Παιγνίδια εξουσίας μεταξύ Διοικητή Κεντρικής και υπουργού Οικονομικών - Και πίσω από την κουρτίνα ο Αβέρωφ

Της Κατερίνας Ηλιάδη / kateliadi@politis-news.com

Την Πέμπτη 24/3/2023 δημοσιεύθηκε στην stockwatch.com.cy μια πολύ ενδιαφέρουσα αρθροανάλυση του Λεύκου Χρίστου με τίτλο «Προβληματισμοί για πράξεις και παραλείψεις Ηροδότου» -όπου καταγράφονται καθυστερήσεις, αστοχίες, αθέτηση δεσμεύσεων και ότι άλλο είπε και δεν έκανε ο Κεντρικός Τραπεζίτης, σε σχέση με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια- και η οποία κατέληγε με το «Η θητεία του Κ. Ηροδότου, εκπνέει τον Απρίλιο του 2024». Μεταξύ άλλων, στην εν λόγω αρθροανάλυση αναφέρεται ότι «με καθυστέρηση τεσσάρων χρόνων, η ΚΤ θα προχωρήσει στην υιοθέτηση μηχανισμού μέσω του οποίου θα στοχεύσει να δώσει λύση για περαιτέρω μείωση των προβληματικών δανείων, προκαλώντας ‘‘έκπληξη’’ στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, πλείστα εκ των οποίων αν όχι όλα, έχουν καταφέρει ήδη να αποξενώσουν μεγάλο αριθμό μη εξυπηρετούμενων δανείων». «Παράγοντες της χρηματοπιστωτικής αγοράς που μίλησαν στη StockWatch διερωτήθηκαν που ήταν η ΚΤ εδώ και τέσσερα χρόνια ώστε να συμβάλει στην καλύτερη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων από τις τράπεζες και να υπάρξουν εκείνες οι αναδιαρθρώσεις που θα απομάκρυναν δάνεια να μετατρέπονται σε κόκκινα και να επικρέμεται σήμερα πάνω στα κεφάλια χιλιάδων δανειοληπτών ο κίνδυνος εκποίησης της πρώτης τους κατοικίας» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο συγκεκριμένο άρθρο.

Εκτός εποπτικού ρόλου;

Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο του άρθρου είναι η αναφορά στη σύσκεψη του διοικητή της ΚΤ με τους CEOs των τραπεζών: «[..]όπως άλλωστε ο ίδιος ανέφερε στις συναντήσεις του με την Πρόεδρο του ΔΗΣΥ και τον Πρόεδρο του ΔΗΚΟ, υπέδειξε στις τράπεζες να χειριστούν ανάλογα το ενδεχόμενο να προχωρήσουν και σε αύξηση των καταθετικών επιτοκίων. Παρά την περιρρέουσα ατμόσφαιρα που έχει δημιουργηθεί λόγω των δηλώσεων Ηροδότου σε σχέση με το ενδεχόμενο αύξησης των καταθετικών επιτοκίων, ο επόπτης, με βάση τους όρους εντολής του, δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει στις τράπεζες αύξηση του οποιουδήποτε κόστους τους, διότι κάτι τέτοιο έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον εποπτικό του ρόλο. Η εποπτική αρχή των τραπεζών, επιβάλλεται να παρεμβαίνει με υποδείξεις και οδηγίες όταν οι τράπεζες αυξάνουν τα κόστη τους». Επίσης, γίνεται αναφορά στο νομοσχέδιο για τη διακυβέρνηση της Κεντρικής Τράπεζας: «Είναι άξιον απορίας πως μέχρι σήμερα ουδείς εκ των αρμοδίων δεν αναζήτησε το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο που αφορά στη διακυβέρνηση της ΚΤ και ειδικότερα στην αναδόμηση της ανώτατης πυραμίδας της εποπτικής αρχής με έμφαση στα καθήκοντα των δύο εκτελεστικών συμβούλων, των οποίων ο ρόλος παραμένει ασαφής, από το 2013. Ο νυν διοικητής όταν υπηρετούσε στην ΚΤ ως εκτελεστικός σύμβουλος, πρωταγωνίστησε στην προώθηση του για νομοτεχνική επεξεργασία από τη Νομική Υπηρεσία ώστε τάχιστα να παραπεμφθεί από το ΥΠΟΙΚ στη Βουλή για ψήφιση. Ωστόσο, τα ίχνη του ν/σ ‘‘εξαφανίστηκαν’’ από τον Απρίλιο του 2018, όταν ο κ. Ηροδότου είχε διοριστεί διοικητής της ΚΤ. Το επίμαχο νομοσχέδιο από το 2017 πηγαινοερχόταν, από το υπουργείο Οικονομικών, στη Νομική Υπηρεσία και από εκεί στην ΚΤ και ξανά στο Υπ. Οικονομικών χωρίς ποτέ να κατατεθεί στη Βουλή για ψήφιση. Το κυπριακό Σύνταγμα παρέχει υπερεξουσίες στον εκάστοτε διοικητή της ΚΤ, ειδικότερα απόντος του υποδιοικητή, ο οποίος πριν από τις διακοινοτικές ταραχές του 1963 ήταν τουρκοκύπριος. Οι εποπτικές αρχές στη Φρανκφούρτη έχουν διαπιστώσει ότι σε περιόδους σοβαρών κρίσεων που επηρεάζουν το τραπεζικό σύστημα, είναι μειονέκτημα ο εκάστοτε διοικητής να έχει στα χέρια του απεριόριστες εξουσίες [..] Οι πληροφορίες φέρουν τον κ. Ηροδότου να διαφωνούσε από το 2019, όταν διορίστηκε διοικητής από την κυβέρνηση Αναστασιάδη, με την κατάθεση του ν/σ στη Βουλή».

