Πώς η επίθεση της Χαμάς αλλάζει την εικόνα στη Μέση Ανατολή

Η επίθεση των τρομοκρατών της Χαμάς και η αντεπίθεση του Ισραήλ στη Γάζα, δεν επηρεάζουν μόνο την πορεία της σύγκρουσης σε τοπικό επίπεδο. Ταυτόχρονα, φέρνει τις αραβικές κυβερνήσεις στον Κόλπο σε δύσκολη θέση, δυσχεραίνει τις κινήσεις της Αιγύπτου, επαναφέρει το Ιράν σε πορεία συνεννόησης και ελέγχου των ακραίων κινημάτων στην περιοχή, αναζωπυρώνει τις φιλοδοξίες του Ταγίπ Ερντογάν να ηγηθεί του σουνιτικού Ισλάμ, υπονομεύει την αμερικανική στρατηγική αποκλιμάκωσης στην περιοχή, και κατ' επέκταση ανοίγει την πόρτα για μεγαλύτερη κινεζική και ρωσική εμπλοκή στη Μέση Ανατολή. Η νέα αυτή μεταβατική και συνάμα περίοδος ρευστότητας με τον κίνδυνο μιας γενικής ανάφλεξης επί θύραις επηρεάζει πολύ σοβαρά και τη χώρα μας, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 160 περίπου ναυτικών μιλίων από τις ακτές του Ισραήλ και της Γάζας.

ΗΠΑ

Τα τελευταία τρία χρόνια, η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθούσε να περιορίσει την εμπλοκή της στη Μέση Ανατολή με στόχο να επικεντρωθεί στην Κίνα, στο πλαίσιο της «στροφής προς την Ασία». Προς αυτή την κατεύθυνση στις 16 Σεπτεμβρίου 2021 οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν στρατηγική συμφωνία (AUKUS) εναντίον της Κίνας σε συνεργασία με τη Βρετανία και την Αυστραλία, με την τελευταία να ανακοινώνει ότι θα αποκτήσει για πρώτη φορά πυρηνικά υποβρύχια.

Σε δεύτερη φάση οι ΗΠΑ κινήθηκαν στη Μέση Ανατολή ελπίζοντας να κατευνάσουν τις εντάσεις στην περιοχή διευκολύνοντας την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ και την αποκλιμάκωση των σχέσεων με το Ιράν. Ήλπιζαν με αυτό τον τρόπο να αμφισβητήσουν την κινεζική επιρροή στην περιοχή και να ενισχύσουν την επιρροή της Ινδίας με τη δημιουργία ενός οικονομικού διαδρόμου που θα συνέδεε την Ινδία, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη. Προς αυτή την κατεύθυνση όλοι θυμούνται στις 4 Σεπτεμβρίου 2023 την πρόταση Μητσοτάκη κατά τη διάρκεια της Τριμερούς στη Λευκωσία με Κύπρο και Ισραήλ για πρόσκληση στην επόμενη τριμερή του Πρωθυπουργού της Ινδίας, κάτι που έγινε άμεσα αποδεκτό.

Ποιος είναι ακριβώς ο στόχος; Να αποτραπεί η πρωτοβουλία Belt and Road της Κίνας διά της δημιουργίας δύο εμπορικών διαδρόμων της Ινδίας: έναν ανατολικό διάδρομο, ο οποίος θα συνέδεε την Ινδία με τα αραβικά κράτη του Κόλπου, και έναν βόρειο διάδρομο, ο οποίος θα συνέδεε τα κράτη του Κόλπου με την Ευρώπη μέσω της Ιορδανίας και του Ισραήλ.

Η ανατροπή

Αρχικά η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και πρόσφατα η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ έβαλε ένα απότομο τέλος σε αυτά τα σχέδια:

* Πρώτον, πάγωσε ουσιαστικά τη διαδικασία εξομάλυνσης μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, ματαιώνοντας τη σύναψη μιας περιφερειακής συμφωνίας ασφαλείας.

