Μπήκαμε για τα καλά σε μια μεταμοντέρνα εποχή. Αυτή τη φορά, κανένα κόμμα δεν κέρδισε τις εκλογές. Νικητές είναι κυρίως άτομα και προσωπικότητες που εξελέγησαν, προκαλώντας από σεισμό έως και έκπληξη στο πολιτικό σύστημα της χώρας μας. Ένας Homo Novo, ο Φειδίας Παναγιώτου, στην κυριολεξία εξέθεσε το πολιτικό σύστημα της χώρας. Η κάλπη βέβαια ανέδειξε και άλλα νέα πρόσωπα, τα οποία θα δοκιμαστούν και θα κριθούν, αλλά και παλιότερα, τα οποία δοκιμάστηκαν, επιδοκιμάστηκαν και παρέμειναν.
Ποιοι είναι οι νικητές των πολυεκλογών του 2024 στην Κύπρο;
1. Ένας νεαρός tik-toker, o Φειδίας Παναγιώτου, δημιούργησε ένα νέο παγκόσμιο προηγούμενο. Κατάφερε να εκλεγεί ευρωβουλευτής χωρίς καμιά κομματική στήριξη, με ένα ποσοστό κοντά στο 20% των Κυπρίων ψηφοφόρων, ανταγωνιζόμενος επί ίσοις όροις παραδοσιακά κόμματα όπως ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ! Υποσκελίζοντας κόμματα όπως το ΕΛΑΜ και το ΔΗΚΟ και καταποντίζοντας παραδοσιακά κόμματα και ηγεσίες όπως η ΕΔΕΚ, οι Οικολόγοι και η ΔΗΠΑ.
2. Ο Χαράλαμπος Προύντζος εξελέγη δήμαρχος του Μητροπολιτικού Δήμου Λευκωσίας με ένα ποσοστό που πλησίασε το 60%, έχοντας απέναντί του έναν έμπειρο και προβεβλημένο πολιτικό, τον Νίκο Τορναρίτη, με στήριξη τριών κομμάτων, τα ποσοστά των οποίων πλησιάζουν, με βάση τις τελευταίες βουλευτικές, το 50%. Ο Χαράλαμπος Προύντζος κατάφερε να πείσει τους Λευκωσιάτες ότι έχει όραμα για την πρωτεύουσα, ότι έχει τη διάθεση να εργαστεί σκληρά και κυρίως συστηματικά για να το υλοποιήσει και κυρίως ότι είναι ένα νέο πρόσωπο που δεν κουβαλά κανένα βαρίδι από το παρελθόν.
3. Νικητής των εκλογών είναι ο παλαιότερος δήμαρχος Πάφου Φαίδωνος. Είχε εναντίον του την πλειοψηφία των κομμάτων, δηλαδή το ΑΚΕΛ, το ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ, με ποσοστά στις τελευταίες βουλευτικές κοντά στο 50%, τα οποία κέρδισε κατά κράτος. Έλαβε 60% γιατί κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Παφιτών αναμορφώνοντας την πόλη τους σε μια από τις πιο ελκυστικές πόλεις της Κύπρου. Κέρδισε γιατί όλοι κατάλαβαν πλέον στην Πάφο ότι αυτός ο δήμαρχος δεν κυβερνά με λόγια αλλά με έργα, τα οποία είναι ορατά, είναι απτά και κυρίως έχουν ευρωπαϊκή φινέτσα. Η Πάφος με τον Φαίδωνα όντως έχει αλλάξει και αυτό το αντιλήφθηκαν πρώτοι οι πολίτες της.
4. Νικήτρια των εκλογών είναι και η πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου η οποία κέρδισε το στοίχημα της πρωτιάς στις ευρωεκλογές, συγκρατώντας τα ποσοστά του κόμματός της. Η ηγεσία της πλέον είναι αδιαμφισβήτητη, τερματίζοντας κάθε διάθεση από οποιονδήποτε να την αμφισβητήσει. Ο ΔΗΣΥ εξέλεξε δυο ευρωβουλευτές, κατάφερε να συσπειρώσει σε μεγάλο βαθμό ένα κόμμα το οποίο μετά τις προεδρικές του 2023 φαινόταν ότι παραπαίει, με το κόμμα αυτό πλέον να μπορεί να ευελπιστεί πως θα μπορέσει να δώσει τη μάχη των βουλευτικών το 2026 υπό καλύτερες συνθήκες.
5. Ανάμεσα στους νικητές θα μπορούσε να συμπεριληφθεί και το ΕΛΑΜ. Άφησε πίσω σε ποσοστά το ΔΗΚΟ, εξέλεξε για πρώτη φορά ευρωβουλευτή και θα μπορούσε να πανηγυρίζει με μεγαλύτερα ποσοστά αν δεν υπήρχε ο Φειδίας. Ο οποίος στέρησε σημαντικά ποσοστά από το κόμμα της Ακροδεξιάς, κερδίζοντας σημαντικό αριθμό ψηφοφόρων που προορίζονταν για το ΕΛΑΜ, κυρίως ως ψήφος διαμαρτυρίας.
Οι ηττημένοι των εκλογών
Ανάμεσα στους ηττημένους των εκλογών, αν κρίνουμε και από τον δικό τους απολογισμό, είναι το ΑΚΕΛ, το ΔΗΚΟ και βεβαίως μικρότερα κόμματα όπως η ΕΔΕΚ, η ΔΗΠΑ και οι Οικολόγοι. Έμμεσα πλην σαφώς ηττημένος είναι και ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, παρότι δεν έχει κόμμα, ούτε στήριξε -δημόσια τουλάχιστον- κάποιους υποψήφιους.