Ανεξαρτησία και συναντήσεις με πολιτικούς

Και το κερασάκι στην τούρτα: «Με επιφύλαξη βλέπει η αγορά τις τελευταίες συναντήσεις του διοικητή της ΚΤ με πολιτικούς αρχηγούς παραπέμποντας στο άρθρο 7 του νόμου περί ΚΤ, που αναφέρεται ρητά στην ανεξαρτησία της εγχώριας εποπτικής αρχής. Η πρακτική αυτή χρησιμοποιείτο με εξαιρετική φειδώ στο παρελθόν από τους εκάστοτε διοικητές της ΚΤ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχει το δικαίωμα ο επόπτης να ενημερώνει για υψίστης σημασίας θέματα του τραπεζικού συστήματος την πολιτική ηγεσία. Η θητεία του Κ. Ηροδότου, εκπνέει τον Απρίλιο του 2024». [ολόκληρο το άρθρο εδώ: Προβληματισμοί για πράξεις και παραλείψεις Ηροδότου | Stockwatch - Παράθυρο στην Οικονομία]

Η απάντηση της ΚΤΚ

Η εν λόγω αρθροανάλυση προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στα ανώτατα δώματα της Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, όπως ήταν φυσικό, με αποτέλεσμα, τρεις μέρες μετά (27/3/2023) να εκδοθεί ανακοίνωση Τύπου από την Κεντρική Τράπεζα, για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια [μη εξυπηρετούμενες χορηγήσεις (ΜΕΧ)] με τίτλο «Πρωτοβουλίες της ΚΤΚ για τη διαχείριση των ΜΕΧ και τη βελτίωση του τραπεζικού συστήματος». Λίγοι κατάλαβαν ότι ήταν απάντηση στο άρθρο τής Πέμπτης που «στοχοποιούσε» τον Διοικητή. Μεταξύ άλλων, στην ανακοίνωση της ΚΤ τονίζεται ότι «Η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου (ΚΤΚ) έχει ήδη προβεί σε σειρά ενεργειών για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων χορηγήσεων (ΜΕΧ) με τη δημιουργία σχετικού Μηχανισμού. Η σχετική δέσμευση του Διοικητή της ΚΤΚ ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων για τη δημιουργία του Μηχανισμού έχει ήδη υλοποιηθεί, καθώς από τις 2 Νοεμβρίου 2021 έχει κατατεθεί εκτενής και αναλυτικά επεξεργασμένη πρόταση προς το Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο, με βάση το Σύνταγμα, είναι το αρμόδιο όργανο για να την προωθήσει στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η ΚΤΚ δημιούργησε τον Μηχανισμό σε συνεργασία με εξειδικευμένους νομικούς συμβούλους που προσέλαβε κατόπιν διενέργειας διαγωνισμού και συνέταξαν και τις τροποποιήσεις των σχετικών νομοθεσιών για την εφαρμογή και λειτουργία του προτεινόμενου Μηχανισμού». Και το ζουμί στην κατάληξη τής ανακοίνωσης: «Η πρόοδος του κυπριακού τραπεζικού συστήματος τα τελευταία χρόνια είναι σημαντική και αναγνωρίζεται διεθνώς. Υπό την εποπτεία της ΚΤΚ συνεισέφερε στην ανάταξη της κυπριακής Οικονομίας, κάτι που αναγνωρίζεται από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Διαχειρίστηκε σημαντικές κρίσεις και είναι σήμερα ανθεκτικό και θωρακισμένο σε ένα διεθνές περιβάλλον γεμάτο αβεβαιότητες. Ενώ παράλληλα προχωρά σε κινήσεις εκσυγχρονισμού του προς όφελος των καταναλωτών και της κυπριακής Οικονομίας».

