Χρυσόστομος Β': Ο Αρχιεπίσκοπος που φόρεσε ράσο και καλυμμαύχι στην πολιτική

Ο Χρυσόστομος Β’ δεν ήταν λίγες οι φορές που έκανε άνω κάτω την πολιτική σκηνή, με τοποθετήσεις του, επί θεμάτων που δεν είχαν καμία σχέση με τα αρχιερατικά του καθήκοντα. Ωστόσο διεκδικούσε το δικαίωμα λόγου για όλα τα θέματα επικαλούμενος τον ιστορικό εθναρχικό ρόλο της Εκκλησίας.

Η τελευταία φορά που παρενέβη, αφήνοντας εκτεθειμένο τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ήταν σε συνέντευξή του στον «Π» τον Δεκέμβριο του 2020, στην οποία είχε αναφέρει ότι ο Ν. Αναστασιάδης είχε συζητήσει μαζί του θέμα λύσης δύο κρατών. Παρά το ότι επιβεβαίωσε ότι έκαναν τέτοια συζήτηση, για προφανείς λόγους, λίγα 24ωρα μετά, προσπάθησε να στρογγυλέψει τις δηλώσεις του κάνοντας λόγο για «παρανόηση». Στην τελευταία του συνέντευξη στον «Π» τον περασμένο Ιούνιο είχε μιλήσει και για τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές διατυπώνοντας ανοιχτά την προτίμησή του στον Νίκο Χριστοδουλίδη.

Μου είπε για δύο κράτη

Ο Χρυσόστομος Β’ είχε υπεραμυνθεί του δικαιώματός του να παρεμβαίνει στην πολιτική, λέγοντας πως «η Εκκλησία πριν υπάρξει κράτος ήταν αυτή που ηγείτο του λαού μας και μέχρι σήμερα ενδιαφέρεται για την τύχη αυτού του λαού στον τόπο του».

Όταν τον ρωτήσαμε αν συζητάει το Κυπριακό με τον Πρόεδρο, χωρίς καμία αναστολή απάντησε: «Ο Πρόεδρος σε συζητήσεις που είχαμε μου έλεγε πως έβλεπε τη λύση δύο κρατών και εγώ διαφώνησα έντονα μαζί του». Ο ίδιος είπε πως διαφώνησε με τον Πρόεδρο «γιατί δεν μπορούν να γίνουν δύο κράτη. Δεν θα δεχθεί ο λαός». Πάντως η εκτίμηση του Προέδρου όπως είχε πει ο Χρυσόστομος Β’ φαίνεται να άλλαξε αργότερα. «Πρώτα-πρώτα» είπε, «τώρα δεν θέλει η Ευρώπη. Μόλις γίνουν δύο κράτη, θα κατακλειστεί η Κύπρος από Τούρκους εκ Τουρκίας. Από την ΕΕ δεν παίρνουμε τέτοια άδεια, άρα η βόρεια Κύπρος πρέπει αν φύγει από την Ευρώπη». Πάντως η πρόβλεψη του Χρυσοστόμου Β’ ήταν πως το Κυπριακό δεν λύνεται και αυτό το έχει καταλάβει και ο Πρόεδρος.

Αναστασιάδης και κούρεμα

Για τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας είχε πει πως διατηρούσε άριστες σχέσεις. «Πιστεύω» έλεγε «ότι είναι ξύπνιος άνθρωπος. Οι συγκυρίες όμως δεν ήταν καλές. Μόλις ανέλαβε ήρθε το κούρεμα στις τράπεζες και τον βρήκε και δεν είχε μπορέσει να ισορροπήσει και να σταθεί στα πόδια του. Το έζησα εκείνες τις ημέρες που φώναζε ο ένας το ένα και ο άλλος το άλλο. Είχα ανέβει στο Προεδρικό και του είχα πει, πως ότι σατανάς είναι το ένα είναι και το άλλο. Και αν δεν κουρεύονταν οι πλούσιοι και τους κούρευαν όλους, είχε χρήματα για να δώσει για τις πρώτες 100.000 ευρώ; Μετά το πανηγύρι, όλοι ξέρουν και χορεύουν».

