Ποιοι Κύπριοι πήγαν στην Ιρλανδία και τι είπαν; (φώτος)

Η συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής που υπογράφηκε στις 10 Απριλίου 1998 θα μπορούσε να εμπνεύσει την Κύπρος και πώς; Η εν λόγω συμφωνία έθεσε τέλος σε έναν εμφύλιο πόλεμο δεκαετιών. Έναν εμφύλιο ανάμεσα σε Καθολικούς, υποστηρικτές της ενοποίησης των δύο τμημάτων της Ιρλανδίας και Προτεστάντες, υποστηρικτές της ένωσης με τη Βρετανία.

Μπορεί ο κίνδυνος πολιτικής αστάθειας να παραμονεύει, ωστόσο πρυτάνευσαν η τόλμη και η αποφασιστικότητα για ειρήνη. Εκεί που 3.700 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 47.500 τραυματίστηκαν. Και η Βόρειος Ιρλανδία αποτελεί σήμερα το παράδειγμα θάρρους για πολλούς τόπους και λαούς που αγωνίζονται για τη δική τους ειρήνη.

Το Κυπριακό Φόρουμ Διαλόγου, ο άτυπος αυτός φορέας για διάλογο μεταξύ πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών φορέων από τις δύο κοινότητες στην Κύπρο έχει σχεδιαστεί ως ένας μακροπρόθεσμος μηχανισμός που αποσκοπεί στην υποστήριξη της ειρηνευτικής διαδικασίας στο νησί. Και στο πλαίσιο του Κυπριακού Φόρουμ Διαλόγου, εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων από τις δύο κοινότητες συμμετείχαν πρόσφατα σε επίσκεψη μελέτης στη Βόρειο Ιρλανδία, με σκοπό την ενημέρωση για την πορεία της χώρας από τη σύγκρουση, τις διαπραγματεύσεις και τη συμφωνία του Απριλίου του 1988. Και ασφαλώς, να ενημερωθούν για την υλοποίησή της έως σήμερα.

Γιατί η Βόρειος Ιρλανδία

Γιατί να επιλεγεί η Βόρειος Ιρλανδία για να μελετήσουν, να ρωτήσουν, να μάθουν οι Κύπριοι; Γιατί να αντλήσει διδάγματα από τη χώρα αυτή η δική μας; Γνώμονάς μας για την επίσκεψη μελέτης, τονίζει στον «Π» η γραμματεία του Κυπριακού Φόρουμ Διαλόγου, ήταν το γεγονός ότι κάθε ειρηνευτική διαδικασία είναι διαφορετική. Και κάθε διαδικασία πρέπει να διαμορφώνεται στη βάση του συγκεκριμένου ιστορικού και πολιτικού πλαισίου καθώς και στη βάση του σύνθετου συνόλου των σχέσεων μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών. «Παρόλο που κάθε κατάσταση είναι διαφορετική, σε κάθε κατάσταση μπορείς να εντοπίσεις απόηχους της άλλης», έλεγε η γραμματεία στα μέλη της κυπριακής αποστολής, εκπροσώπους ελληνοκυπριακών πολιτικών κομμάτων από το ΑΚΕΛ (Τουμάζος Τσελεπής - Σταύρη Καλοψιδιώτου), τον ΔΗΣΥ (Ξένια Κωνσταντίνου - Γιάννης Αφροδίσης), τη ΔΗΠΑ (Μαρίνος Κλεάνθους) και τους Οικολόγους (Έφη Ξάνθου), εκπροσώπους τουρκοκυπριακών πολιτικών κομμάτων από το CTP, το DP, το HP, και το UBP, όπως οι Σερχάτ Ακπινάρ, Ερπάι Ακανσόι, Οζουσχάν Χασίπογλου, Ασίμ Ακανσόι, Φικρί Τόρος, Μουσταφά Ακπιλέν κ.ά. Επίσης, και στους τότε διαπραγματευτές (Ανδρέας Μαυρογιάννης, Οζντίλ Ναμί, Κουντρέτ Όζερσαϊ). Ως εκ τούτου, τόσο η μακροχρόνια διαδικασία αναζήτησης ειρήνης όσο και η πορεία της χώρας 25 χρόνια μετά μπορούν να αποτελέσουν τροφή για σκέψη και συζήτηση σε μια χώρα όπως η δική μας. Όπου η ειρηνευτική διαδικασία, πότε οδηγείται σε μακροχρόνιο τέλμα και πότε σε κατάσταση μεταξύ «φθοράς και αφθαρσίας», αφού συντελούνται ένα βήμα μπροστά και πολλά πίσω.

