Γάζα, άνοδος νεοφασισμού και ελευθερία των ΜΜΕ στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου

Οι προτεραιότητες της Βελγικής Προεδρίας, η αναθεώρηση των κανόνων οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, η άνοδος του νεοφασισμού, η κατάσταση του κράτους δικαίου και της ελευθερίας των ΜΜΕ στην ΕΕ και την Ελλάδα συγκεκριμένα, είναι μερικά από τα σημαντικότερα θέματα που θα συζητηθούν στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο, που ξεκινά σήμερα, Δευτέρα.

Η σύνοδος της ολομέλειας θα ξεκινήσει με μια τελετή τιμής στη ζωή και την κληρονομιά του πρώην Προέδρου της Επιτροπής Ζακ Ντελόρ, ο οποίος απεβίωσε στις 27 Δεκεμβρίου 2023.

Το πρωί της Τρίτης, οι Ευρωβουλευτές θα συζητήσουν με τον Βέλγο Πρωθυπουργό, Alexander De Croo, τις προτεραιότητες της Βελγικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ για το εξάμηνο που άρχισε την 1η Ιανουαρίου. Οι έξι βασικές προτεραιότητες της Βελγικής Προεδρίας περιλαμβάνουν την προάσπιση του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας και της ενότητας, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την επιδίωξη μιας πράσινης και δίκαιης μετάβασης, την ενίσχυση της ατζέντας για την κοινωνία και την υγεία, την προστασία των ανθρώπων και των συνόρων και την προώθηση μιας παγκόσμιας Ευρώπης.

Ακολούθως, θα συζητηθεί το ζήτημα της περαιτέρω στρατιωτικής στήριξης της Ουκρανίας, με δηλώσεις του Συμβουλίου και της Επιτροπής, με τους Ευρωβουλευτές να αναμένεται να καλέσουν την ΕΕ να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και να παράσχει περισσότερη στρατιωτική βοήθεια στην εμπόλεμη Ουκρανία.

Το απόγευμα της Τρίτης, στο Ευρωκοινοβούλιο θα συζητηθεί η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα, η ανάγκη επίτευξης κατάπαυσης του πυρός και οι κίνδυνοι κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή. Σχετικό ψήφισμα αναμένεται να ψηφιστεί την Πέμπτη.

Στη συνέχεια, το ΕΚ θα συζητήσει την Τρίτη το απόγευμα με εκπροσώπους της Βελγικής Προεδρίας και της Επιτροπής, τρόπους να αποτραπεί η επανεμφάνιση του φασισμού στην Ευρώπη. Η συζήτηση πραγματοποιείται στον απόηχο παρέλασης που πραγματοποιήθηκε στην οδό Acca Larentia στη Ρώμη στις 7 Ιανουαρίου, κατά την οποία οι συμμετέχοντες χρησιμοποίησαν φασιστικούς χαιρετισμούς. Το Κοινοβούλιο προειδοποίησε ήδη τον Οκτώβριο του 2018 σχετικά με την αυξανόμενη κανονικοποίηση του φασισμού, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας και ζήτησε από τα κράτη μέλη της ΕΕ να απαγορεύσουν τις νεοφασιστικές και νεοναζιστικές ομάδες. Οι ευρωβουλευτές επανέλαβαν την έκκλησή τους για απαγόρευση των οργανώσεων που εξυμνούν τον ναζισμό και τον φασισμό ή οποιαδήποτε άλλη μορφή ολοκληρωτισμού τον Σεπτέμβριο του 2019.

Την Τετάρτη η Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου θα αρχίσει με τις δηλώσεις του Προέδρου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, και της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν, για τα συμπεράσματα της συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 14ης-15ης Δεκεμβρίου 2023, όπου οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων συμφώνησαν, μεταξύ άλλων, να ξεκινήσουν ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία και τη Μολδαβία και να χορηγήσουν στη Γεωργία καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας, ενώ θα παρουσιάσουν και την προετοιμασία της έκτακτης συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 1ης Φεβρουαρίου 2024.

Ακολούθως, Συμβούλιο και Επιτροπή θα παρουσιάσουν την κατάσταση στην Ουγγαρία, σε σχέση και με τα δεσμευμένα κονδύλια της ΕΕ, με σχετικό ψήφισμα να αναμένεται να ψηφιστεί την Πέμπτη.

Αναθεώρηση κανόνων οικονομικής διακυβέρνησης

Το απόγευμα της Τετάρτης, οι Ευρωβουλευτές θα καθορίσουν τις προτεραιότητές τους για την αναθεώρηση των κανόνων οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ. Στο σχέδιο διαπραγματευτικής εντολής που εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2023 από την Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, οι Ευρωβουλευτές προτείνουν τη θέσπιση σαφών αριθμητικών τιμών για τον καθορισμό της απαιτούμενης μείωσης του χρέους που υπερβαίνει τα όρια, αλλά και τη δυνατότητα νέων αποκλίσεων από τα σχέδια δαπανών ώστε να υπάρξουν περισσότερα περιθώρια για επενδύσεις. Προβλέπει επίσης μια πρόσθετη δεκαετή περίοδο για την επαναφορά του χρέους στα κανονικά επίπεδα και θεσπίζει νέες διαδικασίες για την αύξηση των εθνικών προσπαθειών στο πλαίσιο του οικονομικού σχεδιασμού.