Τάσσος και οδοφράγματα

Ο Χρυσόστομος Β’ είχε αποκαλύψει στον «Π» πως το 2003 «μόλις άνοιξαν τα οδοφράγματα, έβλεπα την καταστροφή και ανέβηκα στο Προεδρικό να βρω τον Τάσσο Παπαδόπουλο και να διαμαρτυρηθώ. Μου λέει: ‘Μπαίνουμε στην Ευρώπη και η Ευρώπη αυτό αποφάσισε’». Για τον τότε Πρόεδρο είπε πως επίσης δεν ήθελε το άνοιγμα των οδοφραγμάτων: «Ε δεν ήθελε. Ασφαλώς δεν ήθελε. Ήξερε ότι θα την πάθουμε. Τελευταίως που φώναζε ο λαός και έλεγε να πούμε όχι στην Ευρώπη, έκανα μια δήλωση και είπα πως το όχι, είναι για τους μεγάλους και δεν είναι για τους μικρούς. Εκείνη την ημέρα που είχα ανέβει στο Προεδρικό το 2003, ο μακαρίτης ο Παπαδόπουλος, μου είπε: ‘Μα εν εκατάλαβες; Το όχι στην Ευρώπη είναι για τους μεγάλους, δεν είναι για μας. Είναι για τη Γερμανία, τη Γαλλία την Αγγλία… Εμείς αν πούμε όχι, θα μας πουν ότι το νερό που πίνουμε έχει κολοβακτηρίδια και θα πεθάνουμε. Θα πρέπει να φέρνουμε νερό από το εξωτερικό να πίνουμε…’».

Ο Χρυσόστομος Β’ μετέφερε και την άποψη που είχε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος για τον Τάσσο Παπαδόπουλο του οποίου υπήρξε συνεργάτης και υπουργός: «Ο Μακάριος θεωρούσε τον Παπαδόπουλο πολύ έξυπνο άνθρωπο. Του άρεσε ο Τάσσος και ο μακαρίτης ο Αλέκος Μιχαηλίδης. Έλεγε ο Μακάριος πως αν αυτοί οι δύο δεν ήταν εγωιστές και μπορούσαν να συμφωνήσουν θα ήταν ένα εκλεκτό δίδυμο που θα πήγαινε μπροστά την Κύπρο. Δυστυχώς ήταν και οι δύο εγωιστές και δεν μπορούσαν να κάνουν μαζί».

Οι πελλοί του ΕΛΑΜ

Ο Χρυσόστομος Β’ είχε προκαλέσει την οργή των πάντων όταν είχε στηρίξει με δηλώσεις του το ΕΛΑΜ μιλώντας για «καλά παιδιά» με «κρυστάλλινες θέσεις». Ωστόσο τα όσα αποκαλύφθηκαν στη συνέχεια με τη Χρυσή Αυγή, τον ανάγκασαν να αναθεωρήσει τις απόψεις του.

Όπως είχε πει στον «Π» για εκείνη τη δήλωσή του, «ήσαν μορφωμένα παιδιά και πίστευα ότι θα πάνε καλά. Ύστερα όταν είδα ότι είναι προσκολλημένοι στους φονιάδες της Χρυσής Αυγής είχα πει όχι. Έκαναν λάθος. Με ενόχλησε πολύ. Με ενόχλησε αφάνταστα».

Μόλις τον περασμένο Ιούνιο ο Χρυσόστομος Β’ επανέλαβε για το ΕΛΑΜ: «Είναι πελλοί. Σήμερα μπορώ να σου πω ότι είναι πελλοί τούτοι. Πίστευα ότι είχαν μεν μια ακραία γραμμή, αλλά νόμιζα ότι είναι μορφωμένα παιδιά. Ύστερα όταν έμαθα ότι ήταν με αυτούς της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα τότε είπα: ‘Όι, έν' πελλοί τούτοι’. Δεν έχω σχέσεις μαζί τους. Τους συμπαθούσα αρχικά αλλά μετά όταν είδα ότι δεν πάνε καλά, λέω, εγώ με πελλούς ίντα που να κάμνω κάμνω; Τους κρατάω σε απόσταση».

Διέψευσε επίσης ότι χρηματοδότησε το ΕΛΑΜ, κάτι που είχε υποστηρίξει ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής Νίκος Μιχαλολιάκος. Ο Χρυσόστομος Β’ διαβεβαίωσε πως δεν του έδωσε, «ούτε σεντ».

Συνιδρυτής του ΔΗΚΟ

Ο τέως Αρχιεπίσκοπος δεν είχε κρύψει ποτέ τις πολιτικές του προτιμήσεις ενώ είχε δηλώσει ξεκάθαρα πως ήταν ψηφοφόρος του ΔΗΚΟ, με το οποίο διατηρούσε μια ιδιαίτερη σχέση. «Το ΔΗΚΟ» έλεγε «τρεις άνθρωποι το έκαναν. Ο μακαρίτης ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ο Α’ ως μητροπολίτης Πάφου, ο Αλέκος ο Μιχαηλίδης και εγώ ως ηγούμενος του Αγίου Νεοφύτου. Ύστερα καλέσαμε τον Σπύρο να έρθει να τεθεί επικεφαλής. Ασφαλώς είμαι ιδρυτικό μέλος. Ήταν δημοκρατική παράταξη αρχικώς. Ο μακαρίτης ο Χρυσόστομος Α’ έλεγε πως η παράταξις πιάνει μεγάλο χώρο, ενώ το κόμμα είναι μικρότερο».

Νίκος όπως Μακάριος

Τον περασμένο Ιούνιο στην τελευταία συνέντευξήητου Χρυσοστόμου Β’ στον «Π», όπως αναμενόταν είχε ερωτηθεί και για τις επικείμενες προεδρικές εκλογές και για τους υποψήφιους. Η τοποθέτησή του εξέπληξε πολλούς: «Να σου πω. Δεν είμαι σε κανέναν κοντά, αλλά είδα ότι μετά τον Μακάριο, μόνο ο Χριστοδουλίδης έχει λαϊκό έρεισμα. Δεν είχε λαϊκό έρεισμα κανένας Πρόεδρος».

Ο Χρυσόστομος Β’ επέμεινε: «Ο Χριστοδουλίδης είναι ο πρώτος μετά τον Μακάριο που έχει λαϊκό έρεισμα. Γιατί το απέκτησε δεν μπορώ να το ξέρω. Είναι η όλη του συμπεριφορά… Πήγαν να τον κατηγορήσουν για τα παιδιά του γιατί πήγαιναν σε αγγλικό σχολείο. Αφού όλοι οι διπλωμάτες, επειδή παίρνουν μεταθέσεις από τη μία χώρα στην άλλη, έστελναν τα παιδιά τους. Έγινε υπουργός, τι έπρεπε να κάνει;».

Είχε σχολιάσει και την εξαγγελία της υποψηφιότητας του Νίκου Χριστοδουλίδη, με την αντιγραφή της ομιλίας που είχε κάνει το 2018 ο Ι. Κασουλίδης. Η άποψη του Χρυσόστομου Β’ ήταν ότι τον ξεγέλασε ο επικοινωνιολόγος του. Μάλιστα το είχε συζητήσει με τον ίδιο τον Νίκο Χριστοδουλίδη και του είπε: « Έπρεπε να καταλάβεις, ότι δεν ήταν δικός σου άνθρωπος και ήθελε να σε παγιδέψει. Σε παρακολούθησα και μιλούσες βρε αδελφέ μισή ώρα. Δεν σε κανούσαν 10 λεπτά; Πρόσεχε από δαμαί και δα να μην σου στήσουν άλλη παγίδα, γιατί έχεις ένα προσόν που δεν το έχουν άλλοι. Έχεις λαϊκή στήριξη».

Δεν τον θέλει ούτε ο ΔΗΣΥ

Για τον Αβέρωφ Νεοφύτου είπε πως είναι «Παφίτης και φίλος. Καλά δεν το καταλαβαίνει ο ίδιος όταν ούτε το κόμμα του δεν τον υποστηρίζει; Για να περάσει στη δεύτερη Κυριακή θέλει πάνω από 25% με 30%. Εσύ πιστεύεις ότι θα φτάσει στο 20%;». Πάντως όπως είπε δεν του εισηγήθηκε να αποσυρθεί γιατί δεν του πέφτει λόγος. Ο Αβέρωφ, είπε «έκανε δηλώσεις κατά του Χριστοδουλίδη και έστειλε μια επιστολή. Σκεφτόμουν να του διαμηνύσω ότι αν είχε στείλει εκείνη την επιστολή με ευγένεια κ.λπ. ήταν να κερδίσει πολλούς ψήφους. Δεν κατάλαβε ότι αυτός ο λαός έχει απαξιώσει πλέον τα κόμματα; Θα του έλεγα να μην κρατάει αυτή τη γραμμή γιατί χάνει και μόνο με την καλοσύνη κερδίζει κάποιος».

Το ΑΚΕΛ και οι υποψήφιοι

Ο Χρυσόστομος Β’ είχε προλάβει να συναντήσει ακόμα δύο υποψήφιος. Τον Αχιλλέα Δημητριάδη και τον Ανδρέα Μαυρογιάννη.

Για τον Αχιλλέα Δημητριάδη είπε πως τον γνώριζε εκ του μακρόθεν και τον συμβούλεψε να μην συνεργαστεί με το ΑΚΕΛ: «Του είπα, ‘έμαθα ότι είσαι αξιοπρεπής άνθρωπος. Αν παραμείνεις αξιοπρεπής, υποψήφιος του ΑΚΕΛ δεν γίνεσαι. Το ΑΚΕΛ για να σε βάλει υποψήφιο θα σε δέσει χειροπόδαρα. Πού ζεις; Στο φεγγάρι, δεν είσαι κάτοικος αυτού του νησιού;’».

Στη συνάντηση με τον Ανδρέα Μαυρογιάννη, «του είπα τα ίδια που είπα στον Αχιλλέα Δημητριάδη. Μου είπε ότι ώς τώρα δεν του είπαν τίποτα. Τον προειδοποίησα: ‘Αν νομίζεις ότι θα σε αφήσουν να διοικήσεις όπως θέλεις ξέχνα το’. Επέμενε ότι δεν του είπαν τίποτα. ‘Μακάρι’ του είπα, ‘καλός άνθρωπος είσαι, καλός συνομιλητής ήσουν, αλλά Κυπριακό γιοκ, δεν θα μπορέσεις να το λύσεις’. Το Κυπριακό δεν μπορεί να λυθεί αν δεν έχουμε οικονομικό υπόβαθρο».

Όλοι θα πεθάνουμε

Ο Χρυσόστομος Β’ πριν λίγους μήνες όταν γνώριζε πως ο καρκίνος θα τον οδηγούσε στον θάνατο, μίλησε και γι' αυτό. «Από πολύ μικρός» είχε πει «φιλοσόφησα τον θάνατο, γιατί έχασα τον πατέρα μου σε ηλικία 10 ετών. Δεν είχε κλείσει τα 37. Ήταν μια τραγωδία για μένα, αλλά ο θάνατος ήταν θάνατος. Σπουδάζοντας θεολογία, αντιλήφθηκα ότι το πιο βέβαιο πράγμα που μπορεί να συμβεί στον άνθρωπο είναι ο θάνατος».

«Ο θάνατος» έλεγε «ανοίγει την αιωνιότητα, διότι ο Θεός τον άνθρωπο τον έπλασε αθάνατο. Είναι η παρακοή και η αμαρτία που έφεραν τον θάνατο. Έπλασε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση Αυτού. Τον έπλασε για να τον κάνει κατά χάριν Θεό».

Η έλευση του Οικουμενικού Πατριάρχη

Ο Χρυσόστομος Β’, διατηρούσε στενή σχέση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ο οποίος τον εκτιμούσε για το θάρρος της γνώμης του αλλά και για τη σθεναρή στάση που τήρησε στο θέμα της Ουκρανίας. Το Σάββατο ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος θα έρθει στην Κύπρο για λίγες ώρες για να προστεί της εξοδίου ακολουθίας συμπαραστατούμενος από τα μέλη της Ιεράς Συνόδου. Πρόκειται για τη πρώτη επίσκεψη Οικουμενικού Πατριάρχη στην Κύπρο, εδώ και 400 χρόνια. Η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη αναμένεται να αξιοποιηθεί και για βολιδοσκόπηση προθέσεων σε σχέση με τη διαδοχή στον αρχιεπισκοπικό θρόνο καθώς θα έχει την ευκαιρία να δει όλους τους εν δυνάμει υποψήφιους.

Κύκλοι της Ιεράς Συνόδου, σημείωναν πως μέχρι χθες δεν είχε υπάρξει συλλυπητήριο τηλεγράφημα από το Πατριαρχείο Μόσχας, το οποίο μετά την απόφαση για αναγνώριση της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ουκρανίας διέκοψε τις σχέσεις του με την Εκκλησία της Κύπρου.

Σε τροχιά εκλογών

Οι διεργασίες για την εκλογή νέου Αρχιεπισκόπου ουσιαστικά έχουν ξεκινήσει και όπως έγραψε και χθες ο «Π» αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν από τα Χριστούγεννα.

Πρώτο βήμα είναι η εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων από τις ενορίες ώστε να καταρτιστεί το εκλογικό σώμα, το οποίο αποτελείται από όλους τους ορθόδοξους χριστιανούς, άνω των 18 ετών, που έχουν μόνιμη κατοικία στην Κύπρο και διαμένουν πάνω από έναν χρόνο. Ο τελικός κατάλογος θα εγκριθεί από την Ιερά Σύνοδο της οποίας από χθες ηγείται ο τοποτηρητής του αρχιεπισκοπικού θρόνου, ο οποίος είναι ο μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος.

Με τον καθορισμό της ημερομηνίας των εκλογών, όσοι λάβουν μέρος θα ψηφίσουν χωρίς ψηφοδέλτιο, αφού δεν υπάρχουν επισήμως υποψήφιοι. Απλώς θα γράφει το όνομα αυτού που επιθυμεί, αρκεί να είναι μεταξύ των ιερωμένων που πληρούν τις τυπικές προϋποθέσεις. Δηλαδή, να είναι άνω των 35 ετών, να είναι άγαμος, να έχει δεκαετή υπηρεσία ως ιερωμένος και να κατέχει πτυχίο θεολογίας.

Από τις εκλογές θα καταρτιστεί το «τριπρόσωπο» το οποίο θα συναποτελούν οι τρεις που θα εξασφαλίσουν τις περισσότερες ψήφους.

Ακολουθεί η εκλογή νέου Αρχιεπισκόπου με επιλογή του ενός εκ των τριών από τα μέλη της Ιεράς Συνόδου. Ο νέος Αρχιεπίσκοπος θα πρέπει να έχει την απόλυτη πλειοψηφία των 16 μελών της Ιεράς Συνόδου. Σε περίπτωση που αυτό δεν είναι δυνατόν, τότε διενεργείται δεύτερη ψηφοφορία στην οποία συμμετέχουν μόνο οι δύο πρώτοι σε ψήφους. Αν υπάρξει ισοψηφία, τότε γίνεται κλήρωση. Ακολουθεί η ενθρόνιση μετά από 15 ημέρες.