Ξανανοίγει θέμα παρακολουθήσεων - O ευρωβουλευτής Γεωργίου στον «Π» για επίσκεψη PEGA στην Κύπρο

Στην Κύπρο θα βρίσκεται την 1^η και 2^α Νοεμβρίου διερευνητική αποστολή της επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη χρήση του λογισμικού Pegasus και αντίστοιχου κατασκοπευτικού λογισμικού παρακολούθησης (PEGA). Ακολούθως, 3 με 4 Νοεμβρίου, η αποστολή θα μεταβεί στην Ελλάδα. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, σκοπός των επισκέψεων η διερεύνηση αναφορών για «παράνομη χρήση λογισμικών παρακολούθησης (σ.σ.: spyware) κατά πολιτών, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών και ΜΜΕ». Σημειώνεται πως η επιτροπή PEGA πραγματοποίησε ήδη ανοιχτή ακρόαση με τη συμμετοχή των Ελλήνων δημοσιογράφων Θανάση Κουκάκη και Σταύρου Μαλιχούδη που είχαν πέσει θύματα παρακολούθησης, καθώς και της δημοσιογράφου Ελίζας Τριανταφύλλου η οποία διερεύνησε το θέμα για την ιστοσελίδα Inside Story. Στη συζήτηση είχαν γίνει αρκετές αναφορές στις δραστηριότητες και στην Κύπρο των εταιρειών που εμπλέκονται στο σκάνδαλο των παρακολουθήσεων στην Ελλάδα. Ο ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ και της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, Γιώργος Γεωργίου -αντιπρόεδρος της Εξεταστικής Επιτροπής για τη διερεύνηση της χρήσης του κακόβουλου λογισμικού Pegasus και άλλων λογισμικών παρακολούθησης- μίλησε στον «Π» για την εμπλοκή της χώρας μας στο εν λόγω θέμα.

Οι «τρίτοι»

Γιατί έρχεται στην Κύπρο το κλιμάκιο της Ειδικής Επιτροπής PEGΑ του Ευρωκοινοβουλίου; Τι ακριβώς ψάχνει;

Επί της ουσίας, η επικείμενη κάθοδος της Επιτροπής PEGASUS στην Κύπρο αλλά και στην Ελλάδα, στο πλαίσιο διερευνητικής αποστολής, αναδεικνύει ξανά με τον πιο σαφή τρόπο τη διασύνδεση της Κύπρου με τις παρακολουθήσεις στην Ελλάδα, καθώς και την αναγνώριση ότι οι κυβερνήσεις της Κύπρου και Ελλάδας πιστώνονται με μηδενική διαχείριση το ζήτημα των παρακολουθήσεων. Το ζήτημα είναι απλό και ουσιαστικό. Τα εθνικά κράτη, όπως η Κύπρος και η Ελλάδα, έχουν δεσμευτικές υποχρεώσεις βάσει του διεθνούς δικαίου για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από κατάχρηση από τρίτους. Στην περίπτωση της Κύπρου αυτοί οι «τρίτοι» είναι συγκεκριμένοι. Πρόκειται για τους γνωστούς Ισραηλινούς πράκτορες Ντίλιαν και Άβνι. Είναι, επίσης, παραδεκτό ότι οι ίδιοι «τρίτοι» είναι συνδεδεμένοι με την εταιρεία που βρίσκεται πίσω από το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων του ευρωβουλευτή Ανδρουλάκη και του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη στην Ελλάδα. Το κλείσιμο της υπόθεσης με το μαύρο βαν στην Κύπρο, αλλά και ο ανύπαρκτος χειρισμός της υπόθεσης των παρακολουθήσεων από την ελληνική κυβέρνηση, με την αόριστη επίκληση του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας, δεν έχουν πείσει την Ειδική Επιτροπή. Δεν έχουν πείσει κανέναν... Αντιθέτως, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι κάτι κρύβεται. Ή, καλύτερα, ότι κάτι μας κρύβουν.

Ανοίγει διάπλατα

Με ποιους θα έχει συναντήσεις το κλιμάκιο της Επιτροπής PEGA;

