγηθεί, περίπου έναν μήνα νωρίτερα, τρίωρη στάση εργασίας από πλευράς ΟΕΛΜΕΚ, και πάλι για το ίδιο ζήτημα. Την ίδια στιγμή, οι ηγεσίες και των δύο οργανώσεων έχουν εξασφαλίσει το «πράσινο φως» από τα συλλογικά τους όργανα για κλιμάκωση των απεργιακών κινητοποιήσεων, σε περίπτωση που η Βουλή προχωρήσει με την ψήφιση του νομοσχεδίου.
