Περίεργες συμφωνίες με τους Ρώσους: Ο Χριστοδουλίδης, ο Λαβρόφ και η αναστάτωση των Βρυξελλών

Τη στιγμή που οι ευρωπαϊκές χώρες και ο δυτικός κόσμος προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν τη ρωσική επεκτατικότητα και να αποτρέψουν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο τέως υπουργός Εξωτερικών και υποψήφιος σήμερα για την Προεδρία της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης υπέγραφε συμφωνίες με τον Ρώσο ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ στη Μόσχα, προσφέροντας φιλοξενία στα ρωσικά πολεμικά πλοία στα λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και σημαντικές πληροφορίες για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Συγκεκριμένα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης επισκέφτηκε τη Ρωσία τον Οκτώβριο του 2021 ως υπουργός Εξωτερικών και υπέγραψε με τον Ρώσο ομόλογό του δύο συμφωνίες. Πρόκειται για το Στρατηγικό Πλαίσιο Συνεργασίας μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ρωσικής Ομοσπονδίας για την τριετία 2022–2024 και τη Συμφωνία για Συνεργασία κατά τη Διάρκεια Ανθρωπιστικών Επιχειρήσεων σε Περίπτωση Καταστάσεων Διαχείρισης Κρίσεων. Συμφωνίες οι οποίες προκάλεσαν αναστάτωση στις Βρυξέλλες και δεν είναι τυχαία η δήλωση του αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μαργαρίτη Σχοινά, τον περασμένο Μάιο, στο πλαίσιο της ομιλίας του στο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, όπου απευθύνθηκε στον υποψήφιο του ΔΗΣΥ που ήταν παρών, λέγοντας: «Φίλε Αβέρωφ, θέλω να ξέρεις ότι αυτούς δεν θα τους αφήσουμε να παίξουν παιχνίδια στην Κύπρο, στην προεδρική εκλογή της Κύπρου. Η Κύπρος θα μείνει ευρωπαϊκή και δυτική και εσύ θα είσαι ο φορέας αυτής της μεγάλης προσπάθειας και εμείς θα είμαστε δίπλα σου». Όπως ούτε τυχαία ήταν η απαντητική επιστολή που έστειλε η Κομισιόν σε παράπονο υποστηρικτή του Νίκου Χριστοδουλίδη, σχετικά με τις δηλώσεις του αντιπροέδρου της Κομισιόν, όπου έδινε κάλυψη στον κ. Σχοινά, υποστηρίζοντας ότι οι Ευρωπαίοι επίτροποι μπορούν να εκφράζουν της προσωπικές τους απόψεις.

Πάντως, ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες του «Π» αναφέρουν ότι δύο μήνες πριν το ταξίδι του Χριστοδουλίδη στη Μόσχα, επισκέφτηκε την Κύπρο Ρώσος πολιτικός που βρίσκεται στη λίστα των κυρώσεων της ΕΕ και των ΗΠΑ από το 2014, λόγω του ρόλου του στην προσάρτηση της Κριμαίας. Πρόκειται για τον πρόεδρο του Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος Ρωσίας Leonid Eduardovich Slutsky, βουλευτή της Κρατικής Δούμας και πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, από τους πρωτεργάτες της επέμβασης της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2014, αλλά και στην εισβολή που ακολούθησε το 2022. Εάν ευσταθεί η πληροφορία του «Π», τότε ενδεχομένως η επίσκεψη του κ. Slutsky στην Κύπρο τον Αύγουστο του 2021 να προετοίμαζε το έδαφος για τη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών με τον Ρώσο ομόλογό του στη Μόσχα και την «υπογραφή δύο σημαντικών εγγράφων», όπως τα χαρακτήρισε τότε ο κ. Χριστοδουλίδης.