Οι αυστηρές συστάσεις του Μάκη

Την ίδια ημέρα, ο 27 ημερών υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, είπε στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής ότι απέστειλε αυστηρή επιστολή στον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και σε όλες τις εμπορικές τράπεζες (και τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων) για τη μείωση των επιτοκίων και των τραπεζικών χρεώσεων. Ο κ. Κεραυνός, σημείωσε πως στις επιστολές περιλαμβάνονται αυστηρές υποδείξεις, ζητώντας μείωση των επιτοκίων, των χρεώσεων, την αύξηση των καταθετικών επιτοκίων καθώς και την ετοιμασία καταλόγου για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές δανειολήπτες. Ο νέος υπουργός Οικονομικών, εξέφρασε, μάλιστα, την ελπίδα όπως σύντομα υπάρξουν αποτελέσματα, «για να μην κάνουμε άλλες σκέψεις». «Το έχω συζητήσει με τον Διοικητή και ως ΥΠΟΙΚ έχουμε κάνει σαφέστατες υποδείξεις και έχω στείλει επιστολή στον Διοικητή της ΚΤΚ με σαφέστατες υποδείξεις όσον αφορά τη μείωση των δανειστικών επιτοκίων και μείωση των χρεώσεων, την αύξηση των καταθετικών επιτοκίων, εφαρμογή έγκαιρα βιώσιμων αναδιαρθρώσεων και κυρίως της κατάρτισης επιτέλους καταλόγου στρατηγικών κακοπληρωτών», ανέφερε μιλώντας ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών. Πρόσθεσε δε πως θα έχει κύκλο συναντήσεων με τις διευθύνσεις των τραπεζών «για να υποδείξουμε ότι έχουν ως μεγάλοι οργανισμοί, εταιρική κοινωνική ευθύνη απέναντι σε αυτή την κοινωνία, απέναντι σε αυτό το λαό, ο οποίος την ώρα της κρίσης για τον τραπεζικό τομέα, πλήρωσε μεγάλο τίμημα για την στήριξη του τραπεζικού μας συστήματος».

Αβέρωφ κατά Μάκη

Μια μέρα μετά, την Τρίτη 28/3/2023, στη συνεδρία της Επιτροπής Ενέργειας της Βουλής διαδραματίστηκε το εξής ενδιαφέρον στιγμιότυπο: Στη φάση που σιγά σιγά ολοκληρωνόταν η συνεδρίαση, πετάχτηκε ο πρόεδρος της Επιτροπής, βουλευτής ΔΗΣΥ, Κυριάκος Χατζηγιάννης, και είπε ότι θέλει να σχολιάσει κάτι: Δεν διανοείται ένας Υπουργός να επεμβαίνει στη νομισματική πολιτική της χώρας και να το παίζει συνδικαλιστής των δανειζόμενων, όπως έκανε χθες ο ΥΠΟΙΚ. Ο κ. Χατζηγιάννης κάλεσε τον Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζα να πει μέχρι που μπορεί να γίνει αποδεκτή αυτή η παρέμβαση. Μετά από αυτό, πήρε σκυτάλη ο βουλευτής και τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Αβέρωφ Νεοφύτου, και σαν έτοιμος από καιρό ανέφερε: Η καλύτερη βοήθεια που μπορούμε να προσφέρουμε στους πολίτες είναι να τους λέμε αλήθειες, δηλαδή ότι το κύμα αυξήσεων των δανειστικών επιτοκίων δεν έχει τελειώσει. Πρέπει, επεσήμανε, να προετοιμάζουμε τον κόσμο γι αυτό παρά να τον προετοιμάζουμε ότι θα μειωθούν. Είπε, επίσης, ότι το 1/3 των δανειοληπτών έχει σταθερό επιτόκιο σε όλη τη διάρκεια του δανείου του. Πρόσθεσε ότι δεν μπορεί η νομισματική πολιτική να ακολουθεί την πορεία μείωσης του πληθωρισμού και η δημοσιονομική πολιτική να ανατροφοδοτεί τον πληθωρισμό. Τόνισε, ακόμα, πως οι εκλογές τελείωσαν και η κυβέρνηση πρέπει να πολιτεύεται με βάση τις πραγματικότητες και όχι να συνεχίζει στη σφαίρα της επικοινωνιακής πολιτικής. Ο κ. Νεοφύτου, είπε ότι θα μπορούσε κάλλιστα ο ΥΠΟΙΚ να πει ότι προτίθεται η κυβέρνηση να κάνει ένα στοχευμένο πρόγραμμα κοινωνικής πολιτικής λόγω αύξησης των επιτοκίων. Η συνεδρία της Επιτροπής έληξε άδοξα, ενώ αποφασίστηκε όπως πραγματοποιηθεί μια νέα κοινή συνεδρία με την Επιτροπή Οικονομικών για το θέμα, με τη συμμετοχή τόσο του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας όσο και του Υπουργού Οικονομικών.

Κωλοτούμπα

Την ίδια μέρα, Τρίτη 28/03/2023, σε ανακοίνωση τού υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Διαχείριση των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων και βελτίωση τού τραπεζικού συστήματος» ανάμεσα στα πολλά που αναφέρονται, υπάρχει και μια πρόταση με την οποία ο υπουργός ανασκευάζει την παρέμβασή του στα των εμπορικών τραπεζών: «Σε σχέση με την συνεχή αύξηση των δανειστικών επιτοκίων το Υπουργείο Οικονομικών σημειώνει ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να εμπλακεί στην επιτοκιακή πολιτική των πιστωτικών ιδρυμάτων και στις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου».

ΥΓ. Ο Μάκης Κεραυνός, από το 2018 μέχρι την ημέρα που ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης τον διόρισε υπουργό Οικονομικών, ήταν μη εκτελεστικό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου.