Ο Νίκος Χριστοδουλίδης σε ρόλο πλανητάρχη - Ένας επικίνδυνος συνδυασμός λαϊκισμού και ακυβερνησίας

Αυτή η κυβέρνηση αρέσκεται στο να παρουσιάζει συνεχώς ότι βρίσκεται σε μόνιμη εκσυγχρονιστική έκσταση, ότι είναι ο φορέας του νέου στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου, χωρίς να διστάζει να χρησιμοποιεί και όρους ευρηματικούς για να τονίσει το πόσο έχει μετατραπεί με τη δράση της σε ένα «εργαστήρι παραγωγής πολυσχιδούς έργου»!

Στο πλαίσιο αυτής της κυβερνητικής φαντασίωσης, και στο πρότυπο άλλων χωρών, κυρίως των ΗΠΑ, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας -πώς να μην συγκριθεί με τους αντίστοιχους ηγέτες της υπερδύναμης- παρουσιάζει αύριο την ετήσια ομιλία του για το κυβερνητικό έργο το οποίο πρόκειται να παραγάγει η κυβέρνηση στο τρέχον έτος. Με αυτόν τον βαρύγδουπο λοιπόν τίτλο (State of the Union) ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα ενημερώσει τους κοινωνικούς φορείς πώς θα λειτουργήσει η κυβέρνησή του εντός του 2024.

Η αυριανή ομιλία του Προέδρου στην πραγματικότητα είναι ακόμα ένα κομμάτι του μοναδικού τρόπου με τον οποίο πιστεύει ότι ασκεί την εκτελεστική του εξουσία. Είναι ακόμα ένα κομμάτι ενός ανερμάτιστου επικοινωνιακού παιχνιδιού, όπως αυτός ο Πρόεδρος έχει μετατρέψει με δική του ευθύνη και μόνο την εξουσία του. Μια ατελείωτη επικοινωνιακή αλυσίδα η οποία συνδυάζεται δυστυχώς με μια εκτρωματική κυβερνητική δράση η οποία φαντάζει όλο και πιο επικίνδυνη.

Επικοινωνία και μόνο

Τις τελευταίες ημέρες η μοναδική έγνοια του Προεδρικού, των εντυπώσεων και της επικοινωνίας, έφθασε σε επίπεδο αποθέωσης. Το πρόβλημα όμως δεν είναι ότι αυτή η προεδρία έχει μοναδική έγνοια την επικοινωνία και την εικόνα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι οι αποφάσεις αυτής της κυβέρνησης, πάντα με την εικόνα στην εμπροσθοφυλακή, είναι καθοριστικές και επηρεάζουν την κοινωνία αλλά και το μέλλον αυτού του τόπου.

Τα δύο τελευταία παραδείγματα άσκησης της εξουσίας Χριστοδουλίδη είναι ενδεικτικά της μανιώδους προσέγγισης θεοποίησης της επικοινωνίας και της εικόνας του.

• Το ένα παράδειγμα των ημερών είναι η θορυβώδης και περιπετειώδης ανάμειξη της κυβέρνησης και του Προέδρου στα ζητήματα της βίας στα γήπεδα. Τι άλλο από αποθέωση της μοναδικής έγνοιας αυτού το Προέδρου για την εικόνα του η πρωτοφανής απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να φέρει τροποποίηση στη Βουλή ώστε να δίνεται η εξουσία στο Υπουργικό να αποφασίζει για διεξαγωγή αγώνων κεκλεισμένων των θυρών; Ένα προβληματικό έτσι και αλλιώς Υπουργικό Συμβούλιο θα καλείται να παίξει τον ρόλο του ποδοσφαιρικού φορέα ενώ θα επιδεικνύει αλλά και θα αποδεικνύει με τον τρόπο αυτόν την αδυναμία του να ενεργοποιήσει τους αναγκαίους θεσμικούς μηχανισμούς για να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Η σκηνή είναι και λίγο σουρεαλιστική. Θα αποφασίζουν τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου αν θα διεξάγεται ένας αγώνας ποδοσφαίρου χωρίς θεατές. Μήπως τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου θα έχουν την ίδια ευχέρεια να παίρνουν αποφάσεις για την επικινδυνότητα ενός άλλου ομαδικού αθλήματος; Πόση γελοιότητα περικλείεται σε αυτήν την απόφαση αλλά και πόσο θα συνεχισθεί αυτό το δημαγωγικό ντελίριο ενός Προέδρου που σαφώς δεν έχει ολοκληρωμένη εικόνα για τον ρόλο των θεσμών σε παρόμοιες περιπτώσεις;