* Δεύτερον, οι επιθέσεις ανάγκασαν επίσης τις ΗΠΑ να αντιστρέψουν την πολιτική της μειωμένης στρατιωτικής παρουσίας τους στην περιοχή, διατάσσοντας τη μεγαλύτερη στρατιωτική ενίσχυση μετά τον πόλεμο κατά του ISIL. Το Πεντάγωνο ανέπτυξε ένα αεροπλανοφόρο στην Ανατολική Μεσόγειο, στην περιοχή έρχεται ακόμα ένα, ενώ ένα άλλο στάλθηκε στον Κόλπο. Μαζί παρέχουν περισσότερα από 100 αεροσκάφη με δυνατότητες επίθεσης, καθώς και καταδρομικά, αντιτορπιλικά και υποβρύχια εξοπλισμένα με πυραύλους Tomahawk. Η Ουάσινγκτον λέει ότι αυτή η ενίσχυση γίνεται για να αποτραπεί ένα τρίτο μέρος από το να ανοίξει ένα άλλο μέτωπο εναντίον του Ισραήλ.

* Τρίτον, οι προσπάθειες των ΗΠΑ για αποκλιμάκωση της έντασης με το Ιράν έχουν επίσης τερματιστεί. Μόλις πριν από ένα μήνα, οι δύο χώρες κατέληξαν σε συμφωνία για την ανταλλαγή κρατουμένων και την αποδέσμευση παγωμένων ιρανικών περιουσιακών στοιχείων αξίας 6 δισ. δολαρίων. Υπήρχε η ελπιδα ότι η συμφωνία θα ενθάρρυνε το Ιράν να συγκρατήσει τις πολιτοφυλακές του στη Συρία και το Ιράκ από το να εξαπολύσουν περαιτέρω επιθέσεις κατά των αμερικανικών δυνάμεων.

Το Ιράν

Οι εξελίξεις της 7ης Οκτωβρίου βέβαια κατέδειξαν ότι η συμφωνία αυτή δεν άντεξε, αφού διάφορες φιλοϊρανικές ομάδες στη Συρία και το Ιράκ εξαπέλυσαν επιθέσεις σε αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις, τραυματίζοντας αμερικανικό προσωπικό. Οι Αμερικανοί ισχυρίστηκαν επίσης ότι οι δυνάμεις τους στη βόρεια Ερυθρά Θάλασσα αναχαίτισαν μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους που εκτοξεύτηκαν από τους Χούτι στην Υεμένη. Το Ιράν, εν ολίγοις, επανήλθε στις αρχικές ακραίες του θέσεις.

Αυτό που είναι πλέον εμφανές μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, αναφέρει σε ανάλυσή του στην «Guardian» o Patrick Wintour, «είναι ο στόχος του Ιράν να απονομιμοποιήσει κάθε προσπάθεια συνέργειας και να καταστήσει σχεδόν αδύνατο για τη Σαουδική Αραβία να συνάψει συμφωνία με το Ισραήλ». Η ηγεσία του Ιράν δεν διστάζει ακόμα και να απειλεί. Σε πρόσφατη ομιλία του, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, έστειλε μια ελάχιστα διπλωματική προειδοποίηση στο Ριάντ, ότι οποιοδήποτε κράτος του Κόλπου υποστηρίζει τις ΗΠΑ υποστηρίζει λάθος άλογο. «Η οριστική θέση της Ισλαμικής Δημοκρατίας είναι ότι οι κυβερνήσεις που δίνουν προτεραιότητα στο στοίχημα της εξομάλυνσης με το σιωνιστικό καθεστώς θα υποστούν απώλειες», είπε σε δηλώσεις του που μεταδόθηκαν από τα κρατικά και ημιεπίσημα μέσα ενημέρωσης του Ιράν. Από την άλλη, δεν φαίνεται να θέλει να οδηγήσει την αντιπαράθεση στα άκρα και αρνείται συνεχώς κάθε ανάμειξη στην επίθεση της Χαμάς. Όλοι ανέμεναν την Παρασκευή από τον επικεφαλής της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, να κηρύξει τον πόλεμο στο Ισραήλ. Δεν έκανε το βήμα που κάποιοι ανέμεναν. Αυτό μάλλον δείχνει ότι η Τεχεράνη κινείται προσεκτικά, προσπαθώντας να μην παρασυρθεί σε άμεση αντιπαράθεση με το Ισραήλ ή τον σύμμαχό του, τις ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα υποστηρίζει τη Χαμάς. Αντιμετωπίζει, λοιπόν, μια δύσκολη επιλογή μεταξύ τού να μείνει άπραγη και να παρακολουθεί τη Χαμάς να αποδυναμώνεται ή να εξαλείφεται από το Ισραήλ ή να ενθαρρύνει τη Χεζμπολάχ που εδρεύει στον Λίβανο, να μπει στη μάχη και να ασκήσει πίεση στο Ισραήλ στον βορρά.

Τόσο το Ισραήλ όσο και οι ΗΠΑ προειδοποίησαν ότι η Χεζμπολάχ θα αντιμετώπιζε τρομερές συνέπειες αν επιτίθετο στο Ισραήλ. Έχοντας εξασφαλίσει την πλήρη υποστήριξη των ΗΠΑ, το Ισραήλ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτή την ευκαιρία για να επιτεθεί στη λιβανέζικη ομάδα. Αυτό θα αποσταθεροποιούσε σίγουρα τον Λίβανο, κάτι που δεν είναι προς το συμφέρον του Ιράν.

Αραβικά διλήμματα

Η επίθεση της Χαμάς και ο ισραηλινός πόλεμος στη Γάζα είναι σαφές ότι έχουν φέρει τις περιφερειακές κυβερνήσεις σε δύσκολη θέση. Από τη μία πλευρά, οι ΗΠΑ πιέζουν τους Άραβες συμμάχους τους, αρκετοί από τους οποίους είχαν εξομαλύνει τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, να καταδικάσουν τη Χαμάς. Μόνο τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν εξέδωσαν τέτοιες δηλώσεις.

Σε αυτό δεν βοηθούν οι αδιάκριτες δολοφονίες Παλαιστινίων αμάχων από το Ισραήλ που έχουν εξοργίσει την αραβική κοινή γνώμη και έχουν επίσης ασκήσει πίεση στις αραβικές κυβερνήσεις να αναλάβουν δράση σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους Παλαιστίνιους. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι υπό το βάρος της κοινής γνώμης οι Άραβες ηγέτες εξωθούνται να πάνε κόντρα στις επιθυμίες των ΗΠΑ.

Από την άλλη, η Σαουδική Αραβία, η οικονομία της οποίας αναμένεται να συρρικνωθεί φέτος σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα λόγω της μείωσης της παραγωγής πετρελαίου, αναζητά απεγνωσμένα ξένες επενδύσεις, και προς αυτή την κατεύθυνση επεδίωξε πρόσβαση στην τεχνογνωσία του Ισραήλ. Το εμπόριο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με το Ισραήλ διπλασιάστηκε σε 2,56 δισ. δολάρια το 2022 μετά τη σύναψη συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τη χώρα. Όμως, το Ριάντ, μέλος πλέον της αυξανόμενης τάσης της διπλωματικής συναλλαγής, θέλει επίσης νέες αμερικανικές αμυντικές εγγυήσεις, παρόμοιες αν όχι καλύτερες με εκείνες που δόθηκαν στο Μπαχρέιν τον Σεπτέμβριο. Χρειάζεται εν ολίγοις κάτι χειροπιαστό για να διατηρηθεί στην πορεία εξομάλυνσης των σχέσεών του με το Ισραήλ, και προς αυτή την κατεύθυνση ο Άντονι Μπλίνκεν, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, συζητά συνεχώς τα θέματα αυτά στο πλαίσιο δύο περιοδειών στην περιοχή τον τελευταίο μήνα με τον πρίγκιπα διάδοχο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν. Χθες Σάββατο 4 Νοεμβρίου, ο Μπλίνκεν είχε συνάντηση στο Αμάν της Ιορδανίας με 5 υπουργούς Εξωτερικών αραβικών χωρών με αντικείμενο την κρίση στη Γάζα σε μια προσπάθεια κατευνασμού των αντιδράσεων.

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ πάντως, στις 24 Οκτωβρίου για την κατάσταση στη Γάζα, οι υπουργοί Εξωτερικών της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και της Σαουδικής Αραβίας - όλοι στενοί σύμμαχοι των ΗΠΑ - καταδίκασαν έντονα το Ισραήλ και ζήτησαν άμεση κατάπαυση του πυρός. Μια ημέρα αργότερα, τα ΗΑΕ, μαζί με την Κίνα και τη Ρωσία άσκησαν βέτο σε ψήφισμα των ΗΠΑ που δεν ζητούσε παύση των μαχών.

Προς το παρόν, οι φιλοαμερικανικές αραβικές κυβερνήσεις καταφεύγουν σε έντονη ρητορική για να καταπνίξουν τη δημόσια οργή. Αλλά, αν το Ισραήλ συνεχίσει τις φονικές επιθέσεις του στη Γάζα, τα λόγια δεν θα είναι αρκετά - θα πρέπει τα αραβικά κράτη να αναλάβουν δράση ανατρέποντας την εξομάλυνση με το Ισραήλ, κάτι που θα μπορούσε να εξοργίσει τις ΗΠΑ. Από την άλλη, η έλλειψη δράσης από τους Άραβες ηγέτες για την προστασία των Παλαιστινίων θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα νέο κύμα περιφερειακής αστάθειας. Το αραβικό κοινό είναι ήδη εξοργισμένο από τις αποτυχημένες οικονομικές πολιτικές και η αδιάκριτη δολοφονία των Παλαιστινίων θα το εξοργίσει ακόμη περισσότερο. Για άλλη μια φορά, η υποστήριξη των ΗΠΑ στις ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα υπονομεύει τα αραβικά καθεστώτα που υποστηρίζει, ιδιαίτερα αν η αντιπαράθεση πάει σε βάθος χρόνου. Όσο κι αν ακούγεται κυνικό, όσο πιο γρήγορα το Ισραήλ ολοκληρώσει την επιχείρηση ελέγχου της Γάζας, τόσο πιο σύντομα θα επέλθει ηρεμία στις πρωτεύουσες των αραβικών κρατών. Είναι σαφές ότι κανένα κράτος δεν υποστηρίζει τη Χαμάς. Ούτε η Αίγυπτος, ούτε η Ιορδανία, ούτε τα Εμιράτα, ούτε καν η Παλαιστινιακή Αρχή. Το πρόβλημα για τις ελίτ στις χώρες αυτές είναι ότι η Χαμάς έχει καταφέρει να κερδίσει μεγάλα ποσοστά μεταξύ των νέων Αράβων, οι οποίοι, πέρα από το Ισραήλ, βλέπουν τις ΗΠΑ να στηρίζουν τα βασιλικά και δικτατορικά καθεστώτα που διοικούν τις χώρες που ζουν. Το πρόβλημα εν ολίγοις είναι οικονομικό, κοινωνικό και κατ' επέκταση πολιτικό. Όπως όλοι έχουμε αντιληφθεί από τη λεγόμενη πολιτική άνοιξη στον Αραβικό Κόσμο, στην εξουσία δεν έρχονται προοδευτικοί και φιλελεύθεροι Άραβες αλλά αγράμματοι μουλάδες που διαστρεβλώνουν το Κοράνι για να δικαιολογήσουν την τζιχαντιστική ισλαμιστική διδακτορία που πρεσβεύουν.

