Αυτή είναι η τραγωδία της χώρας μας

Corruptio optimi pessima, δηλαδή η διαφθορά των αρίστων είναι η χειρότερη, έλεγαν οι αρχαίοι Ρωμαίοι, αλλά δεν είμαστε σίγουροι αν είχαν δίκιο. Σίγουρα θα διαφωνήσει μαζί τους ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Στην Κύπρο, μάλλον ισχύει κάτι πολύ πιο σύνθετο. Παραφράζοντας ελαφρώς τον Εμμανουήλ Ροΐδη, καταλήγουμε ότι «ως οι Ινδιάνοι εις φυλάς, ούτω και οι Κύπριοι διαιρούνται εις τρεις κατηγορίας:

α) Εις συμπολιτευομένους, ήτοι έχοντας κοχλιάριον να βυθίζωσιν εις την χύτραν του προϋπολογισμού. Β) Εις αντιπολιτευομένους, ήτοι μη έχοντας κοχλιάριον και ζητούντας εν παντί τρόπω να λάβωσιν τοιούτον. Γ) Εις εργαζομένους, ήτοι ούτε έχοντας κοχλιάριον ούτε ζητούντας, αλλ' επιφορτισμένους να γεμίζωσι την χύτραν διά του ιδρώτος των.

Διπλό κοχλιάριον

Μετά τις προεδρικές εκλογές του 2023 οι Κύπριοι έκαναν την ταξινόμηση του Ροΐδη να φαντάζει ολίγον πρόχειρη. Οι πλείστοι συμπολιτευόμενοι, οι έχοντες δηλαδή κοχλιάριον (κουτάλι) ήδη ξεκίνησαν να το βυθίζωσιν απερίσκεπτα μετά κρότου, ενίοτε και σε ρηχά πιάτα, αν λάβουμε υπόψη τον διορισμό του διδάκτορος Μιχαλάκη με τα πληθωρικά πτυχία. Δεν έμειναν βεβαίως μόνοι αφού στην ίδια κατηγορία μπήκε και η πρώην αντιπολίτευση, οπότε τα χρυσά κοχλιάρια του πρίγκηπος και οι αδημονούντες κοχλιαριούχοι του κόμματος κατέκλυσαν όλας τας τράπεζας και τα διαθέσιμα τραπεζάκια, αδημονούντες να το βυθίσωσιν και αυτοί. Με λίγα λόγια η αντιπολίτευση, αν εξαιρέσουμε τους κομμουνιστάς και τον Αβέρωφ Νεοφύτου εξέλιπεν. Σταθερή παραμένει η τρίτη κατηγορία εις την ταλαίπωρον χώραν μας όπως θα έλεγε και ο Ροΐδης, δηλαδή οι μη έχοντες κοχλιάριον.

Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι και οι ταλαίπωροι φέρουν ευθύνη. Ο Τζορτζ Όργουελ ήταν κάτι παραπάνω από σαφής: «Οι λαοί που διαχρονικά εκλέγουν διεφθαρμένους πολιτικούς, κλέφτες, απατεώνες και προδότες δεν είναι θύματα αλλά συνένοχοι».

Το σικέ

Τώρα θα μου πείτε ότι φταίει ο λαός επειδή ο Αναστασιάδης ανεχόταν τα σικέ όπως ισχυρίζεται ο πρώην κολλητός του δικηγόρος Ανδρέας Παπαχαραλάμπους; Από την άλλη ποιος δεν θα ήθελε σε αυτή τη χώρα μέσα από ένα καλό σικέ η ομάδα του να πάρει πρωτάθλημα; Ποιος θα είχε πρόβλημα να αγοράσει την ομάδα του ένας τύπος που έχει ξεπλύνει με το νερό του Βόλγα και του Ουράλη όλο το αβγοτάραχο της Κασπίας για να ζει στην Κύπρο ως τσάρος, ενώ οι καημένοι οι Ρως τραβάνε των παθών τους τον τάραχο; Σε αυτή τη χώρα οι φίλαθλοι, δηλαδή αυτοί που βάζουν το άθλημα πάνω από τις ομάδες τους, δεν ξεπερνούν το 10%. Μάλλον λοιπόν θα είναι σωστό αυτό που είπε κάποτε κάποιος διπλωμάτης, ότι δηλαδή οι διεφθαρμένοι πολιτικοί και πολίτες είναι δυσφήμηση για το υπόλοιπο δέκα τοις εκατό των πολιτικών και των πολιτών.

