Αλλαγές… χαμηλών πτήσεων με μικρές αντιδράσεις στο ΑΚΕΛ - Καταστατικό συνέδριο στις 26 Νοεμβρίου

Την ερχόμενη Κυριακή το ΑΚΕΛ διά του καταστατικού του συνεδρίου επιχειρεί να αποτυπώσει αλλαγές που αφορούν τόσο τη λειτουργικότητά του όσο και τους βασικούς στρατηγικούς του στόχους σε μια περίοδο ιδιαίτερα προβληματική για τη δράση των πολιτικών δυνάμεων.

Οι συζητήσεις για τις διαφοροποιήσεις στη λειτουργία του κόμματος δημιούργησαν προσδοκίες για μια διαφορετική αντίληψη ορισμένων σταθερών, τόσο σε επίπεδο οργάνων όσο και σε επίπεδο συμμετοχής των μελών στην αναδιατύπωση του ρόλου τους στη βάση του κόμματος. Το προηγούμενο διάστημα, όταν άρχισαν οι πρώτες συζητήσεις και υπογραμμίσεις για βασικές αλλαγές στο ΑΚΕΛ ο προβληματισμός εστιαζόταν στο εύρος αυτών των αλλαγών και αν το κόμμα είναι έτοιμο να υπερβεί τις εσωτερικές του κόκκινες γραμμές σε σειρά τομέων ώστε να δημιουργήσει μια νέα κινητικότητα στο ιδεολογικό του περίγραμμα, αλλά και στην προσέλκυση των λεγόμενων περιφερειακών δυνάμεων τις οποίες το κόμμα παραδοσιακά επιδιώκει να συναντήσει. Κάποτε αυτή η επικοινωνία είχε θετικές αποδόσεις ενώ κατά διαστήματα υπήρξαν απώλειες στην αναζήτηση κοινής γλώσσας συμφερόντων και κυρίως στόχων με τις ευρύτερες αυτές δυνάμεις.

«Βελτιωτικές κινήσεις»

Οι καταστατικές αλλαγές που αναμένονται να επικυρωθούν την ερχόμενη Κυριακή στο καταστατικό συνέδριο του ΑΚΕΛ αντανακλούν περισσότερο την ανάγκη του κόμματος να προχωρήσει κυρίως σε «βελτιωτικές κινήσεις» οι οποίες θα παρουσιάζουν πιο ελκυστική την εικόνα του σε σχέση με την εσωτερική του λειτουργία. Αλλαγές, με τις οποίες επιχειρείται να εμπεδωθεί μια διαφορετική αντίληψη για τη δημοκρατική λογική στο κόμμα, να επαναφέρει τη συλλογικότητα και την αίσθηση των μελών του, ότι θα έχουν έναν πιο ενδυναμωμένο ρόλο και επίδραση στη διαμόρφωση αποφάσεων.

Στη βάση αυτών των προθέσεων το μεγάλο ερώτημα το οποίο αιωρείται στις τάξεις των κομματικών μελών, των μεσαίων στελεχών αλλά και των ανώτερων στελεχών του ΑΚΕΛ είναι κατά πόσο την ερχόμενη Κυριακή προτείνονται τέτοιες αλλαγές οι οποίες μπορεί να θεωρηθούν καταλυτικές για το μέλλον του κόμματος ή πρόκειται για πρόταση αλλαγών οι οποίες εκ των πραγμάτων έχουν μια δυναμική αλλά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ότι διαθέτουν διαρθρωτικά χαρακτηριστικά. Με λίγα λόγια το ερώτημα αφορά την ποιότητα των αλλαγών όπως επίσης την πρακτική τους εφαρμογή η οποία θα διαφοροποιεί την εικόνα του κόμματος όχι τόσο στο εσωτερικό του πλαίσιο αλλά στην ίδια την κοινωνία και την αντίληψη αυτής ότι «κάτι νέο συμβαίνει στο κόμμα της Αριστεράς».