Η Τουρκία

Η Άγκυρα παραδοσιακά ως μέλος του ΝΑΤΟ και ταυτόχρονα μέρος του Αραβικού Κόσμου μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο σε κάθε αραβοϊσραηλινή κρίση. Επί διακυβέρνησης Ταγίπ Ερντογάν η Τουρκία φαίνεται να αποφεύγει να τηρεί παρόμοιες ισορροπίες, στηρίζοντας ανοικτά τους Τρομοκράτες της Χαμάς. Ο ισλαμιστής Ερντογάν ονειρεύεται για τον εαυτό του την ηγεσία του Σουνιτικού Ισλαμιστικού Κόσμου, χωρίς κατ' ανάγκη να θέλει ολική ρήξη στη σχέση του με τη Δύση. Θεωρεί την Τουρκία ως ένα κράτος κομβικής σημασίας για την περιοχή, ως μια τοπική υπερδύναμη σταθερότητας στις παρυφές της Ευρώπης και της Ασίας, η οποία μπορεί και πρέπει να συνδιαλέγεται ως ισότιμος εταίρος με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, την ΕΕ και την Κίνα. Το πρόβλημα με την Τουρκία είναι ότι μέχρι στιγμής αποτυγχάνει να εμφανίζεται ως δύναμη σταθερότητας, έχοντας εισβάλει στην Κύπρο, τη Συρία, το Ιράκ και έχοντας εμπλοκή σε άλλες περιφερειακές κρίσεις, όπως στη Λιβύη και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, χωρίς να λείπουν και οι συνεχείς απειλές κατά της Ελλάδας στο Αιγαίο. Με αποτέλεσμα να την εμπιστεύονται ελάχιστοι παίκτες στην περιοχή αλλά και παγκόσμια.

Ρωσικοί και κινεζικοί υπολογισμοί

Οι ΗΠΑ επιστρέφουν στην περιοχή και ρισκάρουν. Η εμπλοκή τους σε άλλη μια σύγκρουση στη Μέση Ανατολή και η τυχόν αποδυνάμωση των συμμαχιών τους με τα αραβικά κράτη θα ήταν μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη για τη Μόσχα και το Πεκίνο.

Και οι δύο χώρες επωφελήθηκαν από τις αιματηρές επεμβάσεις της Ουάσινγκτον στην ευρύτερη Μέση Ανατολή τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» υπό την ηγεσία των ΗΠΑ έπληξε το κύρος τους στην περιοχή, ενθαρρύνοντας τις θετικές αντιλήψεις για τη Ρωσία και την Κίνα μεταξύ των μουσουλμανικών εθνών. Κράτησε επίσης τις ΗΠΑ απασχολημένες στη Μέση Ανατολή, δίνοντας χώρο στις δύο μεγάλες δυνάμεις να εδραιώσουν την επιρροή τους στις γειτονιές τους.

Η Ρωσία και η Κίνα άρχισαν να αισθάνονται την πίεση των ΗΠΑ μόνο αφότου αποσύρθηκαν από την ευρύτερη Μέση Ανατολή, επιτρέποντάς τους να πραγματοποιήσουν μια «στροφή προς την Ασία» και να επικεντρωθούν περισσότερο στη συμμαχία τους με το ΝΑΤΟ. Αυτό μπορεί τώρα να αλλάξει, καθώς οι ΗΠΑ σύρονται και πάλι στην περιοχή από την οποία ήθελαν τόσο πολύ να απεμπλακούν.

Η στρατιωτική ενίσχυση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, η μεγαλύτερη βοήθεια για τον ισραηλινό στρατό και το διπλωματικό σώμα των ΗΠΑ που επικεντρώνεται στην υποστήριξη του Ισραήλ, σημαίνουν ότι υπάρχουν λιγότεροι στρατιωτικοί, οικονομικοί και διπλωματικοί πόροι διαθέσιμοι για να βοηθήσουν την πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία και να υποστηρίξουν τους συμμάχους στην Ασία που προσπαθούν να αντισταθούν στην κινεζική πίεση.

Όροι για το Ισραήλ

Η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου κατά του Ισραήλ προκάλεσε αλλαγή της δυναμικής στη Μέση Ανατολή. Η έκταση αυτής της μετατόπισης, αναφέρει σε ανάλυσή του ο Marwan Kabalan, διευθυντής πολιτικής ανάλυσης στο Αραβικό Κέντρο Έρευνας, «θα καθοριστεί από την ικανότητα και την προθυμία των ΗΠΑ να χαλιναγωγήσουν το Ισραήλ».

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπάιντεν τις τελευταίες μέρες δεν κρύβει τη διάθεσή του να στείλει -παράλληλα με την καταδίκη της Χαμάς- μηνύματα και στο Ισραήλ. Κάνοντας νύξεις ακόμα και για διαδοχή του Νετανιάχου. Ο οποίος δεν χαίρει εκτίμησης ούτε στο εσωτερικό της χώρας, ούτε στο εξωτερικό.

Οι ικανότητες πολιτικής επιβίωσης του Νετανιάχου είναι γνωστές, αλλά θα είναι δύσκολο να αποφύγει την ευθύνη για ένα τόσο αυτονόητο φιάσκο των μυστικών υπηρεσιών στις 7 Οκτωβρίου. Η Golda Meir έφυγε από την πρωθυπουργία μέσα σε έξι μήνες από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, δίνοντας τη θέση της στον Menachem Begin και τελικά στη συμφωνία του Καμπ Ντέιβιντ με τον Αιγύπτιο Anwar Sadat το 1978. Αυτή τη στιγμή, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την επανάληψη μιας τόσο αισιόδοξης αλυσίδας γεγονότων. Ακόμα κι αν το Ισραήλ εξαφανίσει από τον χάρτη τη Χαμάς, είναι σχεδόν αδύνατο να εξευρεθεί ένα νέο status quo με τον Νετανιάχου στο τιμόνι.

Πώς επηρεάζεται η Κύπρος;

Μέσα από κάθε κρίση προκύπτουν σίγουρα και θετικά και αρνητικά:

* Η χώρα μας επηρεάζεται ως τουριστικός προορισμός. Την ίδια στιγμή, αναπόδραστα, δέχεται μαζικότερες ροές προσφύγων και μεταναστών από τον Λίβανο, με τον χώρο πρώτης υποδοχής στο Πουρνάρα να έχει δεκτεί την τελευταία βδομάδα αρκετές εκατοντάδες άτομα που καταφθάνουν με βάρκες από τον Λίβανο.

* Γίνεται αντιληπτή η σημασία της Κύπρου και της ΕΕ για το Ισραήλ. Το οποίο δεν μπορεί να είναι ποτέ απομονωμένο, οικονομικά, εμπορικά και κυρίως ενεργειακά όσο διατηρεί μια πολιτική υγιή σχέση με την Κύπρο. Ίσως προς αυτή την κατεύθυνση δούμε σύντομα κινήσεις σε ό,τι αφορά την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου και την ανάπτυξη υποδομών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

* Η Κύπρος μέσα από την κρίση αναβαθμίζει τη γεωπολιτική της θέση και μετατρέπεται σε δευτερη γραμμή άμυνας της Δύσης. Αν το θέμα δεν τύχει της δέουσας προσοχής μπορεί να γίνει και στόχος. Τα αεροδρόμια και άλλες υποδομές της αυτή τη στιγμή αξιοποιούνται από αμερικανικές, γερμανικές, γαλλικές και ολλανδικές μονάδες ως ανθρωπιστικοί διάδρομοι και χώροι φιλοξενείας προσφύγων σε περίπτωση γενίκευσης του πολέμου.

* Η Ευρωπαϊκή Κύπρος, σε μια περίοδο ρευστότητας, αναδεικνύεται σε κέντρο σταθερότητας για τη γύρω περιοχή. Μια χώρα την οποία εμπιστεύεται ο αραβικός κόσμος, το Ισράηλ και σίγουρα η Δύση. Μια χώρα η οποία θα μπορούσε να αναδειχθεί σε κέντρο συνεργασίας σε όλους τους τομείς.

Κάποιοι άρχισαν, με βάση τα πιο πάνω να μιλούν για άξονα Τελ Αβίβ -Λευκωσίας - Αθηνών στον οποίο πλέον έχει αποφασίσει ότι θέλει να επενδύσει η Δύση. Από την άλλη, αν από την εξίσωση στη Μέση Ανατολή βγουν οι ακραίοι της Χαμάς και της Χεσπολάχ, αν το Ισραήλ καταφέρει να ξεπεράσει τις καταστροφικές του εμμονές, ίσως αυτός ο άξονας να είναι ένα άχρηστο κατάλοιπο του πάλαι ποτέ διπολισμού. Αν η Κύπρος μπορούσε να προσχωρήσει σε επίλυση του δικού της προβλήματος, τότε πολύ εύκολα η χώρα μας, οι Ε/Κ και οι Τ/Κ μαζί, θα μπορούσαν να έχουν έναν πολύ αξιόπιστο και παραγωγικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.