Στόχος του ΑΚΕΛ ήταν να βελτιώσει τα ποσοστά των βουλευτικών εκλογών του 2021 (22,34%) και βεβαίως να διατηρήσει τους δύο ευρωβουλευτές. Δεν πέτυχε σε κανένα στόχο. Κάποια ικανοποίηση πρόσφεραν οι νίκες σε αρκετούς και σημαντικούς δήμους της Κύπρου, όπου το ΑΚΕΛ συνεργάστηκε με άλλα κόμματα.
Στόχος του ΔΗΚΟ ήταν να αυξήσει τα ποσοστά του ως τρίτο κόμμα και βεβαίως να διατηρήσει τη μια έδρα που κατείχε στην Ευρωβουλή. Το ΔΗΚΟ έμεινε σε μονοψήφιο ποσοστό, πέρασε στην πέμπτη θέση, αλλά κράτησε έστω και με δυσκολία την έδρα στην Ευρωβουλή. Δεν μπορεί να είναι ικανοποιημένο.
Μεγάλη ήττα υπέστη η ΕΔΕΚ. Έχασε την έδρα στην Ευρωβουλή και έχασε τα μισά της ποσοστά σε σχέση με τις προηγούμενες ευρωεκλογές. Συντριπτική ήττα υπέστησαν η ΔΗΠΑ και οι Οικολόγοι. Οι ψηφοφόροι τους έστειλαν βασικά ένα ηχηρό μήνυμα: «Δεν έχετε λόγο ύπαρξης».
Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης δεν θα έπρεπε να μπει στην αξιολόγηση αυτών των εκλογών. Από την άλλη, το αποτέλεσμα αποδυναμώνει τα κόμματα που τον στήριξαν. ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και ΔΗΠΑ δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν το 20%. Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Νίκο Χριστοδουλίδη είναι ότι ο ΔΗΣΥ παρέμεινε πρώτο κόμμα και ως εκ τούτου δεν υπάρχει πιθανότητα να συρθεί πίσω του, όπως ανέμεναν κάποιοι, ώστε να εξασφαλίσει μια άνετη δεύτερη εκλογή του 2028.
Πόσο απολιτίκ ήταν ο Φειδίας;
Σε μια χώρα που τελικά δεν υπήρχαν τους τελευταίους 18 μήνες διακριτοί ρόλοι για το ποιος είναι συμπολίτευση ή αντιπολίτευση. Σε μια χώρα που συμπολιτευόμενα κόμματα συνεργάζονταν με τα αντιπολιτευόμενα για την εκλογή περιφερειαρχών ή δημάρχων, χωρίς πρόγραμμα αλλά με βάση την εικόνα και την εκλεξιμότητα του υποψηφίου, σε μια χώρα που η συμβατική «πολιτική» έχει καταντήσει λάφυρο στα χέρια κάποιων κομματαρχών, μπορεί να κατηγορηθεί ο Φειδίας ως απολιτίκ;
Είναι π.χ. απολιτίκ ένα άτομο που ενέγραψε στους εκλογικούς καταλόγους πάνω από 15.000 νέους και ψηφίστηκε από μερικές δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας σε αυτές τις εκλογές; Πόσο στ’ αλήθεια πολιτικά είναι τα κόμματα τα οποία το 2011 πήραν στις κάλπες 418.000 ψηφοφόρους, ενώ το 2021 πήραν μόνο 366.000 και έδιωξαν 50.000;
Ο Φειδίας κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Κυπρίων που κουράστηκαν να ακούνε λόγια. Τους μίλησε απλά και κατανοητά για όσα ξέρει. Μίλησε για την τεχνητή νοημοσύνη, είπε ότι πρέπει να αλλάξει το σχολείο το οποίο διώχνει τα παιδιά, είπε ότι δεν τα ξέρει όλα και ότι είναι έτοιμος να μάθει. Σίγουρα τον ψήφισαν πολλοί που ταυτίστηκαν μαζί του, αφού εκτίμησαν την αφοπλιστική του ειλικρίνεια και τον αντισυμβατικό τρόπο που λειτούργησε ως νέος στην πολιτική. Έκανε παρεμβάσεις στα ραδιόφωνα μιλώντας από το κρεβάτι του, όπως έλεγε, χθες εμφανίστηκε στο στούντιο του ΑΛΦΑ με κοντοπαντέλονο και φανέλα, επίσης μιλά στην κυπριακή διάλεκτο. Βεβαίως, υπάρχουν και οι άλλοι: Τον ψήφισαν και αυτοί που ήθελαν να τιμωρήσουν τα κόμματά τους, αλλά και όσοι ήθελαν να γελιοποιήσουν το σύστημα. Πρέπει να ειπωθεί και κάτι άλλο: Τον ψήφισε το 19,5% των έως χθες υποτιμημένων. Όχι των λεγόμενων πιο σοφιστικέ Κυπρίων, όχι των δήθεν πιο πολιτικοποιημένων και γραβατωμένων. Αυτούς δεν μπορεί κανένας να τους υποτιμήσει ποτέ ξανά. Η ψήφος τους εξάλλου είχε αρκετή πολιτικότητα στο DNA της. Τον ψήφισαν όταν σε άλλες εκλογές, όλοι θα μιλούσαν για χαμένη ψήφο. Χωρίς να περιμένουν χάρες και ρουσφέτια, αφού ο μικρός δεν διαθέτει ίχνος συστημικότητας και δεν αποτελεί μέρος οποιουδήποτε συστήματος διαπλοκής. Και μόνο από αυτό, δείχνει πόσο πρέπει να αλλάξουν πολιτικά τα υπόλοιπα κόμματα. Το μήνυμα του νεαρού Tik Toker στο πολιτικό σύστημα της χώρας είναι σαφές: The Time is running out….
