Ψάχνουν αγωνιωδώς το μομέντουμ Ολγκίν και συνεργάτες της - Είδε τους πάντες και τα άκουσε όλα κατά την παραμονή της στην Κύπρο

Τι επιχείρησε να διαπιστώσει η Μαρία Άνχελα Ολγκίν, η απεσταλμένη του Αντόνιο Γκουτέρες στο Κυπριακό, στη διάρκεια της δεύτερης παρουσίας της στη Λευκωσία και στην περιοχή; Το προφανές: Να ανιχνεύσει τη δυνατότητα, και πώς, να πετύχει τον κυρίαρχο στόχο της, να επαναφέρει τις πλευρές στο τραπέζι των συνομιλιών. Αυτή τη φορά μάλιστα φρόντισε να διευρύνει σε πρωτοφανή βαθμό και μέγεθος το εύρος των συνδαιτυμόνων της στη διάρκεια μιας ολόκληρης σχεδόν εβδομάδας στη Λευκωσία. Το κυρίαρχο σημείο αναφοράς όλων των επαφών της εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα ήταν και είναι να διαμορφώσει μια άποψη όχι μόνο των ηγετών των δύο κοινοτήτων αλλά και ενός μεγάλου κύκλου πολιτικών σχηματισμών, οικονομικών και κοινωνικών φορέων και παραγόντων.

Η αξιωματούχος του ΟΗΕ έχει ως στόχο να καταγράψει θέσεις και εκτιμήσεις της κατάστασης, να αποκτήσει σφαιρική, αν είναι δυνατόν, εικόνα θέσεων, ταυτίσεων και αποκλίσεων όπως αυτές βγήκαν από τις επαφές της με διαφορετικούς συνομιλητές αλλά και με διακριτές σε πολλές περιπτώσεις διαφορές τόσο στα ζητήματα της ουσίας του Κυπριακού όσο και στη μεθόδευση ενίσχυσης των προσπαθειών της να διαρρήξει το πολυετές αδιέξοδο.

Αυτά όλα τα στοιχεία μπορεί να λεχθεί με τα βεβαιότητας, ότι έγιναν κτήμα της κυρίας Ολγκίν στις πολλαπλές επαφές της στη Λευκωσία.

Προσγειωμένη αλλά…

Η Μαρία Άνχελα Ολγκίν αναλαμβάνοντας τη θέση που της ανέθεσε ο Γενικός Γραμματέας των ΗΕ δεν είχε ψευδαισθήσεις για το εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα που ανέλαβε να πετύχει με τις κατάλληλες κινήσεις, την προσέλκυση των δύο πλευρών στο τραπέζι των συνομιλιών για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις με στόχο μια ολοκληρωμένη επίλυση του προβλήματος. Ωστόσο, ίσως να μην είχε πλήρως τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις για το επίπεδο αυτών των δυσκολιών. Προφανώς αυτό αντικατοπτρίζει τη δυστοκία που υπάρχει στον παρόντα χρόνο, όπως διαφάνηκε διά των επαφών της, για τη δημιουργία του κατάλληλου μομέντουμ με στόχο τις ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.

Με την ολοκλήρωση και του δεύτερου κύκλων των επαφών της, η αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών έχει σχηματοποιήσει μέσα από τις θέσεις των δύο πλευρών ένα πρώτο βασικό συμπέρασμα:

• Οι πλευρές έχουν σαφή διαφωνία για τη διαδικασία η οποία θα ανοίξει την προοπτική για τον στόχο της ουσιαστικής διαπραγμάτευσης και για τη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος για τον διάλογο.

Η μορφοποίηση αυτής της διαφωνίας καθίσταται καταλυτική στην παρούσα φάση των διερευνητικών προσπαθειών για ένα δυνατό μπάσιμο σε σοβαρές και περιεκτικές συνομιλίες.

Όπως έχει διαφανεί μέσα από τις επαφές Ολγκίν, η τουρκοκυπριακή πλευρά στο σύνολό της, δηλαδή όχι μόνο ο Ερσίν Τατάρ αλλά και όλες οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις και τα οργανωμένα σύνολα, θέτουν ένα βασικό αξίωμα το οποίο σαφώς τους απασχολεί στη δημόσια σφαίρα:

• Ζητούν πως οποιαδήποτε ουσιαστική διαπραγμάτευση πρέπει να συνοδευθεί με συγκεκριμένη διασφάλιση για το πώς προχωρούν οι συνομιλίες, ενώ απαιτούν να διασαφηνιστεί και το επόμενο βήμα σε περίπτωση που δεν προχωρήσει επιτυχώς ο διάλογος. Εν ολίγοις αναζητείται η περιγραφή της επόμενης μέρας για τους Τουρκοκυπρίους αν δεν υπάρξει ολοκλήρωση της διαδικασίας των ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.

Το σημείο αναφοράς στη σκιαγράφηση αυτής της εικόνας εντός της τουρκοκυπριακής κοινότητας είναι ότι παρουσιάζεται με μικρές παραλλαγές ως η επικρατούσα άποψη όλων των δυνάμεων. Τόσο του Ερσίν Τατάρ, παρά το δημόσιο αφήγημα για «δύο κράτη», όσο και των κομμάτων και δυνάμεων στην τ/κ κοινότητα που επιθυμούν λύση στη βάση των συμφωνηθέντων. Κάτι το οποίο έχει καταγραφεί από την απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα η οποία είναι πρόδηλο ότι αναζήτησε από την ελληνοκυπριακή πλευρά ορισμένα εχέγγυα ικανά να μετριάσουν ή και να διαφοροποιήσουν τη στάση της άλλης πλευράς.

