Το ευρώ έγινε τελικά λιρέτα;

Βλέποντας την απόλυτη ισοτιμία ευρώ και δολαρίου, θυμήθηκα τις συζητήσεις που είχαμε με τον συνάδελφο Γιάννη Σεϊτανίδη, στο πλαίσιο της εκπομπής «Show me the money», στο ραδιόφωνο του Πολίτη 107,6. Ήταν τότε που φούσκωνε ο πληθωρισμός στην Ευρώπη, λίγους μήνες μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος τον απογείωσε και σχολιάζαμε την επιμονή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), στο αφήγημα περί «παροδικότητας» των ανατιμήσεων. Το συζητούσαμε, σε αντιδιαστολή με την Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ, που τότε άλλαζε ρότα και έκανε τις πρώτες δηλώσεις για άνοδο των επιτοκίων.

Τότε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, υψηλά ιστάμενοι αξιωματούχοι, τόνιζαν τις δομικές διαφορές που έχουν η αμερικανική με την ευρωπαϊκή οικονομία, για να δικαιολογήσουν τη διαφορετική νομισματική πολιτική. Μήνες αργότερα, μπορείς να πεις πως δικαιώθηκαν αλλά όχι για αυτά που νομίζαμε τότε, αλλά διαπιστώνοντας πως η αύξηση των επιτοκίων δεν ανέβασε την αξία του ευρώ. Το μόνο που πέτυχε ήταν να αυξήσει το κόστος δανεισμού για τα κράτη μέλη αλλά και τα στοιχήματα των «αρπακτικών» της αγοράς κατά της ευρωζώνης. Αυτό δεν το ξέραμε εμείς τότε, αλλά το σημείο που μας προξένησε εντύπωση, ήταν πως η όλη φρασεολογία θύμιζε τις ανοησίες που έλεγαν τις ίδιες μέρες στην Τουρκία, όταν ο «σουλτάνος» για ακόμη μια φορά μείωνε τα δανειστικά επιτόκια της χώρας του. Κανείς τότε δεν αγόραζε τις δικαιολογίες του Ερντογάν και η τουρκική λίρα, υποβαθμίστηκε για άλλη μια φορά έναντι όλων των σκληρών νομισμάτων. Του ασκήσαμε σκληρή κριτική του Ταγίπ Ερντογάν από την άνεση του στούντιο, ωστόσο, κάπου στη συνομιλία έριξα πως ό,τι ισχύει για την Τουρκία, ισχύει και για την Ευρώπη.

Όταν το χόντρυνα για να τσιγκλήσω τον Γιάννη, παρομοίασα τα αρνητικά επιτόκια, την ποσοτική χαλάρωση και τη δημοσιονομική επέκταση της Ευρώπης με τις πολιτικές μειώσεις των επιτοκίων της Τουρκίας. «Όχι και να γίνει το ευρώ όπως η τουρκική λίρα» ήταν το σχόλιο του φίλου Γιάννη, στην προκλητική μου τοποθέτηση και είχε δίκιο. «Ναι δεν θα γίνει το ευρώ τουρκική λίρα» συμφώνησα, αλλά «γαλλικό φράγκο ή ιταλική λιρέτα, μπορεί γίνει ανετότατα», επέμεινα. Με την απόλυτη ισοτιμία ευρώ δολαρίου αυτή την εβδομάδα, η μάλλον παράτολμή μου πρόβλεψη, δυστυχώς δικαιώθηκε. Σε μια στιγμή που θα θέλαμε το ευρώ να προσομοιάζει περισσότερο με το γερμανικό μάρκο, αυτό αποδείχθηκε περισσότερο νόμισμα του ευρωπαϊκού νότου. Ένα σκληρότερο ευρώ, θα είχε κρατήσει τον πληθωρισμό σε ηπιότερα επίπεδα, θα συγκρατούσε το κόστος της ενέργειας και θα μας έδινε οικονομική σταθερότητα σε μια εποχή ακραίας αβεβαιότητας. Σε αυτές τις τιμές, η Κύπρος και όλη η ευρωζώνη αγοράζουν ακριβά και είναι και ίδιες «κελεπούρια», για όλο τον υπόλοιπο πλανήτη που σκέφτεται σε δολάριο.

Να δείτε που αν μας εξαγοράσουν ολόκληρους το επόμενο διάστημα, θα λέμε για ροή επενδύσεων στην Ευρώπη και αύξηση της παραγωγικότητας επειδή φθηνοδουλεύουμε και πουλάμε ακόμη φθηνότερα. Θα είναι ο απόλυτος ξεπεσμός αλλά, όσο θα διολισθαίνει το ευρώ έναντι του δολαρίου, δεν αποκλείεται να το δούμε τύπους όπως ο Έλον Μασκ, να αφήνουν τις πλάκες με το Τwitter και να ξεκινήσουν τα σοβαρά αστεία με τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες. Τους Άραβες, σκασμένους με τα πετροδολάρα, να εξαγοράζουν όχι μόνο τις ποδοσφαιρικές ομάδες στην Ευρώπη, αλλά και τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της. Πιο πολύ απ' όλα αυτά, φοβάμαι την αντίδραση της ίδιας της Ευρώπης. Θα δοκιμάσει να σηκώσει τα επιτόκια, που η πρόσφατη εμπειρία δείχνει πως δεν σηκώνονται ή θα ξεκινήσουν οι αυτοκαταστροφικές σκέψεις. Γιατί πού θα πάει, θα του μπει και του Γερμανού, πως στο πορτοφόλι του κρατά ιταλικές λιρέτες και θα θυμηθεί το μάρκο του. Αν ακόμη στην Κύπρο νοσταλγούμε κατά καιρούς την κυπριακή μας λίρα, οι Γερμανοί γιατί να μην θέλουν το μάρκο; Η διαφορά ωστόσο, είναι πως η Γερμανία μπορεί να πάει στο μάρκο πιο εύκολα από ό,τι εμείς στη λίρα. Γιατί αν κάποτε επιστρέψουμε στη λίρα, αυτή θα μοιάζει περισσότερο με την τουρκική, παρά με αυτή που παραδώσαμε το 2007. Με αυτά τα υποθετικά για την ώρα σενάρια, καλό είναι να σταματήσουμε τα πολιτικά παιχνίδια με την οικονομία μέσα από τη δεδομένη της ασφάλειας που μας προσφέρει η ευρωζώνη. Να ξεκινήσουμε να σκεφτόμαστε με την ευθύνη με την οποία κάποτε διαχειριζόμασταν τη λίρα που τίποτα και κανείς δεν τη διασώζει. Αυτή τη λογική αυτοσυντήρησης πρέπει να ακολουθήσουμε τώρα, αν θέλουμε να αποφύγουμε τα χειρότερα.