Επομένως, η αποστολή θα αποπειραθεί να συναντηθεί με εκείνους που γνωρίζουν ή θα έπρεπε να γνωρίζουν τον αντίκτυπο που είχαν οι αποφάσεις/πολιτικές τους ή η αδράνειά τους στο ζήτημα των παρακολουθήσεων και της παραβίασης του κράτους δικαίου. Αυτά τα ζητήματα θα βρεθούν στο μικροσκόπιο της διερευνητικής Επιτροπής PEGASUS. Το πρόγραμμα της αποστολής στην Ελλάδα και την Κύπρο περιλαμβάνει συναντήσεις με το κυπριακό και το ελληνικό Κοινοβούλιο, υπουργούς, τον γενικό και βοηθό γενικό εισαγγελέα της Κύπρου, τον ιδιοκτήτη της Intellexa (η εταιρεία που παρέχει το Predator), τον διευθύνοντα σύμβουλό της και άλλους σημαντικούς μάρτυρες. Η Επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου θα συναντηθεί επίσης με πολιτικούς και δημοσιογράφους που υπήρξαν θύματα παρακολουθήσεων. Όσον, δε, αφορά στην Ελλάδα, η αποστολή θα επιχειρήσει να συναντηθεί με αυτούς που η ελληνική κοινοβουλευτική εξεταστική επιτροπή, προκλητικά, μπλόκαρε! Είναι γι' αυτόν τον λόγο που επιμένω ότι το ζήτημα των παρακολουθήσεων στην Κύπρο και την Ελλάδα δεν θα κλείσει με την κάθοδο της Επιτροπής στις δύο χώρες, όπως προκλητικά «έκλεισε» από την Ελληνική Εξεταστική Επιτροπή, αλλά και από την κυπριακή κυβέρνηση. Αντιθέτως, τώρα θα ανοίξει. Διάπλατα.

Μαύρο βαν

Πώς, ακριβώς, εμπλέκεται η Κύπρος με τις παράνομες παρακολουθήσεις στην Ελλάδα;

Επί της ουσίας, υπάρχει χείμαρρος στοιχείων αναφορικά με τη διασύνδεση της Κύπρου με το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων. Ενδεικτικά, να αναφέρω ότι έναν χρόνο πριν τη δολοφονία Κασόγκι η NSO «διαφήμιζε» τα λογισμικά της σε αξιωματούχους της Σαουδικής Αραβίας στη Λεμεσό. Το 2019 συνελήφθη ένα μαύρο βαν σε άλλη πόλη της Κύπρου να μαζεύει πληροφορίες και προσωπικά δεδομένα. Είναι, επίσης, παραδεκτό ότι η εταιρεία πίσω από το βαν, μέσα από δαιδαλώδεις διαδικασίες μετακινήθηκε στην Ελλάδα και συνδέεται απόλυτα με την εταιρεία που είναι πίσω από το σκάνδαλο των παρακολουθήσεων του ευρωβουλευτή Ανδρουλάκη.

Αναμένονται απαντήσεις

Αφού διερευνήθηκε το θέμα του μαύρου βαν και δεν βρέθηκαν παρακολουθήσεις, γιατί επιμένετε;

Ακόμη κι αν δεχτούμε, χάριν συζήτησης, ότι η υπόθεση του μαύρου βαν διερευνήθηκε επαρκώς, τότε γιατί δεν ξανάνοιξε μετά και τις νέες αποκαλύψεις για τη διασύνδεση της εταιρείας του Ταλ Ντίλιαν με τις παρακολουθήσεις στην Ελλάδα; Άραγε, όταν η εταιρεία -που με το λογισμικό της παρακολουθούνταν πολιτικοί και δημοσιογράφοι στην Ελλάδα- έχει την έδρα της στην Κύπρο, η κυβέρνηση της Κύπρου δεν θεωρεί ότι έχει τίποτα να κάνει; Όταν ο ιδιοκτήτης αυτής της εταιρείας είναι και ιδιοκτήτης του μαύρου βαν, τον οποίο η κυπριακή Εισαγγελία αθώωσε προκαταβολικά, δεν συναισθάνονται πόσο εκτεθειμένη είναι η χώρα και οι τέως υπουργοί που προΐστανται της Εισαγγελίας; Ένας, μάλιστα, εξ αυτών, ο βοηθός γενικός εισαγγελέας, εντέλλεται για στενή επιχειρηματική σχέση με τους εμπλεκόμενους στο μαύρο βαν. Αναμένουμε, ακόμη, απαντήσεις από τη Γενική Εισαγγελία. Μέχρι να τις πάρουμε δικαιούμαστε να ισχυριζόμαστε ότι η υπόθεση του μαύρου βαν ποτέ δεν διερευνήθηκε επαρκώς. Που μας οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι κουκουλώθηκε. [σ.σ. γραπτή δήλωση βοηθού γεν. εισαγγελέα, Σάββα Αγγελίδη (10/8/2022): «Αήθεις οι ισχυρισμοί περί σύνδεσής μου με Ντίλιαν. Ευθαρσώς δηλώνω ότι, ουδόλως γνωρίζω και ουδέποτε υπήρξε οποιαδήποτε σύνδεση μεταξύ εμού ή συγγενικών μου προσώπων με τον Ταλ Ντίλιαν»].

Περί αδειών

Γιατί η Κύπρος προσελκύει εταιρείες παραγωγής/εξαγωγής λογισμικών και εξοπλισμού με διπλή χρήση; Π.χ. αντιμετώπιση τρομοκρατίας και με δυνατότητα διενέργειας παρακολουθήσεων.