Συμφωνίες

Αν και το Στρατηγικό Πλαίσιο Συνεργασίας που υπέγραψε στη Μόσχα ο κ. Χριστοδουλίδης αποτελούσε ανανέωση του Κοινού Προγράμματος Δράσης το οποίο εξέπνευσε το 2020, υπήρξαν σημαντικές προσθήκες οι οποίες προκαλούν εύλογα ερωτήματα. Για παράδειγμα, στην παράγραφο 26 αναφέρεται ότι οι δύο χώρες θα συνεργαστούν στον τομέα των επικοινωνιών, της τεχνολογίας της πληροφορίας, της ψηφιακής πολιτικής και της χαρτογράφησης. Δηλαδή, ο κ. Χριστοδουλίδης υπέγραφε στρατηγικό πλαίσιο συνεργασίας για καταπολέμηση της παραπληροφόρησης με τον μεγαλύτερο εχθρό της Δύσης σε θέματα fake news, με παρεμβάσεις στις εκλογικές διαδικασίες των ευρωπαϊκών χωρών και των ΗΠΑ. Παράλληλα, προχωρούσε σε «συνεργασία και ανταλλαγή τεχνογνωσίας στον τομέα της ψηφιακής χαρτογραφίας… που συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων, τη χαρτογράφηση χερσαίων χώρων, τη ναυτική χαρτογραφία, όπως επίσης και θέματα που σχετίζονται με τη χαρτογράφηση της Αποκλειστική Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ)». Και όλα αυτά τη στιγμή που στην κυπριακή ΑΟΖ δραστηριοποιούνται εταιρείες δυτικών συμφερόντων, οι οποίες δεν επιθυμούν να μοιραστούν πληροφορίες με τη Ρωσία.

Εντύπωση προκαλεί και η ανανέωση της συμφωνίας για ελλιμενισμό των ρωσικών πολεμικών πλοίων σε κυπριακά λιμάνια, κάτι που αντίκειται στις πρόνοιες του νομοσχεδίου «EastMed Act» που κατέθεσε στη Γερουσία των ΗΠΑ ο φιλέλληνας γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ. Ανάμεσα σε άλλα, το νομοσχέδιο «EastMed Act» προέβλεπε και την άρση του εμπάργκο στην πώληση όπλων προς την Κυπριακή Δημοκρατία εάν τηρούνταν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως η καταπολέμηση του βρόμικου χρήματος και ο μη ελλιμενισμός ρωσικών πολεμικών πλοίων. Και όμως, όταν τελικά οι ΗΠΑ αποφάσισαν να άρουν το εμπάργκο στην πώληση όπλων, ο κ. Χριστοδουλίδης έσπευσε να καρπωθεί πολιτικά μια τόσο σημαντική εξέλιξη, αποδίδοντας την απόφαση των Αμερικανών στην πολιτική που εφάρμοσε ο ίδιος όταν βρισκόταν στο πηδάλιο του Υπουργείου Εξωτερικών. Ανέφερε συγκεκριμένα ότι «η καίριας σημασίας απόφαση της αμερικανικής κυβέρνησης είναι αποτέλεσμα των προσπαθειών που καταβλήθηκαν τα τελευταία χρόνια, με καταλυτικής σημασίας την υπογραφή της δήλωσης προθέσεων Κύπρου - ΗΠΑ στις 6 Νοεμβρίου 2018 στην Ουάσινγκτον». Εκείνο που δεν είπε ο κ. Χριστοδουλίδης είναι ότι τρία χρόνια μετά την υπογραφή της δήλωσης προθέσεων Κύπρου – ΗΠΑ, ως υπουργός Εξωτερικών υπέγραψε Στρατηγικό Πλαίσιο Συνεργασίας με τη Ρωσία, ανανεώνοντας τη συμφωνία για ελλιμενισμό των ρωσικών πλοίων στα λιμάνια της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ο Κασουλίδης

Η αλήθεια είναι ότι η απόφαση για άρση του εμπάργκο που επιβλήθηκε το 1987 από τις ΗΠΑ προέκυψε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις κυρώσεις της Δύσης κατά της Μόσχας, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία των προϋποθέσεων που έθετε το νομοσχέδιο «EastMed Act». Την απόφαση για μη ελλιμενισμό των ρωσικών πολεμικών πλοίων έλαβε ο νυν υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης αρχές Μαρτίου του 2022, με την απαγόρευση ελλιμενισμού σε πέντε πολεμικά πλοία της Ρωσίας, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και των συζητήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο για κλείσιμο των λιμανιών των κρατών μελών προς τη Ρωσία. Η απόφαση του κ. Κασουλίδη προκάλεσε την αντίδραση του τότε Ρώσου πρέσβη στη Λευκωσία Στάλισλαβ Οσάτσι, αλλά λήφθηκε σοβαρά υπόψη όταν οι ΗΠΑ αποφάσισαν στις 16 Σεπτεμβρίου του 2022 να άρουν το εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο.

Ο Leonid Eduardovich Slutsky.

