Τα βρίσκουν Ισραήλ - Λίβανος για ΑΟΖ και εμείς ακόμα το συζητάμε

Όταν τον Οκτώβριο του 2020 το Ισραήλ και ο Λίβανος έμπαιναν σε μια διαδικασία συνομιλιών για επίλυση της διαφοράς επί των θαλασσίων συνόρων τους, και πιο συγκεκριμένα την κυριότητα ενός διαφιλονικούμενου -μικρού σχετικά, αλλά ζωτικής σημασίας- τμήματος στη λιβανική ΑΟΖ, το οποίο εκτείνεται στα 35 ναυτικά μίλια από τη χερσαία μεθόριο των δύο χωρών, λίγοι ήταν εκείνοι οι οποίοι μπορούσαν να φανταστούν ότι οι διαπραγματεύσεις θα είχαν σύντομα αίσια κατάληξη.

Και σίγουρα, ακόμα λιγότεροι από εκείνους ήλπιζαν ότι σε ούτε ενάμιση χρόνο θα υπήρχαν σαφείς ενδείξεις για κατάληξη σε τέτοια συμφωνία ανάμεσα στη Βηρυτό και την Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, από χθες, με βάση πληροφορίες από το Ισραήλ, ο διάλογος ο οποίος έγινε με αμερικανική διαμεσολάβηση απέδωσε καρπούς και οι δύο χώρες καταλήγουν σε συμφωνία, αφού το μεγαλύτερο εμπόδιο στην επίτευξη αυτής της ιστορικής έκβασης, η οργάνωση των Σιιτών Χεζμπολάχ, έδωσε τη συγκατάθεσή της στην κυβέρνηση του Λιβάνου να προχωρήσει.

Οι πληροφορίες από το Ισραήλ επικαλούνται, μάλιστα, επίσημη ενημέρωση την οποία ο ίδιος ο απεσταλμένος των ΗΠΑ, Άμος Χόχσταϊν, ο οποίος ηγήθηκε της διαπραγμάτευσης έδωσε στην ισραηλινή πλευρά. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι προ ημερών ο Νασράλα είχε δηλώσει ότι η όποια συμφωνία για το θέμα είναι οικονομική και ως τέτοια αφορά την κυβέρνηση του Λιβάνου, τηρώντας απλώς αποστάσεις για πρώτη φορά. Οι ΗΠΑ δεν διέψευσαν τα περί κατάληξης σε συμφωνία, η οποία, παράλληλα, έχει ένα πρόσθετο ενδιαφέρον για την Κύπρο, τα δικά της συμφέροντα στην περιοχή, αλλά και τις εξελίξεις σε σχέση με τα ενεργειακά στη νοτιανατολική Μεσόγειο.







Η προϊστορία

Η διένεξη Λιβάνου – Ισραήλ για το συγκεκριμένο κομμάτι της ΑΟΖ που οριοθέτησε ο Λίβανος χρονολογείται. Αν και δεν επηρεάζει άμεσα την κυπριακή ΑΟΖ, η εκκρεμότητα αυτή απέτρεπε και αποτρέπει ακόμα την επικύρωση από το Κοινοβούλιο του Λιβάνου της συμφωνίας ανάμεσα στη Λευκωσία και τη Βηρυτό για οριοθέτηση της ΑΟΖ των δύο κρατών, αφού ο Λίβανος παρουσίαζε την εκκρεμότητα με το Ισραήλ -με το οποίο ας σημειωθεί, βρίσκεται ακόμα σε εμπόλεμη κατάσταση- ως ένα ανυπέρβλητο περίπου εμπόδιο για την έγκριση της συμφωνίας με τη Λευκωσία. Αν και η Κύπρος εκτιμούσε ότι αυτός δεν ήταν ο μοναδικός λόγος και απέδιδε την τακτική του Λιβάνου να χρονοτριβεί και στις πιέσεις που δεχόταν από την Άγκυρα, και οι οποίες είχαν να κάνουν με την κυπριακή ΑΟΖ, γεγονός παράμενε ότι η Βηρυτός δεν ανταποκρινόταν στις προσπάθειες της Λευκωσίας για επίλυση του θέματος, προσπάθειες οι οποίες είχαν, μάλιστα, επεκταθεί και στο επίπεδο της διαμεσολάβησης από κυπριακής πλευράς για επίλυση της διαφοράς των δύο γειτονικών κρατών.

