Τα δύο δηλητηριώδη αλλά μη επικίνδυνα φίδια της Κύπρου (web tv)

Στην Κύπρο συναντάμε 22 διαφορετικά είδη ερπετών, 11 είδη σαυρών, δύο είδη θαλάσσιων χελωνών, μία χελώνα γλυκού νερού και οκτώ είδη φιδιών.

Από τα οκτώ είδη φιδιών της Κύπρου τα τρία είναι δηλητηριώδη αλλά μόνο το ένα είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο, η φίνα. Τα δύο δηλητηριώδη φίδια που δεν είναι επικίνδυνα είναι, η σαΐτα και ο ξυλόδροπης τα οποία είναι οπισθόγλυφα, δηλαδή έχουν τα δόντια τους στο πίσω μέρος του στόματος στην πάνω σιαγόνα και με ακίνδυνο δηλητήριο για τον άνθρωπο. Ο λόγος που έχουν τα δόντια στο πίσω μέρος του στόματος είναι για να βάζουν το δηλητήριο τους στο θύμα τους την ώρα που το καταπίνουν. Η θέση των δοντιών είναι αρκετά πίσω στο στόμα τους, οπόταν σε περίπτωση δαγκώματος δεν μπορούν να διοχετεύσουν το δηλητήριο. Σε πολύ σπάνια περίπτωση διοχέτευσης δηλητηρίου στον άνθρωπο, αυτό είναι αδύνατο και ακίνδυνο, και το μόνο που μπορεί να προκαλέσει είναι ελαφρό πρήξιμο στο σημείο του δαγκώματος, λίγο πόνο και μπορεί και πυρετό. Πιθανόν να δημιουργηθούν προβλήματα σε αλλεργικά άτομα, αλλά όπως ανέφερα είναι σχεδόν αδύνατο με το δάγκωμα ενός οπισθόγλυφου φιδιού να διοχετευθεί δηλητήριο. Για να μπορέσει να διοχετεύσει δηλητήριο το φίδι πρέπει να χώσει κάποιος το δάχτυλό του βαθιά στο στόμα του. Στην Κύπρο ποτέ δεν είχαμε σοβαρές επιπτώσεις από το δάγκωμα τέτοιων φιδιών. H σαΐτα και ο ξυλόδροπης ποτέ δεν επιτίθενται στον άνθρωπο και η μόνη περίπτωση να σε δαγκώσουν είναι να τα πατήσεις ή να τα πιάσεις κατά λάθος. Είναι φίδια σφιγκτήρες, δηλαδή σκοτώνουν τα θηράματά τους διά στραγγαλισμού, τα δαγκώνουν και με αστραπιαίες κινήσεις τυλίγονται γύρω τους σφίγγοντάς τα μέχρι να παραλύσουν και μετά αρχίζουν να τα καταπίνουν, πάντα αρχίζοντας από το κεφάλι και βάζοντας και μια δόση δηλητηρίου που ίσως να προετοιμάζει το γεύμα για τη χώνεψη.

