Έφθασε η ώρα της κρίσης για τη διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης: Σήμερα η συνάντηση Χριστοδουλίδη - Τατάρ

Τα ψέματα τελείωσαν όσον αφορά τις προσπάθειες που βρίσκονται σε εξέλιξη από την επομένη της τριμερούς συνάντησης Γκουτέρες-Χριστοδουλίδη-Τατάρ στις 15 Οκτωβρίου 2024 στη Νέα Υόρκη, για διάνοιξη περισσότερων οδοφραγμάτων, ενόψει και της πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό, που τοποθετείται χρονικά εντός του ερχόμενου μήνα.

Σήμερα το πρωί, οι δύο ηγέτες, Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και Ερσίν Τατάρ, προσέρχονται στη συνάντηση υπό τον ειδικό απεσταλμένο του ΓΓ του ΟΗΕ στη Λευκωσία, Κόλιν Στιούαρτ, με στόχο την κατάληξη σε συμφωνία για διάνοιξη σημείων διέλευσης. Ωστόσο, οι προοπτικές δεν φαίνονται ιδιαίτερα ευοίωνες, αντιθέτως, οι πλευρές κρατούν μικρό καλάθι καθώς η προσπάθεια προσκρούει στις αντιρρήσεις του κατοχικού στρατού, που θέτει ζήτημα στρατιωτικών ζωνών στις περιοχές στις οποίες η ελληνοκυπριακή πλευρά προτείνει διάνοιξη οδοφραγμάτων.

Δίνοντας το στίγμα της προσέγγισης της ε/κ πλευράς, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, εξέφρασε τη θέση ότι «μεταβαίνουμε με πλήρη βούληση και εποικοδομητική στάση για να επιτευχθεί πρόοδος στη συνάντηση» και πρόσθεσε ότι έχει προηγηθεί η απαραίτητη προεργασία, με συγκεκριμένες προτάσεις και θέσεις, «και ευελπιστούμε αυτές να συζητηθούν με την ίδια ειλικρινή και θετική με τη δική μας διάθεση».

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα

Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα, τα οδοφράγματα που βρίσκονται επισήμως στο τραπέζι των διαβουλεύσεων και θα τύχουν εξέτασης σήμερα στο πλαίσιο της συνάντησης Χριστοδουλίδη-Τατάρ είναι της Μιας Μηλιάς, του Πυροΐου και των Κοκκίνων. Ωστόσο υπάρχει διάσταση απόψεων καθώς η ε/κ πλευρά κρίνει ότι δεν είναι ισοβαρής η λογική του Ερσίν Τατάρ να προτάσσει τη διάνοιξη της Μιας Μηλιάς και από την άλλη να αποκλείει χωρίς συζήτηση τις εναλλακτικές προτάσεις που θέτει η ε/κ πλευρά.

Σύμφωνα με τις τελευταίες δηλώσεις του Τουρκοκύπριου ηγέτη, η τ/κ πλευρά επιδιώκει τη διάνοιξη των δύο οδοφραγμάτων στη Λευκωσία, με το ένα από αυτά να είναι η Μια Μηλιά. Επιπλέον, η τ/κ πλευρά δεν αποκλείει την πιθανότητα διάνοιξης και άλλου οδοφράγματος στην παλιά πόλη της Λευκωσίας, παρόμοιου με το οδόφραγμα της Λήδρας, που θα εξυπηρετεί τη διέλευση πεζών. Σύμφωνα με το σκεπτικό του Τ/κ ηγέτη, «η διάνοιξη του οδοφράγματος της Μιας Μηλιάς εξυπηρετεί τα συμφέροντα όλων» και για αυτό απορρίπτει τις εναλλακτικές της ε/κ πλευράς, οι οποίες αντιμετωπίζουν και το εμπόδιο των στρατιωτικών ζωνών του κατοχικού στρατού. Αντίθετα, το οδόφραγμα στο Πυρόι, όπως ισχυρίζεται η τ/κ πλευρά, ευνοεί μόνο τους Ε/Κ και γι’ αυτό ο Ερσίν Τατάρ ζητεί επιπλέον ανταλλάγματα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Ερσίν Τατάρ επανέλαβε πρόσφατα ότι δεν αποδέχεται τη λογική του «τράνζιτ» για το Πυρόι, υποστηρίζοντας ότι η πρόταση της ελληνοκυπριακής πλευράς για άνοιγμα του σημείου διέλευσης μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την εγκατάσταση οδοφραγμάτων και όχι μέσω σύνδεσης της Κυπριακής Δημοκρατίας με τα κατεχόμενα μέσω των «τουρκικών στρατιωτικών περιοχών».

Δυστοκία

Ενδεικτικές της δυστοκίας που επικρατεί είναι οι αναφορές του υπουργού Εξωτερικών σε χθεσινή του συνέντευξη στον «Π».

«Πρέπει να περιμένουμε να δούμε, διότι οι θέσεις της άλλης πλευράς, όπωςδιατυπώνονται δημοσίως, προκαλούν σοβαρή ανησυχία ως προς την πιθανότητα μιας μη θετικής κατάληξης. Ωστόσο πρέπει να αναμένουμε να δούμε τι θα προκύψει από τη συνάντηση. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η δική μας πλευρά μεταβαίνει με πλήρη βούληση και διάθεση για πρόοδο σχετικά με το ζήτημα των οδοφραγμάτων, έχοντας συγκεκριμένες ιδέες, απόψεις και θέσεις, οι οποίες ελπίζουμε ότι θα συζητηθούν με την ίδια θετική με τη δική μας διάθεση», είχε χαρακτηριστικά δηλώσει ο Κωνσταντίνος Κόμπος.

Εναλλακτικές επιλογές

Σε σχέση με τις εναλλακτικές επιλογές σε περίπτωση που η τ/κ ηγεσία συνεχίσει να επιμένει στα περί «στρατιωτικών ζωνών», ο υπουργός Εξωτερικών ξεκαθάρισε ότι η ε/κ πλευρά έχει μια σειρά από σκέψεις, ιδέες και προτάσεις που όμως, όπως είπε, χρειάζονται γόνιμο έδαφος και ανταπόκριση από την τ/κ πλευρά.

Υπενθυμίζεται ότι το Σάββατο είχε πραγματοποιηθεί εκδήλωση στον Παχύαμμο με αίτημα των κατοίκων για τη διάνοιξη σημείου διέλευσης στα Κόκκινα, ενώ την Παρασκευή ε/κ και τ/κ οργανώσεις πραγματοποίησαν στο οδόφραγμα του Αγίου Δομετίου κοινή εκδήλωση με αίτημα τη διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης.

Πενταμερής

Την κοινή συνάντηση Χριστοδουλίδη-Τατάρ ακολουθεί η πενταμερής για το Κυπριακό, όπως επίσης συμφωνήθηκε στο πλαίσιο της τριμερούς συνάντησης Γκουτέρες-Χριστοδουλίδη -Τατάρ στη Νέα Υόρκη.

Προς αυτή την κατεύθυνση, εντός του επόμενου μήνα αναμένεται στην Κύπρο για σκοπούς προπαρασκευής και συντονισμού ενόψει της πενταμερούς, η οποία ακολουθεί χρονικά την κοινή συνάντηση των ηγετών για τα οδοφράγματα, η Βοηθός Γενική Γραμματέας του ΟΗΕ, Ρόσμαρι Ντι Κάρλο. Δεν έχει ακόμη ωστόσο ξεκαθαρίσει το πρόγραμμα της αξιωματούχου των ΗΕ ούτε έχει κλειδώσει η ακριβής ημερομηνία της καθόδου της στην Κύπρο.

Διασύνδεση πενταμερούς-οδοφραγμάτων

Αν και, σύμφωνα με τη Λευκωσία, η κατάληξη στο θέμα της διάνοιξης οδοφραγμάτων δεν αποτελεί προϋπόθεση για τη σύγκληση της πενταμερούς διάσκεψης, ωστόσο μια ενδεχόμενη θετική κατάληξη θα μπορούσε να δώσει ώθηση στη διαδικασία και να δημιουργήσει κλίμα αισιοδοξίας ενόψει πενταμερούς.

«Ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας δεν έθεσε τη θετική κατάληξη της συζήτησης για τα οδοφράγματα ως προϋπόθεση», ανέφερε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εξωτερικών, επισημαίνοντας ωστόσο ότι «όλοι μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι μια θετική κατάληξη θα συνέβαλλε στη δημιουργία ενός θετικού κλίματος ενόψει της πενταμερούς».

Σε αυτό το πλαίσιο, υπενθυμίζεται ότι, στην πρόσφατη έκθεσή του προς το ΣΑ του ΟΗΕ για την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, ο Αντόνιο Γκουτέρες χαιρετίζει τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι δύο Κύπριοι ηγέτες στην τριμερή της 15ης Οκτωβρίου στη Νέα Υόρκη, για διερεύνηση της δυνατότητας ανοίγματος νέων σημείων διέλευσης.

Το τοπίο αναμένεται να ξεκαθαρίσει μετά το πέρας της σημερινής συνάντησης των δύο ηγετών για το θέμα των οδοφραγμάτων, καθώς αναμένεται να διαφανούν οι προθέσεις και η βούληση των πλευρών για επίτευξη συμφωνίας για διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης.