Οι ΗΠΑ μας στήνουν στον τοίχο για τις κυρώσεις

Οι κυπριακές αρχές καλούνται να αποδείξουν ότι εφαρμόζουν με αποτελεσματικότητα τις κυρώσεις κατά Ρώσων ολιγαρχών μετά το ρεπορτάζ της εκπομπής «60 minutes» του αμερικανικού τηλεοπτικού δικτύου CBS News. Το ρεπορτάζ της εκπομπής ανοίγει ένα τεράστιο παράθυρο αμφιβολίας, με το πρόγραμμα των διαβατηρίων να εμφανίζεται ως εργαλείο για την απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων. Ο υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, που τοποθετείται στο ρεπορτάζ, εμφανίζεται κατηγορηματικός για την ικανότητα της Κύπρου να εφαρμόσει τις κυρώσεις.

«Έχουμε αποδείξει ως Κύπρος ότι είμαστε ένα αξιόπιστο μέλος της ΕΕ», τονίζει ο κ. Πετρίδης.

Η εκπομπή, πάντως, κατονομάζει τρεις Ρώσους ολιγάρχες με κυπριακό διαβατήριο οι οποίοι ελέγχονται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για τα περιουσιακά τους στοιχεία. Η αμφιβολία για την αποτελεσματικότητα των κυπριακών αρχών δεν είναι αόριστη και από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι πηγή των πληροφοριών της εκπομπής είναι το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ. Αναφέρεται ως παράδειγμα ο Ρομάν Αμπράμοβιτς και τα αεροπλάνα του, που ήταν κρυμμένα πίσω από ένα πλέγμα εταιρειών με κατάληξη την Κύπρο.

«Πάρτε την περίπτωση του Ρομάν Αμπράμοβιτς και των αεροπλάνων του. Σύμφωνα με τους Αμερικανούς ερευνητές, ήταν κρυμμένα κάτω από πέντε εταιρείες-βιτρίνες, στοιβαγμένες σαν ρωσικές κούκλες, με διευθύνσεις στις BVI και στο βρετανικό νησί Τζέρσεϊ, οι οποίες οδηγούσαν σε ένα ανώνυμο καταπίστευμα στην Κύπρο. Αλλά δεν ήταν οι κυπριακές αρχές που τελικά κινήθηκαν για την κατάσχεση των αεροσκαφών. Ήταν οι εισαγγελείς του αμερικανικού Υπουργείου Δικαιοσύνης», αναφέρει το ρεπορτάζ του «60 minutes» και της δημοσιογράφου Σάριν Αλφόνσι.

Η εισαγγελέας

Τον σπόρο της αμφιβολίας για την Κύπρο «ποτίζουν» τα όσα αναφέρει στην εκπομπή «60 minutes» η αναπληρώτρια γενική εισαγγελέας των ΗΠΑ, Λίσα Μόνακο, η οποία είναι επικεφαλής της Μονάδας Κλεπταποδοχής και έχει ως αποστολή να βρίσκει τα περιουσιακά στοιχεία των ολιγαρχών στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Στο ρεπορτάζ αποκαλύπτεται και μια απίθανη ιστορία με πρωταγωνιστή τον Όλεγκ Ντεριμπάσκα. Η εκπομπή αποκαλύπτει την προσπάθεια του Ρώσου Κροίσου να γεννηθεί στις ΗΠΑ παιδί του για να αποκτήσει ιθαγένεια των ΗΠΑ! Το ταξίδι οργανώθηκε από κυπριακή εταιρεία. Ειδικότερα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ ισχυρίζεται ότι το 2020 ο Όλεγκ Ντεριμπάσκα κανόνισε να γεννηθεί ένα από τα παιδιά του στις Ηνωμένες Πολιτείες, παρόλο που βρισκόταν υπό αμερικανικές κυρώσεις.

«Κατάφερε να το κάνει αυτό σε μια περίπτωση. Και στη συνέχεια, στη δεύτερη περίπτωση, αυτό δεν επιτεύχθηκε», αναφέρει η κ. Μόνακο.