Χαμηλές πτήσεις

Λίγες ημέρες πριν από το καταστατικό συνέδριο η ηγεσία του κόμματος επιδιώκει να στείλει το μήνυμα ότι οι αλλαγές που προτάθηκαν, συζητήθηκαν από τη βάση και επέστρεψαν προς έγκριση στην Κεντρική Επιτροπή, είναι και σημαντικές και ουσιαστικές για το κόμμα. Τόσο σε επίπεδο κανόνων λειτουργίας όσο και σε επίπεδο πολιτικής πρακτικής. Βεβαίως, παραδέχονται ότι πιθανώς να υπήρχαν, από τους σε βάθος αναζητούντες, υπερβάσεις, μεγαλύτερες προσδοκίες. Μεταξύ αυτών είναι και η πλειοψηφία της ηγετικής ομάδας με επικεφαλής τον γενικό γραμματέα Στέφανο Στεφάνου. Ωστόσο, είναι ξεκάθαρο ότι το μέγεθος των υπερβάσεων έχει να κάνει και με τον φόβο που σκορπούν πολλές φορές κάποιες αλλαγές ιδιαιτέρως σε κόμματα με τη δομή και λειτουργία του ΑΚΕΛ. Επομένως, στο επίπεδο αλλαγών υπάρχει η ομάδα η οποία θεωρεί ότι οι υπερβάσεις τη δεδομένη στιγμή είναι αρκετές και συμβατές με τις εσωτερικές διεργασίες στο κόμμα. Από την άλλη μέλη και φίλοι του ΑΚΕΛ και κυρίως εκείνοι που συμπορεύονται ή θεωρούν το κόμμα μια δύναμη η οποία δεν είναι αντιπαραθετική προς τις απόψεις τους, δεν διαβάζουν τα νέα βήματα που αναμένεται να κάνει το ΑΚΕΛ, ως καταλυτικά για τη δημιουργία ενός ευρύτερου μετώπου δράσης.

Αντιδράσεις αλλά…

Οι καταστατικές αλλαγές που προτείνονται στο συνέδριο του ΑΚΕΛ την ερχόμενη Κυριακή δεν προκάλεσαν μόνο την ικανοποίηση από εκείνους που τις εμπνεύστηκαν και τις πρότειναν ή απογοήτευση από τις δυνάμεις που θα ήθελαν τη συμπόρευση και στο μέλλον με το κόμμα. Οι συζητήσεις τόσο στην Κεντρική Επιτροπή όσο και στη βάση του κόμματος προκάλεσαν δυσφορία ορισμένων στελεχών και μελών τα οποία θεωρούν ότι οι προτάσεις αλλοιώνουν τον χαρακτήρα λειτουργίας του κόμματος. Εν ολίγοις ακόμη και οι χαμηλών προσδοκιών τροποποιήσεις του καταστατικού λειτουργίας του κόμματος συνάντησαν μια κάθετη αντίθεση με αποτέλεσμα να μορφοποιηθεί η λεγόμενη «αντιπολιτευτική δράση» προς τη σημερινή ηγεσία και κυρίως προς την ηγεσία του Στέφανου Στεφάνου.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ όπως διαμορφώθηκε τις προηγούμενες ημέρες τρεις βασικές προτάσεις για καταστατικές αλλαγές προκαλούν συγκεκριμένες αντιδράσεις:

• Η πρώτη έχει να κάνει με τη συμμετοχική διόρθωση της εκλογής των μελών της Κεντρικής Επιτροπής. Προκάλεσε έντονη αντίδραση από ορισμένα στελέχη κυρίως επιρροής του επαρχιακού γραμματέα στη Λευκωσία Χρίστου Χριστόφια, οι οποίοι θεωρούν ότι είναι αντιπαραγωγική η αλλαγή των συσχετισμών σύμφωνα με την οποία τα μη έμμισθα μέλη που εκλέγονται στην ΚΕ «πρέπει να συνιστούν τουλάχιστον το 60% του συνολικού αριθμού των μελών της». Οι αντιδρούντες σε αυτή την αλλαγή δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται ότι το ανώτατο αυτό σώμα του κόμματος πρέπει να παύσει να αποτελεί σε γενικές γραμμές το υποχείριο των διαθέσεων των εμμίσθων οι οποίοι πολλές φορές διαθέτουν παραμορφωτική εικόνα της πραγματικότητας που αφορά την κοινωνία.