https://www.youtube.com/watch?v=bO2QWm0cNRI

https://www.youtube.com/watch?v=jBk9S3FGEAk



Montpellier snake

 Και τα δύο είδη προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 92/43/ΕΚ καθώς και από τον Κυπριακό Νόμο 153(Ι)2003. Η σαΐτα ή σαπίτης με το κοινό αγγλικό όνομα Montpellier snake και το επιστημονικό όνομα Malpolon insignitus (Geoffroy in Savigny, 1827) της οικογένειας Lamprophiidae έχει ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους. Πρόκειται για κοινό είδος του τόπου μας που συνήθως αποφεύγει τις κατοικημένες περιοχές. Αυτό αποδεικνύεται από τις εκατοντάδες κλήσεις της Πυροσβεστικής για απομακρύνσεις φιδιών που εισβάλουν σε σπίτια. Τουλάχιστον στην επαρχία Λευκωσίας μόνο σε μία περίπτωση το φίδι ήταν σαΐτα. Είναι ημερόβιο φίδι που τρέφεται με σαύρες (με αγαπημένο του έδεσμα τον κουρκουτά), πουλιά, αμφίβια, τρωκτικά και άλλα μικρά θηλαστικά ακόμα και με άλλα φίδια. Γίνεται αρκετά μεγάλο και μπορεί να ξεπεράσει και τα δύο μέτρα σε μήκος, αλλά πολύ σπάνια θα δούμε ένα τέτοιο μεγάλο φίδι λόγω του ανελέητου σκοτωμού του από τους ανθρώπους. Όταν είναι σε νεαρή ηλικία το χρώμα του είναι καφέ με μικρά άσπρα στίγματα και άσπρα σχέδια στο κεφάλι, ενώ τα ενήλικα έχουν γκριζωπό ομοιόμορφο προς ελαιοπράσινο χρώμα με ασπροκίτρινο το κάτω μέρος του σώματός τους. Πρόκειται για πολύ γρήγορο φίδι εξ ου και το όνομα σαΐτα. Διαθέτει αναρριχητικές, κυνηγητικές και κολυμβητικές ικανότητες. Χαρακτηριστική είναι η στάση που παίρνει όταν νιώσει κάποιο θόρυβο ή όταν θέλει να δει καλύτερα ανασηκώνει το κεφάλι της ψηλά σαν κόπρα μέχρι και το ένα τρίτο του σώματός της. Όταν νιώσει ότι απειλείται συρίζει δυνατά για να φοβίσει και να προειδοποιήσει αυτόν που την πλησιάζει. Ζευγαρώνει την άνοιξη και γεννά το καλοκαίρι αναλόγως του μεγέθους της από πέντε μέχρι και 20 αβγά που εκκολάπτονται με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος μετά από περίπου δύο μήνες (φθινόπωρο). Εκτός από την Κύπρο τη συναντάμε στη Βόρειο Αφρική, την Ελλάδα, τη Δυτική Ασία, από την Τουρκία και τα μεσογειακά παράλια της Μέσης Ανατολής μέχρι το Ιράν.

https://www.youtube.com/watch?v=0AHtJwFkH-Y

https://www.youtube.com/watch?v=1JsPhdfgaH0



Ξυλόδροπης ή αγιόφιδο

Ο ξυλόδροπης ή αγιόφιδο με το κοινό αγγλικό όνομα European cat snake και το επιστημονικό όνομα Telescopus fallax cyprianus (Fleischmann, 1831) της οικογένειας Κολουβρίδες (Colubridae) έχει και αυτό ευρεία εξάπλωση από τα παράλια μέχρι και τις ψηλότερες κορυφές του Τροόδους. Αποτελεί ενδημικό υποείδος της Κύπρου και είναι το δεύτερο μικρότερο σε μήκος φίδι του τόπου μας, από 80 μέχρι 100 εκατοστά. Πρόκειται για κυρίως νυκτόβιο φίδι που τρέφεται με σαύρες, νεοσσούς και μικρά θηλαστικά. Είναι κοινό είδος του τόπου μας και αρκετά πιο κοινό στην επαρχία Πάφου. Είναι εξαιρετικός αναρριχητής και αναρριχάται πάνω σε ξερολιθιές (δόμες), τοίχους και κορμούς αναζητώντας την αγαπημένη του τροφή που είναι οι σαύρες. Όταν νιώσει ότι απειλείται, παρά το μικρό του μέγεθος, συρίζει δυνατά για να φοβίσει και να προειδοποιήσει αυτόν που τον πλησιάζει. Είναι νωχελικό, αργοκίνητο φίδι με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να το πλησιάζουν εύκολα και να το σκοτώνουν. Οι κόρες των ματιών του έχουν σχήμα σχισμής οι οποίες διαστέλλονται το βράδυ για να διευκολύνουν τη νυχτερινή όρασή του όπως και η φίνα. Διαθέτει σώμα γκρίζου-μπεζ χρώματος με σκούρες καφέ μπάρες τοποθετημένες κατ’ εναλλαγή στο πάνω μέρος της πλάτης του που μοιάζουν επίσης με τη φίνα και γι' αυτό πολλοί το συγχύζουν με την επικίνδυνη οχιά και το σκοτώνουν. Ζευγαρώνει την άνοιξη και γεννά το καλοκαίρι αναλόγως του μεγέθους της από πέντε μέχρι και δέκα αβγά τα οποία εκκολάπτονται με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντός μετά από περίπου δύο μήνες (φθινόπωρο). Εκτός από την Κύπρο το συναντάμε στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Δυτική Ασία από την Τουρκία και τα μεσογειακά παράλια της Μέσης Ανατολής μέχρι το Ιράν.

Οι κυριότεροι εχθροί των δύο αυτών φιδιών είναι όπως πάντα ο άνθρωπος που τα σκοτώνει όπου τα βρει, τα αρπαχτικά πουλιά, οι αλεπούδες και τα άλλα φίδια.

https://www.youtube.com/watch?v=7N5dZpRtKlM

https://www.youtube.com/watch?v=tYHcHedrpkY

https://www.youtube.com/watch?v=Yt5D_i9-wxA