Είχε το θράσος προχθές να έρθει αυτός ο επίτροπος Δικαιοσύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Ντιντιέ Ρέιντερς, και να μας πει ότι βάλαμε στον πάγο το πρόγραμμα των «χρυσών» διαβατηρίων, αλλά δεν το καταργήσαμε, όπως έκαναν άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σε τέτοιες περιπτώσεις έχουμε το χάρισμα ως λαός να γινόμαστε... δημιουργικοί. Η απάντησή μας στο Βέλγο επίτροπο ήταν ξεκάθαρη: «Μα αν το καταργήσουμε άνθρωπέ μου δεν θα έχουμε νομικό πλαίσιο ώστε να πάρουμε πίσω και τα άλλα διαβατήρια όπως ζητήσατε».

Οι νόμοι

Γενικά ομιλούντες είμεθα ένας λαός με νομική σκέψη κι ας μην το δείχνουμε. Η Κύπρος ίσως έχει σήμερα τους περισσότερους νόμους σε όλη την Ευρώπη. Είμεθα ιστορικός λαός. Είχαμε ένα σωρό δικούς μας νόμους από αρχαιοτάτων χρόνων.

Πολύ λίγοι γνωρίζουν για την αρχαία Κύπρια βασίλισσά μας, τη Δημώνασσα. Όπως αναφέρεται από τον Δίωνα Χρυσόστομο (Λόγος περί Τύχης δεύτερος), η Δημώνασσα ήταν γυναίκα με μεγάλες πολιτικές και νομοθετικές ικανότητες. Ανάμεσα σ' άλλα, είχε επιβάλει στους Κυπρίους και τρεις αυστηρούς νόμους οι οποίοι όμως κατέληξαν σε δική της συμφορά κι έπληξαν κυρίως την ίδια. Οι νόμοι αυτοί ήταν:

Κάθε γυναίκα που διαπράττει μοιχεία τιμωρείται με κούρεμα και εξασκεί πια το επάγγελμα της πόρνης.

Όποιος αυτοκτονεί, ρίχνεται έξω από την πόλη και παραμένει άταφος.

Απαγορεύεται η σφαγή βοδιού που χρησιμοποιείται στην καλλιέργεια των χωραφιών.

Τότε οι νόμοι βέβαια είχαν τη σημασία τους και οι πολιτικοί αυτής της χώρας όταν δεσμεύονταν η δέσμευση μετρούσε: Από τα τρία παιδιά που είχε η Δημώνασσα, η μεν κόρη της διέπραξε μοιχεία και υπέστη τις κυρώσεις του πρώτου νόμου. Ο ένας της γιος αυτοκτόνησε, οπότε το σώμα του ρίχτηκε στα χωράφια άταφο. Ο άλλος της γιος σκότωσε βουν αροτήρα, οπότε καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε.

Έκτοτε οι Κύπριοι πέρασαν και από ένα σωρό άλλες νομοθεσίες, είτε εντόπιες, είτε επείσακτες. Από τους νόμους του Χαμουραμπί, τις δέκα εντολές, τις Ασσίζες, τους οθωμανικούς νόμους των καδήδων των μουλάδων και των καϊμακάμηδων. Από το 1882 εισάγεται στην Κύπρο η αγγλική δικονομία (Common Law) η οποία μέχρι το 1935 συνυπάρχει με το οθωμανικό δίκαιο. Το 1960 αποκτήσαμε Σύνταγμα και άλλους νόμους για να λειτουργήσουμε με τους Τουρκοκύπριους. Κάναμε άλλους τόσους νόμους το 1964 μέσω του Δικαίου της Ανάγκης, οι οποίοι βέβαια συνυπάρχουν με αυτούς του 1960. Όλοι οι Κύπριοι έχουν το λεγόμενο διδακτορικό της νομικής του πολλοπάητου για το οποίο δεν χρειάζεται να φοιτήσουν, αφού αυτό κληρονομείται μέσω DNA. Όταν οι Ε/κ θέλουμε να πούμε στους Τουρκοκύπριους ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι το νόμιμο κράτος, την οποία ασπλάχνως εγκατέλειψαν το 1963, τους θυμίζουμε το Σύνταγμα του 1960. Οταν θέλουμε ως Ελληνοκύπριοι να κάνουμε τις λαμογιές μας υπάρχει πάντα το Δίκαιο της Ανάγκης γιατί το κράτος πρέπει να λειτουργεί και χωρίς τους Τ/Κ. Όταν οι Τ/Κ θέλουν ευρωπαϊκά διαβατήρια θυμούνται ότι έχουν δικαιώματα από το 1960. Όταν τους μιλήσεις για λύση θυμούνται ότι θέλουν δύο κράτη.