Ποινικοποίηση ρητορικής και εγκλημάτων μίσους σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Ακολούθως, το Κοινοβούλιο θα καλέσει το Συμβούλιο να αναλάβει δράση για την αντιμετώπιση της ρητορικής μίσους και των εγκλημάτων μίσους στην ΕΕ, με συζήτηση την Τετάρτη και ψηφοφορία την Πέμπτη. Το σχέδιο έκθεσης ζητά να σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά την προσθήκη της ρητορικής μίσους και των εγκλημάτων μίσους στον κατάλογο των «ευρωεγκλημάτων», διαδικασία η οποία έχει «κολλήσει» στο Συμβούλιο από το 2022. Τα ποινικά αδικήματα που ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι εγκλήματα ιδιαίτερα σοβαρής φύσης με διασυνοριακή διάσταση. Επί του παρόντος, οι νόμοι των κρατών μελών αντιμετωπίζουν τη ρητορική μίσους και τα εγκλήματα μίσους με διαφορετικούς τρόπους, ενώ οι κανόνες σε επίπεδο ΕΕ έχουν περιορισμένο πεδίο εφαρμογής στη φυλή, το χρώμα του δέρματος, τη θρησκεία, τις γενεαλογικές καταβολές και την εθνική ή εθνοτική καταγωγή.

Πλήγματα στο κράτος δικαίου και την ελευθερία των ΜΜΕ

Την Τετάρτη το απόγευμα θα συζητηθεί επίσης, σχέδιο έκθεσης για την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ΕΕ, το οποίο επισημαίνει αρνητικές τάσεις και προτείνει τρόπους αντιμετώπισης των πολυάριθμων προβλημάτων σε όλα τα κράτη μέλη.

Η απολογιστική έκθεση για το 2022 και το 2023, που εκπονήθηκε από την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, εκφράζει, μεταξύ άλλων, ανησυχίες σχετικά με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, τις επιθέσεις κατά δημοσιογράφων και τα κατασκοπευτικά λογισμικά, θέματα διαφθοράς και του αντικτύπου της στο κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, περιορισμούς στις ελευθερίες του συνεταιρίζεσθαι, του λόγου και του συνέρχεσθαι, αστυνομική βία κατά διαδηλωτών και μειονοτήτων, επαναπροωθήσεις στα σύνορα, επιθέσεις λόγω θρησκείας, ρατσισμό και ξενοφοβία διακρίσεις εις βάρος γυναικών, παιδιών, ΛΟΑΤΚΙ+ και άλλων ευάλωτων ομάδων, μεταξύ άλλων μέσω προκαταλήψεων στις αναδυόμενες τεχνολογίες, τρόπους αντιμετώπισης άλλων κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων, όπως η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η ψηφιακή φτώχεια. Την Πέμπτη αναμένεται να ακολουθήσει σχετική ψηφοφορία.

Στο ίδιο πλαίσιο, το απόγευμα της Τετάρτης θα συζητηθεί πιο συγκεκριμένα η κατάσταση του κράτους δικαίου και της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα σε συζήτηση με εκπροσώπους του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Οι ευρωβουλευτές έχουν εκφράσει επανειλημμένα ανησυχίες σχετικά με τον σεβασμό των ευρωπαϊκών αξιών στην Ελλάδα, για παράδειγμα σχετικά με τη χρήση κατασκοπευτικού λογισμικού και τις καταγγελίες για πολιτικές παρεμβάσεις στις σχετικές έρευνες, καθώς και για την ελευθερία των ΜΜΕ και την ασφάλεια των δημοσιογράφων, ιδίως λόγω της έλλειψης προόδου στις έρευνες για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Γιώργου Καραϊβάζ το 2021. Η συζήτηση αναμένεται επίσης να θίξει τις επαναπροωθήσεις στα σύνορα και τη μεταχείριση των μεταναστών, την κατάσταση του πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς και τις ανησυχίες σχετικά με την ανεξαρτησία και την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης, καθώς και άλλα ευρήματα της ετήσιας έκθεσης της Επιτροπής για το κράτος δικαίου.

Αντίστοιχη συζήτηση θα γίνει το απόγευμα της Τετάρτης και για την κατάσταση του κράτους δικαίου στη Σλοβακία, με σχετικό ψήφισμα την ίδια μέρα. Το Κοινοβούλιο θα επικρίνει τη μεταρρύθμιση του ποινικού κώδικα που ανακοίνωσε η νέα κυβέρνηση του Robert Fico, εκφράζοντας τις ανησυχίες των Ευρωβουλευτών σχετικά με την ικανότητα της Σλοβακίας να καταπολεμήσει τη διαφθορά και να προστατεύσει τα ευρωπαϊκά οικονομικά συμφέροντα, εάν εγκριθεί το νομοσχέδιο για την αναθεώρηση του ποινικού κώδικα της χώρας. Οι νέοι κανόνες θα καταργήσουν την ειδική εισαγγελία της Σλοβακίας που ασχολείται με τα πιο σοβαρά εγκλήματα και τη διαφθορά, ενώ παράλληλα θα αποδυναμώσει τις ποινές για ορισμένα αδικήματα.

Άλλα θέματα που θα συζητηθούν στην Ολομέλεια Ιανουαρίου είναι η νέα έκθεση με την οποία το ΕΚ προειδοποιεί για την επιρροή της Κίνας σε κρίσιμες ευρωπαϊκές υποδομές και ζητά την ανάληψη δράσης για τη μείωση των τρωτών σημείων. Επιπλέον, αναμένεται η τελική ψηφοφορία για την απαγόρευση της ψευδοοικολογικής σήμανσης και των παραπλανητικών πληροφοριών για προϊόντα, αλλά και ψήφισμα με το οποίο το Κοινοβούλιο αναμένεται να τονίσει ότι η ΕΕ πρέπει να αντιμετωπίσει την αδικία στον εν πολλοίς ανεξέλεγκτο τομέα της ψηφιακής μουσικής, στηρίζοντας τους καλλιτέχνες.