Ο Slutsky

Ο κ. Slutsky επιχείρησε δύο φορές να επισκεφτεί την Κύπρο όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών ο Ιωάννης Κασουλίδης. Δηλαδή, κατά την περίοδο της πρώτης θητείας του Προέδρου Αναστασιάδη. Την πρώτη φορά, το αίτημα υποβλήθηκε στον τότε διευθυντή του Υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρο Ζήνων από τον πρέσβη της Ρωσίας Στανισλάβ Οσάτσι, ο οποίος ανέφερε πως ήταν προσωπική παράκληση του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Το περιστατικό επιβεβαίωσε με δηλώσεις του στην εφημερίδα ο κ. Ζήνων, λέγοντας ότι ήταν αδύνατο να επιτρέψουμε την είσοδο στην Κυπριακή Δημοκρατία ενός προσώπου που βρισκόταν στη λίστα των κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Ρώσος πρέσβης επιχείρησε ακόμη μια φορά επί Κασουλίδη να εξασφαλίσει άδεια εισόδου για τον κ. Slutsky, ζητώντας απευθείας άδεια από τον ίδιο τον υπουργό Εξωτερικών, με πρόσχημα την επίσκεψη στο μοναστήρι του Κύκκου για προσκύνημα. Ο κ. Κασουλίδης αρνήθηκε να διευκολύνει την είσοδο του κ. Slutsky, παραμένοντας σταθερός στις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις της Κύπρου.

Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες του «Π», ο κ. Slutsky φέρεται να επισκέφτηκε την Κύπρο την περίοδο που ήταν υπουργός Εξωτερικών ο Νίκος Χριστοδουλίδης και συγκεκριμένα, το τρίτο δεκαήμερο του Αυγούστου 2021. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι λειτουργός του Υπουργείου Εξωτερικών επικοινώνησε με τον τέως γ.γ του ΑΚΕΛ Άντρο Κυπριανού και του ζήτησε να συναντήσει τον κ. Slutsky κατά την επίσκεψή του στο νησί. Υπενθυμίζεται ότι ο Άντρος Κυπριανού δεν ήταν πλέον γ.γ του ΑΚΕΛ. Ο «Π» επικοινώνησε με τον κ. Κυπριανού ο οποίος επιβεβαίωσε την πληροφορία ότι έγινε δέκτης τηλεφωνήματος από λειτουργό του Υπουργείου Εξωτερικών, με αντικείμενο τη διευθέτηση συνάντησης στην Κύπρο. Δεν ήταν, όμως, σε θέση να καθορίσει ακριβώς την ημερομηνία της τηλεφωνικής επαφής. Παρόλ' αυτά, το γεγονός ότι λειτουργός του Υπουργείου Εξωτερικών επικοινώνησε με τον κ. Κυπριανού για συνάντηση με τον κ. Slutsky, δείχνει τη θετική στάση που κράτησε το υπουργείο απέναντι στο αίτημα για επίσκεψη του συγκεκριμένου Ρώσου πολιτικού. Πάντως, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι τελικά επετράπη η είσοδος στον κ. Slutsky, ο οποίος επισκέφτηκε τον Κύκκο. Όμως, δεν διευκρινίζεται αν ήταν επίσκεψη στο μετόχι ή το μοναστήρι του Κύκκου. Εκείνο που μας λέχθηκε είναι ότι η επίσκεψη του Ρώσου ακροδεξιού πολιτικού πρέπει να είχε θέμα τις επερχόμενες αρχιεπισκοπικές εκλογές. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι ο κ. Slutsky είχε συνάντηση και με τον τότε υπουργό Εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη. Ο «Π» έθεσε το ζήτημα σε εκπρόσωπο του εκλογικού επιτελείου του κ. Χριστοδουλίδη χωρίς να λάβει οποιοδήποτε σχόλιο. Ερωτήματα για τη φερόμενη επίσκεψη του κ. Slutsky έθεσε στον κ. Χριστοδουλίδη και ο δημοσιογράφος Αριστείδης Βικέτος στις 25 Ιανουαρίου, χωρίς ωστόσο να λάβει οποιαδήποτε απάντηση μέχρι σήμερα.

Φίλος του Λαβρόφ

Πάντως, δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο αναφέρθηκαν στη φιλοξενία του κ. Λαβρόφ στην Τουρκία από τον κ. Slutsky, αρχές Αυγούστου 2021, σε τουριστικό θέρετρο όπου διαμένει κατά καιρούς η κόρη του Ρώσου ακροδεξιού βουλευτή. Δηλαδή, λίγες ημέρες πριν από την φερόμενη επίσκεψη του κ. Slutsky στην Κύπρο. Ενώ το Radio Free Europe/Radio Liberty είχε αναφερθεί στο γεγονός ότι ο κ. Slutsky τυγχάνει να είναι γείτονας με την κόρη του Λαβρόφ, σε προάστιο της Μόσχας.