Η εκπομπή «60 minutes» υποστηρίζει ότι βρήκε στην Κύπρο (προβάλλοντας σχετικές εικόνες) μια βίλα σε παραθαλάσσιο συγκρότημα, γραφεία σε κτήριο στη Λεμεσό και περισσότερες από δώδεκα «ενεργές» εταιρείες-βιτρίνες που συνδέονται με τον Όλεγκ Ντεριπάσκα. Η κυπριακή κυβέρνηση, σύμφωνα με την εκπομπή, δεν λέει αν έχει παγώσει κάποιο από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία.

Το άγος των διαβατηρίων

To πρόγραμμα των διαβατηρίων αποδεικνύεται, για άλλη μια φορά, μια καταστροφή για την εικόνα της Κύπρου.

«Όταν δίνεις διαβατήρια σε ανθρώπους που αργότερα καταλαβαίνεις ότι είναι εγκληματίες, τότε ανοίγεις την πόρτα της Ευρώπης στους εγκληματίες», σχολιάζει στην εκπομπή η βουλευτής του Κινήματος Οικολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδη.

«Τα 'χρυσά' διαβατήρια άνοιξαν επίσης την πόρτα της Ευρώπης στις ρωσικές ελίτ», αναφέρει η έρευνα και το «60 minutes» σημειώνει ότι τουλάχιστον δώδεκα από αυτούς τους Ρώσους ολιγάρχες -που τώρα είναι υπό κύρωση- έλαβαν «χρυσά» διαβατήρια.

Ανάμεσά τους:

Ο Ιγκόρ Κεσάεφ, ιδιοκτήτης ενός ρωσικού εργοστασίου όπλων.

Ο δισεκατομμυριούχος Αλεξάντερ Πονομαρένκο, ο οποίος ήταν πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του μεγαλύτερου αεροδρομίου της Ρωσίας και τον οποίο η αμερικανική κυβέρνηση αποκαλεί έναν από τους «εγκάθετους» του Πούτιν.

Ο μεγιστάνας του αλουμινίου Όλεγκ Ντεριπάσκα, μέλος του στενού κύκλου του Πούτιν. Σύμφωνα με το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών έχει ερευνηθεί διεθνώς, μεταξύ άλλων, για ξέπλυμα χρήματος, παράνομες υποκλοπές και εκβιασμούς, κατηγορίες που ο ίδιος αρνείται.

Η Μάιρα Μαρτίνι, αναλύτρια της Transparency International, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που παρακολουθεί το ξέπλυμα χρήματος σε όλο τον κόσμο, εξηγεί ότι ένα κυπριακό διαβατήριο θα μπορούσε να διευκολύνει αυτούς τους ολιγάρχες που έχουν υποστεί κυρώσεις να αγοράσουν ακίνητα και να μετακινήσουν περιουσιακά στοιχεία και σημειώνει ότι η άνετη σχέση μεταξύ των πλούσιων Ρώσων και της Κύπρου προκαλεί ανησυχία διεθνώς.

Από το 2013 έως το 2020, η Κύπρος εξέδωσε σχεδόν 7.000 από αυτά τα «χρυσά» διαβατήρια - σχεδόν τα μισά σε Ρώσους.

Η δημοσιογράφος Σάριν Αλφόνσι σχολιάζει ότι «οι κυρώσεις είναι τόσο ισχυρές όσο ο πιο αδύναμος κρίκος» και ρωτά τη Μάιρα Μαρτίνι αν η Κύπρος είναι ένας από τους πιο αδύναμους κρίκους και απαντά: «Νομίζω ότι η Κύπρος είναι ένας από τους πιο αδύναμους κρίκους».

Οι εξηγήσεις του Πετρίδη

Στην εκπομπή τοποθετήθηκε ο υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, ο οποίος προσπαθεί να πείσει ότι η Κύπρος δεν είναι αυτό που υπονοείται, δηλαδή ένας προνομιακός χώρος για τους Ρώσους ολιγάρχες που επιθυμούν να παρακάμψουν τις κυρώσεις.

Ο υπουργός Οικονομικών αναφέρει ότι περίπου δέκα άτομα που έχουν λάβει κυπριακό διαβατήριο βρέθηκαν υπό περιοριστικά μέτρα και το Υπουργικό Συμβούλιο έχει ξεκινήσει μια διαδικασία για την ανάκληση των διαβατηρίων τους.

