Αύξηση κερδών, μείωση μισθών

H 19η έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΠΕΟ (ΙΝΕΚ–ΠΕΟ) για την οικονομία και την απασχόληση, έρχεται να προσθέσει επιχειρήματα υπέρ της ενίσχυσης των εισοδημάτων των μισθωτών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση, η κερδοφορία των επιχειρήσεων ενισχύεται, ενώ το πραγματικό εισόδημα των εργαζομένων περιορίζεται. Επιπλέον, η ανάλυση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η κυπριακή οικονομία φλερτάρει με σημαντική επιβράδυνση, ακόμη και με ύφεση, καθώς το παραγωγικό δυναμικό της χώρας δεν έχει αυξηθεί, με αποτέλεσμα να ευνοούνται ο πληθωρισμός και τα ελλείμματα στο εξωτερικό εμπόριο.

Υποτίμηση της εργασίας

Ο γενικός διευθυντής του ΙΝΕΚ-ΠΕΟ Παύλο Καλοσυνάτος, κατά την παρουσίαση της έκθεσης, τόνισε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μια διαδικασία μεγάλης υποτίμησης της εργασίας μέσω του πληθωρισμού, που δεν αντισταθμίζεται από τις αυξήσεις των ονομαστικών μισθών.

«Οι μειώσεις των εισοδημάτων των εργαζομένων φαίνονται», εξήγησε, «σε δύο μεγέθη, στον πραγματικό μισθό και στο μερίδιο της εργασίας. Ο μέσος πραγματικός μισθός μειώθηκε το 2022 εξαιτίας του πληθωρισμού κατά 3%, ενώ το μερίδιο της εργασίας στο εθνικό εισόδημα το 2022 έχει μειωθεί κατά περίπου 4% του ΑΕΠ. Μείωση που προστίθεται στη μεγάλη μείωση της περιόδου 2013-2015. Από την άλλη μεριά, το μερίδιο των κερδών παρουσιάζεται αυξημένο κατά 7,5% του ΑΕΠ, συγκρινόμενο με το επίπεδο του 2011. Οι 4 μονάδες αύξησης του μεριδίου των κερδών προέρχονται από την αναδιανομή του εισοδήματος των ετών 2013-2014, και 3,5 μονάδες από την αναδιανομή του 2022».

Σύμφωνα με την ανάλυση των στοιχείων (η οποία έγινε από τον επιστημονικό υπεύθυνο της έκθεσης Ηλία Ιωακείμογλου) κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2021, συνεχίστηκε η αύξηση του μέσου χρηματικού (ή ονομαστικού) μισθού, που είχε ως σημείο εκκίνησης την έξοδο από τη βαθιά ύφεση την οποία προκάλεσε η υγειονομική κρίση το 2020. Η αύξηση αυτή έφερε τον μέσο ονομαστικό μισθό, για πρώτη φορά μετά από δέκα έτη, στο υψηλότερο επίπεδο που είχε προ της κρίσης του 2013-2014. Κατά το 2022, η άνοδος συνεχίστηκε και ο μέσος χρηματικός μισθός προσέγγισε το ιστορικά υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαπενταετίας.

Ωστόσο, αν ληφθεί υπόψη η μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού και η επίσης μεγάλη αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας μετά το 2020, η αξία της εργασίας υποτιμήθηκε.

Τα εισοδήματα του κεφαλαίου (κέρδη, τόκοι, πρόσοδοι) αυξήθηκαν κατά 61% μεταξύ 2008-2012 και τρίτου τριμήνου του 2022, χωρίς η άνοδός τους να ανακοπεί τελικά από την κρίση του 2020, ενώ τα εισοδήματα της εργασίας κατά την ίδια περίοδο αυξήθηκαν κατά 10% (αύξηση που πραγματοποιήθηκε εξ ολοκλήρου μετά από το 2016).

Με σημείο εκκίνησης την κρίση του 2020, πραγματοποιείται μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, η οποία δεν μετακυλίεται στις τιμές (δηλαδή στον αποπληθωριστή του ΑΕΠ), ώστε αυτές να μειωθούν, αλλά μετατρέπεται σε αυξήσεις των κερδών.

Η πρόεδρος του δ.σ. του ΙΝΕΚ και γενική γραμματέας της ΠΕΟ, Σωτηρούλλα Χαραλάμπους, με βάση τα παραπάνω, σημείωσε τη σημασία της επαναφοράς της ΑΤΑ.

Η έκθεση χαρακτηρίζει αυθαίρετη και χωρίς οικονομετρική υποστήριξη τη θέση της εργοδοτικής πλευράς ότι η ΑΤΑ θα έχει επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα της κυπριακής οικονομίας. «Δεν παρατηρείται στατιστική συσχέτιση μεταξύ του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος και των τιμών των εξαγωγών ή του ΑΕΠ. Είναι χρήσιμο να θυμηθούμε στο σημείο αυτό ότι οι τιμές των κυπριακών εξαγωγών (επομένως και η ανταγωνιστικότητα) δεν μεταβλήθηκαν όταν υπήρξε θεαματική μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος με την εφαρμογή του μνημονιακού προγράμματος», αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην έκθεση.