• Το δεύτερο παράδειγμα αποθέωσης της επικοινωνιακής πρακτικής του Προέδρου τις τελευταίες ώρες είναι η εξαγγελία των λεγόμενων μέτρων υπέρ των Τουρκοκυπρίων. Εξαγγελία μέτρων τα οποία στην πραγματικότητα αποτελούν μικρές και ανώδυνες υποχρεώσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας οι οποίες έπρεπε να είχαν υλοποιηθεί με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων στις αρχές του 2000. Τουλάχιστον τα πλείστα εξ αυτών. Ωστόσο, όπως σημείωσαν στο «Π» διπλωματικές πηγές, αυτά «τα δήθεν μέτρα στήριξης των Τουρκοκυπρίων είναι απογοητευτικά, είναι μέτρα τα οποία δεν αλλάζουν τίποτα επί της ουσίας, τίποτα επί του εδάφους και δεν δημιουργούν συνθήκες έστω έκθεσης του κατοχικού καθεστώτος». Οι πρώτες δε πληροφορίες που διαθέτει ο «Π» είναι ότι στην τουρκοκυπριακή κοινότητα εκφράζεται πλήρης απογοήτευση για το περιεχόμενο των μέτρων του Νίκου Χριστοδουλίδη. Η στρεβλωμένη εικόνα του Προέδρου της Δημοκρατίας, όπως διαφάνηκε μέσα από τα λεγόμενα μέτρα τα οποία εξήγγειλε, δημιουργεί σαφή εικόνα ότι ήταν απλώς εξαγγελίες καθαρά επικοινωνιακού χαρακτήρα ενόψει της καθόδου στην Κύπρο της προσωπικής απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ Μαρία Άνχελα Ολγκίν. Να θυμίσουμε ότι κατά καιρούς τους τελευταίους μήνες τα μέτρα αυτά ήταν στο συρτάρι του προεδρικού γραφείου, ενώ τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και ο υπουργός Εξωτερικών συνέδεαν την εξαγγελία τους ενίοτε με την αλλαγή της αδιάλλακτης πολιτικής Τατάρ και ενίοτε ως πρόταξη για να αρχίσουν διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό.

Η προεδρική εμμονή

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όπως σημειώθηκε πιο πάνω, θα απευθυνθεί αύριο στον λαό όπως ανακοινώθηκε στο πλαίσιο των αμερικανικών προδιαγραφών State of the Union, με στόχο να ενημερώσει την κοινή γνώμη για τους στόχους του κυβερνητικού του έργου εντός του 2024. Θα βρεθεί σε ένα ακόμα βήμα ώστε να παρουσιάσει το έργο του για τη χρονιά που διανύουμε. Θα επιχειρήσει να εξωραΐσει τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων ενώ θα παρουσιάσει τον εαυτό του ως τον ηγέτη μιας ισχυρής κυβέρνησης.

Είναι όμως αυτή η πραγματικότητα; Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι ένας Πρόεδρος που πραγματικά κυβερνά, ή μήπως χωρίς υπερβολή σήμερα ο τόπος αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή δυστοκία στη λειτουργία της εκτελεστικής εξουσίας;

Ο «Π» από πολύ νωρίς σημείωνε με ανησυχία ότι τα διάφορα υπουργεία, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, βρίσκονται κυριολεκτικώς υπό την ομηρεία της άτυπης ομάδας δράσης η οποία λειτουργεί στο Προεδρικό. Τις τελευταίες εβδομάδες η δράση της ομάδας υπό την εποπτεία της Ειρήνης Πική έχει κυριολεκτικώς βραχυκυκλώσει την εύρυθμη λειτουργία των υπουργείων, έστω και αν ορισμένα εξ αυτών έχουν πλέον νέο πολιτικό προϊστάμενο. Ο «Π» αντιλαμβάνεται ότι η άσκηση της κυβερνητικής εξουσίας, διά της ομάδας των συμβούλων που βρίσκονται στο Προεδρικό, θεωρείται τόσο από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας όσο και από τους βασικούς του συνεργάτες ιδανική. Σε αυτό επιμένουν διότι, όπως υποστηρίζουν, έχει επιτευχθεί ένας καλύτερος συντονισμός των στόχων του κυβερνητικού έργου και του τρόπου υλοποίησης από τα διάφορα υπουργεία.