Το 2004 χτυπήσαμε νομικό τζακ ποτ αφού μπήκαμε στη λογική της τριπλής νομικής παραλλαγής. Και Σύνταγμα του 1960 και Δίκαιο της Ανάγκης του 1964 και Κοινοτικό Κεκτημένο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουμε νόμους για το κάθε τι σε αυτή τη χώρα. Όπως είπε ο Ρωμαίος ιστορικός Τάκιτος «όσο πιο διεφθαρμένο είναι το κράτος, τόσο περισσότεροι νόμοι υπάρχουν».

Τους νόμους σας

Στην Κύπρο, αναφορικά με τους νόμους μάλλον ισχύει αυτό που είπε ο σοφός Σόλων ο Αθηναίος: «Τους δε νόμους τοις αραχνίοις ομοίους· και γαρ εκείνα, εάν μεν εμπέση τι κούφον και ασθενές, στέγειν· εάν δε μείζον, διακόψαν οίχεσθαι». Δηλαδή οι νόμοι μοιάζουν με τον ιστό της αράχνης: αν πέσει πάνω του κάτι ελαφρό και αδύναμο, το συγκρατεί· αν όμως πρόκειται για κάτι μεγαλύτερο, σκίζει τον ιστό και φεύγει.

Αν κάποιος δηλαδή μπει σε ένα σουπερμάρκετ και κλέψει ένα χαλλούμι θα συλληφθεί, θα πάει στο δικαστήριο και θα μπει στη φυλακή. Αντιθέτως από τον ιστό της αράχνης των κυπριακών νόμων πέρασε με ταχύτητα το τζετ του Σαουδάραβα, τα μεγάλα τσεκ του Τζο Λόου στην Εκκλησία της Κύπρου και οι βαριές τσέπες καμιάς 100αριά Κυπρίων από τα δολάρια των ολιγαρχών του Πούτιν και των φυλάρχων του Αφγανιστάν. Σήμερα κάποιοι διορίζουν επιτροπές κατά της διαφθοράς και κόπτονται ότι οι ένοχοι θα τιμωρηθούν. Ας μην κοροϊδευόμαστε. Οι νόμοι μας φαντάζουν βολικοί. Μετά το σκάνδαλο των διαβατηρίων και την εισβολή στην Ουκρανία κάποιοι συνεχίζουν να λειτουργούν ως να μην συνέβη τίποτα. Το πρόβλημα δεν είναι προσωπικό. Γίνεται συστημικό και αφορά όλους, ακόμα και τους απλούς ανθρώπους. Μαζί με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά. Μέχρι στιγμής έκλεισαν 500 εταιρείες. Κάποιοι από τον καιρό του ΧΑΚ, των τραπεζών και των «χρυσών» διαβατηρίων, έπρεπε να τιμωρηθούν. Κανένας δεν τιμωρήθηκε. Το θέμα εξάλλου δεν είναι νομικό, αλλά πολιτικό. Οι βολικοί νόμοι και η αδυναμία των θεσμών έχει καταστήσει στην Κύπρο την εξουσία ως τον νούμερο έναν κίνδυνο. Η εξουσία έλκει τους χειρότερους και διαφθείρει τους καλύτερους. Αυτή είναι η τραγωδία της χώρας μας.