Πάγωσαν 1,5 δισ. ευρώ λόγω των κυρώσεων

Ξεπέρασε το 1,5 δισ. ευρώ το ποσό που δεσμεύτηκε από τις κυπριακές αρχές κατά την εφαρμογή των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης, σε μια προσπάθεια να ανατρέψει την εικόνα χαλαρής εφαρμογής των κυρώσεων την οποία μετέδωσε η εκπομπή «60 minutes» του CBS News. Στην εκπομπή αναφέρθηκε ότι δεσμεύτηκαν €105 εκατ. όταν οι ρωσικές καταθέσεις πέρυσι στην Κύπρο εκτιμούνται σε 5,6 δισ. ευρώ. Ο ΥΠΟΙΚ διέψευσε και τον τελευταίο αριθμό.

Ο κ. Πετρίδης έκανε λόγο για ανυπόστατες αναφορές στο σχετικό ρεπορτάζ και υπογράμμισε ότι από την πρώτη στιγμή η Κύπρος τάχθηκε στο πλευρό της Ουκρανίας.

«Η Κύπρος διαδραμάτισε θετικό ρόλο, τόσο στη θέσπιση όσο και την εφαρμογή των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, παρά τις δυσμενείς επιπτώσεις που αυτές θα είχαν για την κυπριακή οικονομία. Επιπτώσεις που ενδεχομένως να ήταν δυσανάλογες σε σχέση με άλλες χώρες της ΕΕ», ανέφερε.

Επιπρόσθετα, αναφέρθηκε σε παραπληροφόρηση και ψευδείς ειδήσεις για τη στάση της Κύπρου κατά τη διαδικασία θέσπισης των κυρώσεων, όπως για την απαγόρευση συναλλαγών μέσω SWIFT από τραπεζικά ιδρύματα της Ρωσίας.

«Αυτή η παραπληροφόρηση είχε και συνέχεια, περιλαμβάνοντας φήμες για τη μη αποτελεσματική εφαρμογή των ευρωπαϊκών κυρώσεων εκ μέρους της Κύπρου, ή ότι η Κύπρος συνεχίζει να αποτελεί καταφύγιο κεφαλαίων Ρώσων ολιγαρχών», σημείωσε ο ΥΠΟΙΚ.

«Τα τελευταία δέκα χρόνια», ανέφερε, «έχουμε κάνει μεγάλη πρόοδο όσον αφορά την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος και τη διαφάνεια. Πρόοδος η οποία αναγνωρίζεται διεθνώς. Η Κύπρος εφαρμόζει ένα αποτελεσματικό πλαίσιο, που αφορά την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος, αλλά και την επιβολή των κυρώσεων. Ένα πλαίσιο το οποίο έχει αναντίλεκτα διορθώσει πολλές από τις στρεβλώσεις και τα λάθη του παρελθόντος. Ένα πλαίσιο που συνεχώς αναβαθμίζεται ενσωματώνοντας νέες ρυθμίσεις ανάλογα με τις διεθνείς εξελίξεις. Το ίδιο ισχύει και για την εφαρμογή των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας. (...) Ταυτόχρονα έχουν γίνει και λάθη, ιδιαίτερα όσον αφορά το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα, που στοίχισαν στην εικόνα της Κύπρου στο εξωτερικό. Αυτά όμως τα λάθη δεν μπορούν να αναιρέσουν την τεράστια πρόοδο που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια και η οποία πρέπει να συνεχιστεί», υπογράμμισε ο κ. Πετρίδης.

Τι έχει γίνει

Ο ΥΠΟΙΚ παρουσίασε μια σειρά από στοιχεία που δείχνουν τη μείωση της έκθεσης της Κύπρου στη ρωσική οικονομία. «Η πραγματικότητα έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά σε σχέση με την προ-2013 περίοδο, που είναι η περίοδος κατά την οποία ίσχυαν ορισμένα από αυτά που λέχθηκαν υπό μορφή δηλώσεων στο ρεπορτάζ του CBS», προσέθεσε.

