Πιάνει δουλειά το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο - Χειραφέτηση από τα κόμματα ή άλλοθι του συστήματος

Κατά τη διάρκεια της επίμονης προσπάθειας να αναζητήσει τα μέλη του Υπουργικού του Συμβουλίου, ευθύς μετά την εκλογή του, ο Νίκος Χριστοδουλίδης διαβεβαίωνε, σε όλους τους τόνους, ότι στις σημειώσεις του για τους μελλοντικούς συνεργάτες βρίσκονται εκατοντάδες ονόματα με τα βιογραφικά τους, τα οποία θα μπορούσαν να είναι εν δυνάμει μέλη της κυβέρνησής του. Ήταν, μάλλον, μια από τις θεαματικότερες δηλώσεις του Προέδρου, στην προσπάθειά του να αναδείξει την ευρύτητα των κινήσεών του, αλλά και τη μαζικότητα ικανών ανθρώπων που προσέλκυσε όταν ο ίδιος διεκδικούσε την Προεδρία της Δημοκρατίας.

Το αποτέλεσμα, ωστόσο, του διορισμού του Υπουργικού του Συμβουλίου, με τα όσα προηγήθηκαν και τα όσα ακολούθησαν, βρίσκεται ήδη ενώπιον της κρίσης της κοινωνίας, η οποία επιμετρά πλέον τις επιδόσεις των υπουργών και συνεργατών του Προέδρου, όχι σε επίπεδο θεωρίας, αλλά πράξης. Ο σχηματισμός του Υπουργικού Συμβουλίου, ο τρόπος με τον οποίο πήρε τις αποφάσεις του, οι επιρροές των κομμάτων που τον στήριξαν, αλλά και οι επιδόσεις ορισμένων εκ των υπουργών του (υπάρχουν και εξαιρέσεις, με σοβαρούς πολιτικούς προϊσταμένους στα υπουργεία), δημιούργησε μια έντονη δυστοκία σε πολλά επίπεδα. Ανέδειξε μια πρωτογενή προεδρική αδυναμία να αντισταθεί, στα αρχικά στάδια, στις κομματικές πιέσεις όσων τον στήριξαν για την εκλογική του επιτυχία. Για τον Πρόεδρο, η διαδικασία επιλογής των συνεργατών στην κυβέρνηση ήταν μια οδυνηρή εμπειρία, η οποία συγκρούστηκε με τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, ενώ αποτέλεσε το πρώτο κακό προηγούμενο για την προεδρία του.

Οκτώ μήνες μετά την εκλογική του νίκη, ήδη ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας τίθεται ένα άλλο μεγάλο ζήτημα, με το οποίο είναι αναγκασμένος να επιμετρηθεί: οι διορισμοί των δ.σ. των ημικρατικών οργανισμών. Ο Πρόεδρος, βεβαίως, και μέσα από τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, προχώρησε στον διορισμό του λεγόμενου Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, ένα Σώμα, μια σύλληψη, της οποίας η πατρότητα συζητήθηκε αρκετά κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Πιστώνεται στον Νίκο Χριστοδουλίδη το γεγονός ότι κινήθηκε σχετικά πολύ γρήγορα στη σύσταση αυτού του Σώματος, ενώ ταυτοχρόνως στέλνει το μήνυμα ότι το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να αποτελέσει ένα βήμα χειραφέτησης της διακυβέρνησής του από τις επιρροές των κομμάτων.

Ανεπηρέαστο Σώμα;

Είναι, όμως, το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο -παρά τις προθέσεις του Προέδρου και των μελών του- έτοιμο να παίξει τον ρόλο ενός ανεξάρτητου και ανεπηρέαστου Σώματος, με στόχο να θέσει στη διάθεση του Προέδρου τα πλέον αξιόπιστα πρόσωπα, τα οποία θα ενδιαφερθούν για τις θέσεις μελών των ημικρατικών οργανισμών; Σε όλους τους τόνους, τόσο ο πρόεδρος του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου, πρώην δικαστικός, Γιώργος Αρέστη, όσο και η ομάδα δραστηριοποιημένων προσώπων που τον συνδράμουν, δηλώνουν ότι σε σχέση με τις δικές τους αρμοδιότητες θα λειτουργήσουν και ανεπηρέαστα και αξιοκρατικά. Βεβαίως, είναι ξεκάθαρο ότι η δράση του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου έχει συγκεκριμένο πλαίσιο και, σαφώς, δεν θα έχει λόγο στις τελικές αποφάσεις του Προέδρου και του Υπουργικού Συμβουλίου, όταν θα πρέπει να εγκριθούν οι κατάλογοι των μελών των ημικρατικών οργανισμών.

Πιλοτική διαδικασία

Όπως ο «Π» αποκάλυψε από την περασμένη εβδομάδα, το Γνωμοδοτικό Συμβούλιο θέτει από αύριο σε λειτουργία τη διαδικασία που αφορά την πλήρωση των Διοικητικών Συμβουλίων σε δύο ημικρατικούς οργανισμούς, της Αρχής Λιμένων και του ΘΟΚ. Ένα πρώτο πιλοτικό βήμα, όπως ανέφερε στον «Π» μέλος του συμβουλίου. Μέσα από τη διαδικασία θα διαπιστωθεί η λειτουργικότητα αυτής της πρακτικής, τόσο σε σχέση με την επίδειξη ενδιαφέροντος, όσο και με την ολοκλήρωση της διαδικασίας από το ίδιο το Υπουργικό Συμβούλιο.

Σύμφωνα με τα όσα έχουν κοινοποιηθεί από τον πρόεδρο του Γνωμοδοτικού μέσα από την πλατφόρμα που έχει δημιουργηθεί (gnomodotiko.gov.cy), θα γίνονται οι αιτήσεις, θα εξετάζονται σε επιτροπές του και, στη συνέχεια, το συμβούλιο θα συμπληρώνει κατάλογο προτεινόμενων υποψηφίων, ο οποίος θα αποστέλλεται στο αντίστοιχο υπουργείο και ακολούθως στο Υπουργικό Συμβούλιο. Είναι, δηλαδή, σαφές ότι το Γνωμοδοτικό αποτελεί ένα συμβουλευτικό Σώμα, το οποίο δεν διορίζει τα συμβούλια των ημικρατικών οργανισμών.

Χρόνος και χώρος

Η όλη διαδικασία δεν μπορεί εκ προοιμίου να κριθεί μονοσήμαντα. Ούτε τα μέλη του Γνωμοδοτικού Συμβουλίου είναι σε θέση να γνωρίζουν το εύρος της εργασίας την οποία καλούνται να διεκπεραιώσουν. Ούτε, βεβαίως, έχουν την αρμοδιότητα να αξιολογήσουν, σε επίπεδο πολιτικών αντιλήψεων ή κομματικής προέλευσης, όσους θα αιτηθούν και θα συμπεριληφθούν στη λίστα υποψηφίων μελών των οργανισμών, η οποία θα εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο.

Αν όλη αυτή η διαδικασία αποτελεί ένα οργανωτικό άλλοθι των κυβερνώντων να κρύψουν τις ως τώρα καθολικές και διαχρονικές κομματικές πρακτικές τους στους ημικρατικούς οργανισμούς, αυτό θα διαπιστωθεί στους διορισμούς και μόνο των προσώπων. Επί του παρόντος, θα δοθεί χρόνος και χώρος για τη λειτουργία ενός νέου θεσμού.