Τι άλλαξε

Αυτό που ανέτρεψε τα δεδομένα ήταν η πρωτοφανής ενεργειακή και οικονομική κρίση στο Λίβανο η οποία έχει φέρει τη χώρα στα πρόθυρα κατάρρευσης και μέσα από την οποία η Χεζμπολάχ εισπράττει την οργή της κοινής γνώμης του Λιβάνου, αφού είναι πια ξεκάθαρο πως για λογαριασμό της σιιτικής οργάνωσης ήταν που φυλάσσονταν στο λιμάνι της Βηρυτού οι 2.750 τόνοι νιτρικού αμμωνίου οι οποίοι προκάλεσαν την καταστροφική έκρηξη στις 4 Αυγούστου του 2020, με πέραν των διακοσίων νεκρών και τις ζημιές να ξεπερνούν τα 13 δισεκατομμύρια δολάρια. Ζημιές οι οποίες έδωσαν τη χαριστική βολή στην ήδη διαλυμένη οικονομία του Λιβάνου. Ακολούθησαν αντικυβερνητικές διαδηλώσεις και περιστατικά βίας σε προπύργια της Χεζμπολάχ, με την τελευταία να νιώθει ολοένα και περισσότερο την πίεση.

Το κίνητρο

Το βασικό επιχείρημα των ΗΠΑ στις επαφές τους με την ηγεσία του Λιβάνου στο πλαίσιο του παρασκηνιακού διαλόγου με το Ισραήλ -ενός διαλόγου ο οποίος είναι ξεκάθαρο ότι αφορά προς το παρόν μόνο το ζήτημα αυτό και όχι κάποια διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων των δύο κρατών, ανάλογη με αυτή που διεξάγει το Ισραήλ με άλλα αραβικά κράτη- ήταν το τεράστιο οικονομικό όφελος το οποίο θα έχει και, μάλιστα, άμεσα ο Λίβανος από την επίλυση του ζητήματος αυτού. Οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι στο σημείο αυτό, αλλά και εντός της λιβανικής ΑΟΖ ευρύτερα υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου, με τη Βηρυτό να εισπράττει μεγάλο ποσά τα οποία επειγόντως χρειάζεται από τη διαδικασία αδειοδότησης και μόνο. Μια διαδικασία η οποία δεν μπορεί να προχωρήσει φυσικά με την κατάσταση ανάμεσα στις δύο χώρες να παραμένει ως έχει, τόσο νομικά όσο και πρακτικά, στη λογική της ασφάλειας και της προθυμίας εταιρειών να επενδύσουν.

Πώς επηρεάζεται η Κύπρος

Για την Κύπρο, όπως τόνιζε στον «Πολίτη» πηγή με εξαιρετικά σημαντική εμπειρία στο ζήτημα αυτό και στις μέχρι σήμερα προσπάθειες, η συμφωνία θα είναι μια εξαιρετικά θετική εξέλιξη, μέσω της οποίας η Λευκωσία θα μπορεί, πλέον, να πιέσει για την επικύρωση της συμφωνίας της με το Λίβανο για την ΑΟΖ, κάτι που θα διαγράψει θετικές προοπτικές όσον αφορά και την εκμετάλλευση των δικών της οικοπέδων τα οποία καταλήγουν στο γεωγραφικό σημείο που θα συμφωνηθεί ανάμεσα στη Βηρυτό και την Ιερουσαλήμ. Παράλληλα, ίσως και ακόμα περισσότερο, η ιστορική αυτή εξέλιξη έστω και εάν δεν αφορά ακόμα την ειρήνευση μεταξύ των δύο γειτονικών μας κρατών, δημιουργεί, όπως υπέδειξε η ίδια πηγή, τη βάση επί της οποίας μπορεί πλέον να προχωρήσει η ενεργειακή ανάπτυξη και μέσω αυτής να υποβοηθεί ο στόχος της ειρήνευσης στην περιοχή. Προς όφελος όλων των κρατών και, φυσικά, της Κυπριακής Δημοκρατίας.