Κυπριακό: Μεγάλη εικόνα, μικροί ηγέτες

Αν πρόθεση της ελληνοκυπριακής πλευράς, και δη του Προέδρου της Δημοκρατίας, κατά τη διάρκεια των συναντήσεών του με την απεσταλμένη του ΓΓ των ΗΕ Μαρία Άνχελα Ολγκίν, είναι να χαθεί στις λεπτομέρειες του Κυπριακού, μάλλον οι ελπίδες επανέναρξης ενός ουσιαστικού διαλόγου θα πρέπει a priori να θεωρηθούν μηδαμινές.

Όσες φορές οι Ελληνοκύπριοι χάθηκαν στις λεπτομέρειες, στην πραγματικότητα έδωσαν την ευκαιρία στην Τουρκία να κερδίσει χρόνο για να επιβάλει κι άλλα τετελεσμένα. Η αποτελμάτωση του Κυπριακού έδωσε άνεση στην Τουρκία να οδηγήσει σε εποικισμό του βορρά, να ελέγξει την οικονομία, να μετατρέψει τους Τουρκοκύπριους σε μειονότητα, να διεκδικεί πλέον και τη νεκρή ζώνη ως δικό της έδαφος.

Μεγάλη εικόνα

Ποια είναι η μεγάλη εικόνα; Απαιτείται κατ' αρχάς μια αντικειμενική διαπίστωση. Το 1974 χάθηκε ένας πόλεμος, η Κύπρος διαιρέθηκε, ο πληθυσμός της μετακινήθηκε και διαχωρίστηκε. Θα μπορούσαν να αλλάξουν άρδην τα πράγματα; Η απάντηση είναι όχι. Μέσω μιας λύσης, με βάση την οποία η Κύπρος θα λειτουργούσε ως ομοσπονδιακό κράτος, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα πράγματα θα μπορούσαν να βελτιωθούν, ή έστω να ξεκινήσει μια διαδικασία βελτίωσής τους. Με το παρόν status quo τα πράγματα χειροτερεύουν καθημερινά. Χωρίς συνομιλίες η Τουρκία επεκτείνεται στη νεκρή ζώνη, έχει ανοίξει το Βαρώσι, δημιουργεί προηγούμενα στην Πύλα, διεκδικεί τη μισή ΑΟΖ. Κι όμως, σε κάθε σχέδιο που συζητήθηκε από το 1978 μέχρι και το 2017, οι Ελληνοκύπριοι στο εδαφικό είχαν μόνο να πάρουν. Πώς γίνεται κάθε φορά που συνομιλούμε ο χάρτης του εδαφικού να είναι μεταξύ 28-29% ενώ όταν ΔΕΝ συζητούμε οι Τούρκοι να διεκδικούν 36% κι εμείς να κάνουμε αντικατοχικό αγώνα για ένα δρομάκι από το Άρσος στην Πύλα, να καταγγέλλουμε την Τουρκία στον ΟΗΕ για 5 βαρέλια στα Στροβίλια και να ζητούμε σύγκληση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για μια αντιαρματική τάφρο στη Δένεια;

Το αμερικανοβρετανοκαναδικό προνούσε την παράδοση των Βαρωσιών στους Ε/Κ προτού ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις. Ακολούθησαν τα σχέδια Γκάλι (1992), Ανάν (2004) και το πλαίσιο Γκουτέρες (2017). Σε όλα αυτά τα σχέδια οι χάρτες κινήθηκαν από 27-29% στο εδαφικό, με το Βαρώσι, μεγάλο μέρος της Μεσαορίας και την πεδιάδα στη Ζώδια - Μόρφου να επιστρέφονται υπό ε/κ διοίκηση.

Μέσα από όλα τα σχέδια που συζητήσαμε, πέραν του εδαφικού, 80.000 Ε/Κ μπορούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια και τις περιουσίες τους υπό ε/κ διοίκηση, ενώ όλοι οι Ελληνοκύπριοι θα μπορούσαν να διαπραγματευθούν είτε επιστροφή, είτε άλλες εναλλακτικές θεραπείες για τις περιουσίες τους στις υπό τ/κ διοίκηση περιοχές.

Μικρή εικόνα

Δυστυχώς, στην πλειονότητά τους οι Ε/Κ ηγέτες δεν μπόρεσαν να δουν τη μεγάλη εικόνα. Η οποία μπορεί να μην είναι η καλύτερη εικόνα, αλλά από την άλλη με τι συμβιβάστηκαν; Με την εικόνα μιας μικρής ελληνικής Κύπρου η οποία διαλαλούσαν, με ψεύτικα μεγάλα λόγια, ότι μπορούσε να αντισταθεί, να επιβιώσει και επίσης να νικήσει αφού «τα σύνορα μας είναι στην Κερύνεια»;

Εδώ και 60 χρόνια «τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα, μας τα 'παν με το πρώτο μας το γάλα», οι μικροί πλην μεγαλοαπατεώνες ηγέτες των Ε/Κ. Ανέξοδος πατριωτισμός, την ίδια στιγμή που πωλούσαν οικονομικά θαύματα, ενιαία αμυντικά δόγματα, διεθνείς εκστρατείες διαφώτισης, εργαλειοποιώντας ακόμα και τον πόνο των προσφύγων και των μανάδων των αγνοουμένων. Ταυτόχρονα, όλοι αυτοί οι πατριώτες αγόραζαν ακίνητα στην Αθήνα, ξέπλεναν τα χρήματα του Μιλόσεβιτς, ξεπουλούσαν τη γη στον νότο σε Ρώσους και Εβραίους, πωλούσαν επαύλεις σε απλησίαστες τιμές, εξέδιδαν διαβατήρια σε διεθνείς απατεώνες και ταξίδευαν τζάμπα με τα τζετ διαφόρων ολιγαρχών. Όλοι αυτοί οι μικροί ηγέτες δεν είχαν μάτια για την Κερύνεια, τη Μόρφου, την Καρπασία, το Βαρώσι και τη Μεσαορία. Είχαν έγνοια μόνο για την τσέπη τους. Κάπως έτσι χωρίς λύση, σε συνεργασία με τους μικρούς Τ/Κ ηγέτες, άφησαν την κατεχόμενη Κύπρο να εποικιστεί, να χτιστεί από Τούρκους εργολάβους και σήμερα να πωλείται σε Ρώσους, Εβραίους, Ιρανούς και Καζάκους σε υψηλές τιμές. Κάπως έτσι οι Ε/Κ στον νότο και οι Τ/Κ στον βορρά σταδιακά γίνονται πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα.

Ρεαλισμός

Η μεγάλη ρεαλιστική εικόνα σήμερα είναι, πιστεύω, να συμφωνήσουμε σε μια λύση που θα ανατρέπει τα λάθη του 1963 και του 1974. Σύμφωνα με τη μεγάλη εικόνα, οι Κύπριοι, Ε/Κ και Τ/Κ, τα τελευταία 60 χρόνια πολέμησαν για ένα αδειανό πουκάμισο. Για μία Ε/Κ Ελένη και για μία Τ/Κ Αϊσέ. Δεν κέρδισαν κάτι ουσιαστικό, πέρα από πόνο, δάκρυα και τεράστιες απώλειες ζωών. Η μεγάλη εικόνα δείχνει τον δρόμο μιας ομοσπονδιακής Κύπρου, μέλους της ΕΕ. Μιας Κύπρου ειρηνικής και ευημερούσας, γέφυρα για όλα τα κράτη της περιοχής, και τίμιου διαμεσολαβητή για όλα τα προβλήματα στη Μέση Ανατολή. Στην προσπάθεια αυτή αντίπαλοι των Κύπριων είναι οι μικροί πολιτικοί της χώρας μας. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι δειλοί και καιροσκόποι, κάποιοι είναι τόσο ανόητοι όσο χρειάζεται για να χάνονται στις λεπτομέρειες και βέβαια κάποιοι είναι απλώς απατεώνες.

Ποια θα είναι η ομάδα της Μαρία Άνχελα Ολγκίν

Σήμερα φτάνει στην Κύπρο με την ομάδα της η προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ των ΗΕ Μαρία Άνχελα Ολγκίν για μια σειρά από συναντήσεις με τους δύο ηγέτες στην Κύπρο. Αύριο 29 Ιανουαρίου αναμένεται να συναντηθεί με τον ειδικό αντιπρόσωπο του Γενικού Γραμματέα στην Κύπρο Κόλιν Στιούαρτ. Την Τρίτη 30 Ιανουαρίου θα έχει χωριστές συναντήσεις στις 9 π.μ. και 11 π.μ. με τους δύο ηγέτες στην Κύπρο Νίκο Χριστοδουλίδη και Ερσίν Τατάρ. Μέχρι το τέλος της βδομάδας η κ. Ολγκίν θα έχει σειρά επαφών με τους δύο διαπραγματευτές, με εκπροσώπους κομμάτων, με ξένους πρέσβεις, με ομάδες πολιτών των δύο κοινοτήτων, με δημοσιογράφους κ.ά. Σύμφωνα με πηγές της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, αναμένεται να επισκεφθεί και τη νεκρή ζώνη, αλλά και την περίκλειστη περιοχή στο Βαρώσι. Μόνο και από τη σύνθεση της ομάδας που την ακολουθεί μπορεί να αντιληφθεί κανείς ότι πρωτίστως ο Αντόνιο Γκουτέρες αλλά και η κ. Ολγκίν δεν έρχονται στην Κύπρο για περιοδείες μετά διακοπών όπως έκανε η κ. Λουτ.