Ειδικότερα:

• Μέχρι το τέλος του 2021, τα συνολικά δάνεια με έκθεση στη Ρωσία αποτελούσαν μόλις το 0,8% των συνολικών δανείων.
• Την ίδια περίοδο, οι συνολικές καταθέσεις με έκθεση στη Ρωσία εκπροσωπούσαν μόλις το 3,8% (από 40% το 2013) των συνολικών καταθέσεων, εκ των οποίων τα δύο τρίτα αποτελούν διατραπεζικές καταθέσεις, και παρά το γεγονός ότι στην Κύπρο ζει και δραστηριοποιείται μια σχετικά μεγάλη ρωσική κοινότητα, η οποία όμως ουδεμία σχέση έχει με τις οντότητες στις οποίες επιβάλλονται κυρώσεις. Ο κ. Πετρίδης τόνισε ότι «αυτό το ποσό πόρρω απέχει από τον ισχυρισμό του CBS ότι η έκθεση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος στη Ρωσία είναι €5,6 δις. Στην πραγματικότητα, η έκθεση αυτή δεν ξεπερνά το €1 δις. Είναι λυπηρό να λέγονται τέτοιες ανακρίβειες από ένα διεθνούς εμβέλειας ειδησεογραφικό δίκτυο».
• Οι κυπριακές τράπεζες εφαρμόζουν με τον πιο αυστηρό τρόπο το πλαίσιο που αφορά την ταυτοποίηση των πελατών σε σχέση με το πλαίσιο καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος. Αυτή η πρακτική, ανέφερε ο κ. Πετρίδης, τεκμηριώνεται από την έκθεση της MONEYVAL το 2019, έχει οδηγήσει στο κλείσιμο πέραν των 80.000 λογαριασμών και απόρριψη αιτημάτων ανοίγματος λογαριασμού σε χιλιάδες άλλους. «Πολλοί μάλιστα εξ αυτών άνοιξαν λογαριασμούς σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ή συγκεκριμένες πολιτείες των ΗΠΑ, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, όπως διαπιστώνεται σε πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ο ισχυρισμός κάποιων ότι ανοίγονται εύκολα τραπεζικοί λογαριασμοί στην Κύπρο δεν ευσταθεί, σε αντίθεση ενδεχομένως με τις χώρες από όπου οι ίδιοι προέρχονται», προσέθεσε ο κ. Πετρίδης.
• Η Κύπρος ΔΕΝ διατηρεί τα οποιαδήποτε αποθέματα της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Οι κυρώσεις

Σε σχέση με την επιβολή των κυρώσεων, έχουν γίνει τα εξής:

• Δεσμεύσεις ποσών από τα πιστωτικά ιδρύματα, ύψους €105 εκατ.
• Δεσμεύσεις ποσών από επενδυτικές εταιρείες εγγεγραμμένες στην Κύπρο ύψους των €720 εκατ.
• Δεσμεύσεις άλλων €719 εκατ. κεφαλαίων που τηρούνται από παρόχους διοικητικών υπηρεσιών, που εποπτεύονται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς της Κύπρου.
• Κατά τη διενέργεια οποιασδήποτε πράξης μεταβίβασης ή αγοραπωλησίας, διεξάγονται έλεγχοι και δεσμεύσεις περιουσιών από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας για οντότητες που βρίσκονται υπό το καθεστώς των κυρώσεων.
• Κατά τη διάρκεια πράξεων μεταβίβασης/αλλαγής της μετοχικής σύνθεσης/πώλησης κ.ο.κ. κυπριακών εταιρειών που συνδέονται με πρόσωπα υπό το καθεστώς κυρώσεων, πραγματοποιούνται έλεγχοι από τον έφορο εταιρειών και πραγματοποιούνται δεσμεύσεις υπό την έννοια της απαγόρευσης της διενέργειας της πράξης.
• Το Τμήμα Εφόρου Εταιρειών έχει εντοπίσει αρκετά μεγάλο αριθμό εταιρειών στο σύστημά του, οι οποίες συνδέονται με κυρώσεις που αφορούν Ρώσους υπηκόους, είτε διορισμένους σαν αξιωματούχους (διευθυντές και γραμματείς), είτε σαν μετόχους ή ακόμα, σαν πραγματικούς δικαιούχους.

Πρόσθετα, λόγω της πολυπλοκότητας και των διάφορων υπηρεσιών που εμπλέκονται στη διαδικασία των κυρώσεων, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου τον Ιούνιο του 2021, αποφασίστηκε η σύσταση και λειτουργία «Εθνικής Μονάδας Επιβολής Κυρώσεων,» στα πρότυπα της αντίστοιχης Μονάδας του Ηνωμένου Βασιλείου (Office for Financial Sanctions Implementation – OFSI), κάτι που δεν υπάρχει σε πολλές χώρες.

Όσον αφορά τις κατασχέσεις, διευκρίνισε ότι οι κυρώσεις της ΕΕ αφορούν μόνο στην παγοποίηση περιουσιακών στοιχείων.