Στις 21 Ιουνίου, η Επιτροπή PEGASUS διενήργησε ακρόαση με κύριο αντικείμενο τις δραστηριότητες της εταιρείας NSO. Κατά τη συζήτηση ο Chaim Gelfand, ανώτατο διευθυντικό στέλεχος και εκπρόσωπος της εταιρείας, ενημέρωσε την Επιτροπή για την NSO, αλλά αρνήθηκε να απαντήσει σε δεκάδες ερωτήσεις των ευρωβουλευτών για το πελατολόγιο της εταιρείας, αν είχε γνώση η εταιρεία για τις παραβιάσεις που έγιναν με τη χρήση του λογισμικού τους και που δημοσιεύθηκαν στον Τύπο, αν η εταιρεία του συνεργάζεται και με μη κρατικές οντότητες (παρόλο που είπε ότι συνεργάζονται μόνο με κρατικές οντότητες, αλλά άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο κάποιες κρατικές οντότητες να συνεργάζονται και με μη κρατικές οντότητες και οργανισμούς). Είπε, όμως, κάτι, ως απάντηση σε ερώτησή μου: η εταιρεία του πούλησε τα λογισμικά της στην κυπριακή κυβέρνηση, που είναι αρκούντως ανησυχητικό, αλλά και ενδεικτικό της σοβαρότητάς της κατάστασης. Υπάρχουν εταιρείες, είπε ο Chaim Gelfand, «που βρίσκονται τόσο στη Βουλγαρία, όσο και στην Κύπρο που ασχολούνται με διαφορετική τεχνολογία, όχι με την Pegasus, με άλλες τεχνολογίες που παρέχουν υπηρεσίες πληροφοριών με άλλες ικανότητες, δυνατότητες εντοπισμού και παρόμοια. Αυτά εξάγονται. Αναπτύσσονται στη Βουλγαρία και την Κύπρο και εξάγονται από αυτές τις χώρες, λαμβάνοντας άδειες από αυτές τις χώρες». Επομένως, το ερώτημά σας, το οποίο απηύθυνα και εγώ πολλές φορές χωρίς να πάρω απάντηση, θα πρέπει να απαντηθεί από τους αρμόδιους υπουργούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους που έδωσαν άδειες σε αυτές τι εταιρείες. Και κάτω από ποιο εθνικό νομικό καθεστώς. Να μας απαντήσουν, επίσης, εάν έχουν πάρει διαβεβαιώσεις από αυτές τις εταιρείες, για τη νομιμότητα των εργασιών τους. Καθώς και ποιες είναι οι εθνικές διασφαλίσεις/μέσα αποκατάστασης που διατίθενται σε άτομα που υπόκεινται σε τέτοια επιτήρηση για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους στην Κύπρο. Πάνω απ’ όλα, όμως, ας μας απαντήσουν και το πιο καίριο: έχουν μήπως χρησιμοποιήσει λογισμικό υποκλοπής spyware, ποιες είναι οι συμφωνίες άδειας χρήσης - (για παράδειγμα, στο πλαίσιο της διπλής χρήσης);

Έκθεση συστάσεων

Και πού στοχεύει η ειδική Επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου;

Βασικός στόχος της Ειδικής Επιτροπής PEGASUS, η οποία συστάθηκε τον περασμένο Απρίλιο, είναι να διερευνήσει τη χρήση του Pegasus και άλλων λογισμικών κατασκοπείας και εάν αυτή η χρήση παραβίασε το δίκαιο της ΕΕ και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Σε αυτό το πλαίσιο έχουν προγραμματιστεί και υλοποιούνται ακροάσεις για τη χρήση αυτών των λογισμικών από αρχές των κρατών μελών, τον αρνητικό αντίκτυπό τους στα θεμελιώδη δικαιώματα (π.χ. παράνομη κατασκοπεία δημοσιογράφων, πολιτικών, αξιωματούχων, πολιτών), καθώς και κατά πόσο η χρήση αυτών των λογισμικών εμπλέκει άμεσα ή έμμεσα οντότητες που συνδέονται με την ΕΕ. Ενδεικτικά, αναφέρω ότι στις 8 Σεπτεμβρίου η Επιτροπή συνεδρίασε με θέμα την Ελλάδα, παρουσία Ελλήνων αξιωματούχων και δημοσιογράφων που παρακολουθούνταν από κατασκοπευτικό λογισμικό ή έχουν ερευνήσει το θέμα. Παράλληλα, η Επιτροπή διοργανώνει διερευνητικές αποστολές για εξέταση των προαναφερθέντων ζητημάτων και επί του εδάφους. Ενδεικτικά, αναφέρω τις αποστολές στο Ισραήλ, αλλά και την επικειμένη κοινή αποστολή στην Κύπρο και Ελλάδα. Οι πληροφορίες που θα συλλεχθούν θα αποτελέσουν και μέρος τελικής έκθεσης συστάσεων που θα υποβληθεί προς την ολομέλεια τον ερχόμενο Απρίλιο (2023).

kateliadi@politis-news.com