Ό,τι «πουν» οι μετρήσεις

Ωστόσο, οι πληροφορίες και οι ενδείξεις που έχει η εφημερίδα μας είναι πως αυτή η επιλογή διαχείρισης της κυβερνητικής εξουσίας διά των άμεσων παρεμβάσεων μιας ομάδας συμβούλων στα αντίστοιχα υπουργεία δεν διαθέτει στοιχεία παραγωγικού χαρακτήρα, τα οποία θα ήταν είτε ενισχυτικά είτε διορθωτικά στη διαμόρφωση της καθημερινής δράσης των υπουργείων αλλά και της υλοποίησης των βασικών τους στόχων. Δυστυχώς, η δράση αυτής της ομάδας συντηρείται και δραστηριοποιείται σε έναν και μοναδικό στόχο: Σε επίπεδο επικοινωνίας-στόχευσης και εξωραϊσμού της κυβερνητικής εικόνας και όχι της ουσίας της δράσης των υπουργείων. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του «Π», χωρίς υπερβολή, σήμερα το κράτος λειτουργεί με βάση της μετρήσεις της κοινής γνώμης οι οποίες αποτελούν τη μοναδική κατεύθυνση δράσης του Υπουργικού Συμβουλίου, και κατ’ επέκταση της ομάδας συμβούλων στο Προεδρικό. Δεν είναι καθόλου υπερβολή να σημειωθεί ότι η εκτελεστική εξουσία αποφασίζει μόνο με τα αποτελέσματα των μετρήσεων της κοινής γνώμης αλλά όχι στη βάση των αναγκών της κοινωνίας. Αποτέλεσμα αυτού του καθεστώτος είναι οι όποιες αποφάσεις αντί να δημιουργούν συνθήκες επίλυσης των προβλημάτων στην ουσία να δημιουργούν δυσλειτουργία στα ίδια τα υπουργεία. Όπως ο «Π» έχει ήδη σημειώσει, τα υπουργεία, όπως εμφανίζονται μέσα από περιγραφές στελεχών τους, βρίσκονται ενώπιον ενός ασφυκτικού κλοιού πιέσεων των συμβούλων που κατοικοεδρεύουν στον Λόφο, αφού είναι υποχρεωμένα να καταγράφουν απίστευτες απαιτήσεις που πηγάζουν από το Προεδρικό, αλλά χωρίς πρακτικό αντίκρισμα. «Θα μπορούσαμε να είχαμε αποδεχθεί συστάσεις σε συγκεκριμένα υπουργεία, κυρίως παραγωγικά, τα οποία μέσα από την καθημερινή τους δράση να έκαναν καλύτερη και πιο επιδραστική τη σχέση τους με τους πολίτες, να αντιδρούσαν με περισσότερη αμεσότητα στην επίλυση διαφόρων προβλημάτων ή ακόμα και στην επίλυση άμεσων θεμάτων καθολικής σημασίας», υποστηρίζουν ορισμένα στελέχη υπουργείων στον «Π». Αυτό, ωστόσο, όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, δεν συμβαίνει.

«Έργο μας η επικοινωνία»

Η σημερινή διακυβέρνηση όσο και αν επιθυμεί να παρουσιάζεται ως πρότυπο δράσης, βρίσκεται υπό ομηρεία μιας κακέκτυπης αντίληψης ότι τα πάντα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν με όρους επικοινωνίας, προσέχοντας την εικόνα του Προέδρου. Όπως σημειώνουν στον «Π» στελέχη από διάφορα υπουργεία, αυτή είναι μια ψευδαίσθηση η οποία όσο διαιωνίζεται τόσο δημιουργεί παρενέργειες στην εύρυθμη λειτουργία του κράτους. Γιατί, όπως μας έχει υποδειχθεί, άλλο είναι μια συνεχής επικοινωνιακή πολιτική και άλλο η αναγκαιότητα σοβαρών παρεμβάσεων του Προεδρικού οι οποίες θα ρυθμίζουν και δεν θα απορρυθμίζουν τη λειτουργικότητα των υπουργείων και άλλων κυβερνητικών θεσμών. Η θέση π.χ. της εκτελεστικής εξουσίας να αποφασίζει αν θα πηγαίνει ο κόσμος να παρακολουθεί ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου μετά από απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου είναι η αποθέωση της στρεβλής αντίληψης του ρόλου της επικοινωνίας και της εικόνας που διαθέτει σήμερα ο Νίκος Χριστοδουλίδης. Ένα επικίνδυνος συνδυασμός ακυβερνησίας.