• Στον αντίποδα αυτής της προσέγγισης, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επιμένει ότι η διαδικασία δεν είναι δυνατόν να είναι αποσπασματική. Ότι ο διάλογος θα πρέπει να σχηματοποιηθεί με λογικές επίλυσης όλου του πακέτου -πλαίσιο του Κυπριακού το οποίο βρίσκεται, όπως υποστηρίζει, στο τραπέζι και πως μέσα από τις κατευθύνσεις του προηγούμενου διαλόγου θα πρέπει να οδηγηθούμε σε λύση.

Δυστοκία και ΜΟΕ

Οι θέσεις των δυο πλευρών δημιουργούν ξεκάθαρα ένα διαδικαστικό αδιέξοδο το οποίο επιδιώκεται ή θα επιδιωχθεί να διασαφηνιστεί με κάποιον τρόπο το επόμενο διάστημα από τα ΗΕ και την κυρία Ολγκίν.

Η δυστοκία σε επίπεδο διαδικασίας αναθερμαίνει τη λογική δημιουργίας εύκρατου κλίματος διά της προώθησης Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.

Η σφυγμομέτρηση της εκπροσώπου του Αντόνιο Γκουτέρες για την προώθηση και επαναφορά ΜΟΕ υψηλής πολιτικής δεν επέφερε βεβαίως κανένα αποτέλεσμα. Όπως υποστήριξαν διπλωματικοί κύκλοι, αν τη δεδομένη στιγμή τεθούν π.χ. θέματα που αφορούν το αεροδρόμιο της Τύμπου σε συνάρτηση με την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, τότε, στην πραγματικότητα η συζήτηση θα πάει σε μάκρος με δεδομένες τις διαφορετικές προσεγγίσεις.

Η διέξοδος

Τι απομένει λοιπόν να γίνει ώστε να κρατηθεί ανοικτή η συγκυρία, διερωτώνται τα Ηνωμένα Έθνη. Η απάντηση δεν είναι δύσκολη αν τα μέρη επιδείξουν τον στοιχειώδη ρεαλισμό:

• Να προχωρήσει η διαδικασία για ΜΟΕ χαμηλής πολιτικής, με την εφαρμογή των οποίων θα βελτιωθεί η καθημερινότητα των ανθρώπων.

• Αυτή η προσέγγιση, όπως υποστηρίζεται, με λύσεις που δεν αλλοιώνουν τις ισορροπίες, φαίνεται να κερδίζει έδαφος. Άνοιγμα νέων οδοφραγμάτων τα οποία θα διευκολύνουν τη διακίνηση ανθρώπων και εμπορευμάτων, η προσπάθεια να αντιμετωπισθεί η ταλαιπωρία και η γραφειοκρατία είναι λύσεις που μπορούν να βρεθούν με λιγότερη δυσκολία.

Ωστόσο, ακόμη και για τέτοια μέτρα δεν φαίνεται να υπάρχει συνεκτική προσέγγιση επειδή οι πλευρές διαφωνούν για τα σημεία των οδοφραγμάτων τα οποία θα ανοίξουν. Η άποψη της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι ότι στα οδοφράγματα που θα λειτουργήσουν θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται οι περιοχές της Αθηένου και των Κοκκίνων. Το αίτημα αυτό απορρίπτεται από την άλλη πλευρά για καθαρά στρατιωτικούς λόγους, όπως αναφέρουν. Προτείνουν ωστόσο νέες διόδους σε Γεράλακκο, αλλά και στα ανατολικά της Λευκωσίας για αποσυμφόρηση των χιλιάδων που διακινούνται από την πράσινη γραμμή.

Επιστρέφει και συνεχίζει

Η προχθεσινή συνάντηση της Μαρία Άνχελα Ολγκίν με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ήταν το κλείσιμο της παρούσας διαβούλευσής της στην Κύπρο. Όπως υποστήριξε χθες μετά τη συνάντηση με Χριστοδουλίδη, ίσως επισκεφθεί το επόμενο διάστημα ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Η κυρία Ολγκίν περιέγραψε ως πολύς καλές της συναντήσεις που είχε κατά τη διάρκεια της βδομάδας στη Λευκωσία, ενώ εξέφρασε την ελπίδα «να επιστρέψει με κάτι, λίγο αργότερα. Η απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ δεν ήταν σε θέση να δώσει χρονοδιαγράμματα των νέων της κινήσεων αλλά οριοθετεί τις επαφές της σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες τον ερχόμενο μήνα. Σημείωσε ωστόσο ότι δεν έχει χρονοδιαγράμματα και ότι θα συνεχίσει να εργάζεται.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης πάντως συνέχισε στο ίδιο μοτίβο, ότι ενδιαφέρει η «ουσία που είναι η επανέναρξη των συνομιλιών». Κάτι που -όπως είπε- κάνει και η κυρία Ολγκίν. «Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε από κοινού, με έναν και μοναδικό στόχο, την επανέναρξη των συνομιλιών, βήμα με βήμα», είπε. «Ευελπιστώ, ελπίζω, τουλάχιστον από δικής μας πλευράς, αυτή η πολιτική βούληση είναι δεδηλωμένη, να πετύχουμε αυτό τον στόχο», πρόσθεσε.

Στην προχθεσινή του παρέμβαση ο Νίκος Χριστοδουλίδης σημείωσε ότι δεν θα ήθελε ούτε να προκαταλάβει ούτε να μιλήσει δημόσια για τα αποτελέσματα της προσπάθειας της κ. Ολγκίν. «Δεν είναι ούτε ορθό και ούτε θα προχωρήσουμε στο Κυπριακό μέσα από επικοινωνιακές δηλώσεις. Μας ενδιαφέρει η ουσία και η κ. Ολγκίν εργάζεται προς την κατεύθυνση της ουσίας, που είναι η επανέναρξη των συνομιλιών».