Η κυρία Kaisa Liljestrom-Filgueiras, η αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών που θα συνοδεύει την κυρία Ολγκίν διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών της Φιλανδίας και αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης

. Ο Αργεντινός διαπραγματευτής του ΟΗΕ κ. Φρανσίσκο Ντίαζ θα συνοδεύει την κ. Μαρία Άνχελα Ολγκίν στην Κύπρ

Η δυσκολία

Όλες οι πληροφορίες κατατείνουν στο συμπέρασμα ότι η κ. Μαρία Άνχελα Ολγκίν έρχεται στην Κύπρο απόλυτα συνειδητοποιημένη ότι έχει αναλάβει να φέρει σε πέρας μια δύσκολη αποστολή, στο επίκεντρο της οποίας αυτή τη στιγμή δεν είναι άμεσα η λύση του Κυπριακού αλλά η έναρξη μιας νέας διαδικασίας διαπραγματεύσεων. Κυρίως από πλευράς Τ/Κ, για να παρακαμφθεί η ακραία θέση για μετατόπιση της βάσης συνομιλιών σε λύση δύο κρατών, προβάλλεται το αίτημα να υπάρξει ρήτρα για την επόμενη μέρα. Τι θα γίνει αν οι Ε/Κ απορρίψουν ξανά ένα σχέδιο λύσης; Εδώ οι Τ/Κ απαιτούν να υπάρξει ξεκάθαρος οδικός χάρτης, κάτι που η ε/κ πλευρά απορρίπτει, υποστηρίζοντας ότι εν τοιαύτη περιπτώσει θα διαπραγματεύεται υπό εκβιασμό.

Η κ. Ολγκίν, μετά τον διορισμό της από τον κ. Γκουτέρες, έχει επιδοθεί σε μια μεγάλη προσπάθεια ενημέρωσής της στο Κυπριακό, αυτοί δε που τη γνωρίζουν κάνουν λόγο για μια σοβαρή διπλωμάτισσα, εργατική, με συγκροτημένη σκέψη και χαμηλών τόνων. Έρχεται στην Κύπρο με τη δική της ομάδα, της οποίας επικεφαλής είναι ο έμπειρος Αργεντινός ανώτερος διαπραγματευτής του ΟΗΕ κ. Francisco Diez. Ο κ. Diez, απόφοιτος του Χάρβαρντ και του London School of Economics, ο οποίος έχει αναλάβει σημαντικές αποστολές ως μεσολαβητής του ΟΗΕ κυρίως στη Λατινική Αμερική, θα μείνει μόνιμα στην Κύπρο σύμφωνα με πληροφορίες και θα είναι το άτομο το οποίο θα επιχειρήσει να κινήσει τα νήματα για να σπάσει το αδιέξοδο. Την ομάδα της θα πλαισιώνουν η Kaisa Liljestrom-Filgueiras, η οποία εργάζεται στις πολιτικές υποθέσεις του ΟΗΕ. Η κυρία Kaisa Liljestrom-Filgueiras διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών της Φιλανδίας και επίσης αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη διάθεση της κ. Ολγκίν θα τεθεί επίσης και η πολύ έμπειρη ομάδα του Κόλιν Στιούαρτ στη Λευκωσία.

Η κ. Ολγκίν θα παραμείνει στην Κύπρο με την ομάδα της μέχρι το τέλος της εβδομάδας. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Πολίτη» στην έδρα του ΟΗΕ, η κ. Ολγκίν θα επισκέπτεται την Κύπρο μία φορά τον μήνα και η παραμονή της κάθε φορά θα διαρκεί περίπου μία βδομάδα. Μετά την πρώτη βδομάδα παραμονής της στην Κύπρο, η κ. Ολγκίν θα πραγματοποιήσει επισκέψεις στις πρωτεύουσες των εγγυητριών χωρών, Ελλάδας - Τουρκίας - Βρετανίας.