• Μια δεύτερη αλλαγή η οποία προκάλεσε αντιδράσεις από ένα βαθιά συντηρητικό κομμάτι στο ΑΚΕΛ είναι η πρόταση όπως η εκλογή του γενικού γραμματέα του κόμματος να γίνεται απευθείας από το συνέδριο με τη συμμετοχή των εκπροσώπων της βάσης που θα συμμετάσχουν σε αυτό. Πρόταση η οποία δεν αποτελεί ιδιαίτερη υπέρβαση μέσα από την ευρύτερη κομματική πρακτική. Όπως ωστόσο υποστηρίζουν στο κόμμα είναι η αρχή για να υπάρξει μια άμεση εκλογική διαδικασία με τη συμμετοχή όλων των μελών του κόμματος σε μεταγενέστερο στάδιο.

• Μια άλλη πρόταση η οποία προβλημάτισε ιδιαιτέρως το κόμμα είναι η επιχειρούμενη ρύθμιση του ορίου θητειών βουλευτών και ευρωβουλευτών. Η πρόταση για δύο θητείες έπεσε ως κεραυνός στα βουλευτικά έδρανα και κυρίως σε βουλευτές-στελέχη τα οποία επηρεάζονται αμέσως. Ωστόσο, παρά την εσωτερική μουρμούρα και την έκφραση δυσπιστίας για την πρόταση εντούτοις δεν ανέδειξε αντιπαραθετικές θέσεις και αυτό επιμερίζεται στα θετικά των βουλευτών που συντόμως προφανώς συμπληρώνουν τη δεύτερή τους θητεία στην παρούσα βουλευτική περίοδο. Για τον αντικειμενικό παρατηρητή η προώθηση αυτής της πρότασης είναι ένδειξη πλήρους επικράτησης της σημερινής ηγεσίας του Στέφανου Στεφάνου.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο κόμμα εστιάζουν και σε άλλες αλλαγές που έχουν να κάνουν με τη διαδικασία εκλογής του υποψηφίου για την προεδρία, το ασυμβίβαστο μερικών κομματικών θέσεων με δημόσια αξιώματα, σημείο αναφοράς για να αντιμετωπισθεί ο κομματικός παραγοντισμός, όπως και στην απλοποίηση της διαδικασίας για να καταστεί κάποιος μέλος του κόμματος. Ταυτοχρόνως προτείνονται αλλαγές στην κομματική οργανωτική δομή τόσο επαρχιακά όσο και περιφερειακά ενώ εστιάζεται και η προσοχή στην επικράτηση περισσότερης διαφάνειας στα οικονομικά του κόμματος.

Τι δεν αλλάζει στο ΑΚΕΛ

Δεν υπάρχουν καταστατικές προτάσεις οι οποίες να σπάζουν τις ιδεολογικές σταθερές του κόμματος για τη δημιουργία της επιδιωκόμενης υπέρβασης και στην ουσία της διεύρυνσης. Με λίγα λόγια δεν υπάρχει δραστική διαφοροποίηση του πρωτογενούς κεφαλαίου το οποίο καθορίζει τον ιδεολογικό προσανατολισμό του κόμματος. Παρατηρείται ωστόσο μια προσπάθεια δημιουργίας στιγμάτων εκσυγχρονισμού στη μέθοδο και στην πρακτική στόχων και κατευθύνσεων αλλά πάντα υπό το περίβλημα ενός σκληρού ιδεολογικού προτύπου το οποίο παραμένει αναλλοίωτο. Θα έλεγε κάποιος ότι πρόκειται για ρεαλιστική αποτίμηση των σημερινών δεδομένων στο κόμμα από πλευράς της ηγεσίας. Στην πραγματικότητα πέραν των αλλαγών που φαίνονταν αναπόφευκτες, η διαπίστωση είναι πως το κόμμα επιχειρεί με μικρές αλλά και ανεπαίσθητες κινήσεις να συναντήσει ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις. Επιδιώκει τη διεύρυνσή του και τις συμμαχίες. Δεν απεμπολεί αυτό τον στόχο. Το ζητούμενο ωστόσο είναι με την εμμονή του σε ιδεολογικές σταθερές του παρελθόντος θα κατορθώσει μέσα από τους πολιτικούς του χειρισμούς να δημιουργήσει τις συνθήκες για ευρύτερες κοινωνικές συμμαχίες.