Η δημοσιογράφος στη συνέχεια αναφέρει ότι εστάλη στον κ. Πετρίδη αίτημα για τα ονόματα αυτά και τον κατάλογο με τα περιουσιακά στοιχεία των Ρώσων στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις και τα οποία η Κύπρος έχει κατασχέσει ή παγώσει.

Σε μια σειρά από μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους τελευταίους τρεις μήνες, το γραφείο του Πετρίδη απάντησε ότι λόγω των ευρωπαϊκών κανόνων προστασίας δεδομένων, «δεν μπορεί να δημοσιοποιηθεί λεπτομερής κατάλογος».

Η εκπομπή, πάντως, αναφέρει ότι άλλες χώρες της ΕΕ έχουν δημοσιοποιήσει λεπτομερείς καταλόγους των ενεργειών τους.

«Η προσδοκία είναι ότι όλοι θα πρέπει απλά να εμπιστευτούν την κυπριακή κυβέρνηση ότι εφαρμόζει τις κυρώσεις που υποτίθεται ότι πρέπει να εφαρμόσει στους Ρώσους;», ερωτάται ο κ. Πετρίδης και απαντά:

«Δεν λέω ότι όλοι πρέπει να εμπιστεύονται την κυπριακή κυβέρνηση. Η κυπριακή κυβέρνηση δεν χρειάζεται κάποιον να την εμπιστευτεί. Έχουμε τις εκθέσεις αξιολόγησης για την Κύπρο το 2019 που δείχνουν όλη την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια. Νομίζω ότι έχουμε αποδείξει ως Κύπρος ότι είμαστε ένα αξιόπιστο μέλος της της ΕΕ. Παραδεχόμαστε ότι στο παρελθόν υπήρξαν λάθη. Αλλά η Κύπρος έχει επίσης στιγματιστεί άδικα», υπογραμμίζει.

Ο κ. Πετρίδης είπε ότι τα διαβατήρια των ολιγαρχών στους οποίους έχουν επιβληθεί κυρώσεις βρίσκονται στη «διαδικασία» ανάκλησης και δήλωσε ότι η Κύπρος έχει κατασχέσει 105 εκατομμύρια ευρώ από ρωσικές καταθέσεις.

«Ένας μεγάλος αριθμός, αλλά μόνο ένα κλάσμα των εκτιμώμενων 5,6 δισεκατομμυρίων ευρώ ρωσικών καταθέσεων που έγιναν στην Κύπρο πέρυσι», σχολιάζει η εκπομπή.

Ο κ. Πετρίδης ρωτήθηκε για τις δεκάδες κυπριακές ιδιοκτησίες και τις ενεργές εταιρείες-βιτρίνες σε Ρώσους που έχουν υποστεί κυρώσεις.

Απάντησε ότι κάθε κυπριακή εταιρεία με ιδιοκτήτη έναν ολιγάρχη που έχει ενταχθεί στις κυρώσεις της ΕΕ έχει τεθεί υπό «αυξημένο έλεγχο».

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τη διαθέσιμη πληροφόρηση οι ρωσικές καταθέσεις στην Κύπρο είναι λιγότερο από το 1% των συνολικών καταθέσεων και ανήκουν σε Ρώσους που ζουν, και εργάζονται στην Κύπρο σε επιχειρήσεις που δεν έχουν επιβληθεί κυρώσεις.

Αντιδράσεις και tweet

Ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νικόλας Παπαδόπουλος, με ανάρτησή του στο Twitter, κατηγόρησε τον υπουργό Οικονομικών για συγκάλυψη λόγω της μη δημοσιοποιήσεις ονομάτων. Ο κ. Πετρίδης απάντησε, επίσης μέσω Twitter πως «αν η εφαρμογή της νομοθεσίας που ψηφίσατε για προστασία προσωπικών δεδομένων αποτελεί συγκάλυψη σας καλώ να την τροποποιήσετε. Είναι με βάση αυτή τη ν/σ που το ΔΕΚ αποφάσισε πρόσφατα ότι τα δημόσια προσωπικά αρχεία αντίκεινται στο κεκτημένο!»

«Ρεζίλι στις ΗΠΑ αυτή τη φορά η πατρίδα μας», σχολιάζει τo εκλογικό επιτελείο του Γ. Κολοκασίδη και προσθέτει ότι το ρεπορτάζ προκαλεί θλίψη.