Λίγα πράγματα γνωρίζουμε οι περισσότεροι για την ειρηνευτική διαδικασία στη Βόρειο Ιρλανδία. Και ακόμα λιγότερα για την παρούσα κατάσταση. Για τις πολύχρονες, αιματηρές συγκρούσεις, όμως πολύ περισσότερα. Μήπως πρέπει να αντιστραφούν οι συσχετισμοί; Και η φιλοσοφία της ειρηνευτικής διαδικασίας, όπως και η διαμόρφωση των σχέσεων των εμπλεκόμενων να βγουν μπροστά; Και το γεγονός πώς έφτασαν και πώς υλοποίησαν τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής να μπει στο επίκεντρο;

Προκλήσεις

Η επίσκεψη μελέτης επέτρεψε στους συμμετέχοντες να ακολουθήσουν την πορεία της Βορείου Ιρλανδίας στην ολότητά της, εξετάζοντας τα διάφορα στάδια της ειρηνευτικής διαδικασίας στο ιστορικό τους πλαίσιο και εστιάζοντας όχι μόνο στα όσα οδήγησαν σε επιτυχία αλλά και στην πολυπλοκότητα και τις προκλήσεις τόσο στη διαδικασία διαπραγμάτευσης όσο και στην υλοποίηση της συμφωνίας, μας πληροφορεί το Κυπριακό Φόρουμ Διαλόγου.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να ακούσουν από τον έμπειρο διπλωμάτη Τιμ Ο'Κόνορ για το ιστορικό και πολιτικό υπόβαθρο της σύγκρουσης, καθώς και για τη φιλοσοφία πίσω από τον σχεδιασμό των διαπραγματεύσεων. Από τον πρόεδρο της Συνέλευσης της Βορείου Ιρλανδίας Alex Maskey άκουσαν για θέματα που αφορούν την υλοποίηση της συμφωνίας.

Με επίσημα θεσμικά όργανα, όπως η Συνέλευση της Βορείου Ιρλανδίας, το Γραφείο του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Β. Ιρλανδίας, η Κοινή Γραμματεία του Υπουργικού Συμβουλίου Βορρά-Νότου, οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να δουν πώς αυτά τα όργανα θεσμοθετήθηκαν και κάτω από ποιους βασικούς πυλώνες κατέστη αυτό εφικτό.

Με τους συνομιλητές τους - πολιτικούς εκπροσώπους που συμμετείχαν στην ειρηνευτική διαδικασία, καθώς και από τα κύρια πολιτικά κόμματα της Βορείου Ιρλανδίας, συμπεριλαμβανομένων των Sinn Fein, DUP, SDLP, UUP και Alliance, οι Κύπριοι συμμετέχοντες στην αποστολή μοιράστηκαν εμπειρίες, αντάλλαξαν γνώμες και απόψεις για την ειρηνευτική διαδικασία και την υλοποίησή της, καθώς και για το πώς εκτιμούν τη σημερινή τάξη πραγμάτων, 25 χρόνια μετά την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας.

Το ταξίδι της ειρηνευτικής διαδικασίας

«Όλοι οι συνομιλητές από τη Βόρειο Ιρλανδία υπογράμμισαν ότι η ειρηνευτική διαδικασία είναι ένα ταξίδι, μια ζωντανή διαδικασία, η οποία ξεκίνησε με τις προσπάθειες που οδήγησαν στη συμφωνία του Μπέλφαστ / της Μεγάλης Παρασκευής και η οποία, 25 χρόνια αργότερα, συνεχίζει να απαιτεί φροντίδα, δέσμευση και αμοιβαία προσαρμογή μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών», μας πληροφορεί το Κυπριακό Φόρουμ Διαλόγου.

Και όπως σημείωνε στον «Π» εκπρόσωπος της Γραμματείας του Φόρουμ Διαλόγου, «δεν πήραμε απαντήσεις. Αλλά μέσα από τις συνομιλίες μας, την ενημέρωση για τις αποτυχίες και τις επιτυχίες, βρίσκουμε εμείς τις απαντήσεις. Αντιληφθήκαμε, και το λένε και οι ίδιοι οι φορείς, ότι η συμφωνία μπορεί να μην είναι τέλεια. Δεν επίλυσε ίσως όλα τα προβλήματα και δεν καθησύχασε όλες τις ανησυχίες. Ήταν όμως ένας συμβιβασμός». Αυτό, δηλαδή που οι πάντες αναγνωρίζουν πως στην Κύπρο ένας συμβιβασμός μπορεί να συμφωνηθεί, γιατί δεν μπορούν να υπάρξουν νικητές και ηττημένοι.