Η άρση του εμπάργκο από τις ΗΠΑ κόβει τους δεσμούς με τη Μόσχα

Η πλήρης άρση του εμπάργκο στις πωλήσεις αμερικανικών όπλων στην Κύπρο, εκτός από τον σημαντικό πολιτικό συμβολισμό της, έχει και μια ουσιαστική διάσταση για την άμυνά μας.

Δεν σημαίνει βεβαίως πως αύριο η ΕΦ θα σπεύσει να προμηθευτεί αμερικανικό οπλισμό, αλλά θα μπορεί να προμηθεύεται στρατιωτικό υλικό, όχι μόνο από τις ΗΠΑ, αλλά και από τις υπόλοιπες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ και συμμάχους των ΗΠΑ, που μέχρι σήμερα κρατούσαν κλειστές τις πόρτες της αμυντικής τους βιομηχανίας.

Την ίδια στιγμή, έχει αρχίσει η «απορωσοποίηση» του οπλοστασίου της ΕΦ, καθώς τα οπλικά συστήματα που αγοράστηκαν, κυρίως τη δεκαετία του '90, είναι παλαιάς τεχνολογίας και η συντήρησή τους λόγω των κυρώσεων είναι σχεδόν αδύνατη. Εκτός αυτού, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει καταδείξει πως δεν είναι και ιδιαιτέρως αποτελεσματικά απέναντι σε σύγχρονα δυτικά όπλα τα οποία έχουν παραχωρηθεί στο Κίεβο.

Μήνυμα στην Άγκυρα

Σε πολιτικό επίπεδο, η άρση του εμπάργκο από τις ΗΠΑ αποτελεί ένδειξη προθέσεων των ΗΠΑ σε σχέση με τον γεωπολιτικό έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά και απάντηση στην Τουρκία για την ενίσχυση των σχέσεών της με τη Μόσχα. Όπως ανέφεραν διπλωματικές πηγές, οι ΗΠΑ δεν θεωρούν την Τουρκία αξιόπιστο εταίρο και αυτό εξηγεί την αναβάθμιση του ρόλου της Ελλάδας με τις βάσεις στην Αλεξανδρούπολη και τη Σούδα. Τα ίδια μηνύματα στέλνουν η άρση του εμπάργκο αλλά και η αναβάθμιση των ελληνικών F-16 και η συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα των F-35, την ώρα που η Τουρκία τέθηκε εκτός.

Οι ίδιες πηγές βάζουν στην εξίσωση και τη σχέση που έχουν δημιουργήσει η Κύπρος και η Ελλάδα με τις χώρες της περιοχής, και κυρίως με το Ισραήλ, γεγονός που συμβάλλει στην αρχιτεκτονική ασφάλειας και στην πολιτική απεξάρτησης από τους ρωσικούς φυσικούς πόρους.

Σημαντικό ρόλο στην τελική απόφαση των ΗΠΑ για την Κύπρο έπαιξε η συμμόρφωση της Λευκωσίας με τους όρους του νόμου Μενέντεζ - Ρούμπιο, κυρίως σε ό,τι αφορά την απαγόρευση ελλιμενισμού ρωσικών πλοίων στα κυπριακά λιμάνια, αλλά και την τήρηση των κυρώσεων λόγω της εισβολής στην Ουκρανία. Στο ίδιο πλαίσιο λήφθηκε υπόψη ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν μετέχει ως χώρα του ΝΑΤΟ στις κυρώσεις, αλλά λειτουργεί και ως τρύπα για παραβίασή τους από τη Ρωσία.

Ένα άλλο στοιχείο επίσης καθοριστικό ήταν και ο τερματισμός λειτουργίας των εταιρειών-κελύφη που είχαν δημιουργήσει οι Ρώσοι στην Κύπρο επιτρέποντας τη διακίνηση μεγάλων ποσών και το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, που σε κάποιες περιπτώσεις είχε χρησιμοποιηθεί για παρεμβάσεις στα εσωτερικά πράγματα Τρίτων Χωρών, ακόμη και στις ίδιες τις ΗΠΑ κατά τις εκλογές του 2016.

Η αξιολόγηση της Κύπρου θα γίνεται ετησίως και έτσι οι όροι που πρέπει να τηρούνται θα βρίσκονται συνεχώς σε ισχύ.

Απορωσοποίηση και Mi-35

Το αμερικανικό εμπάργκο εκ των πραγμάτων είχε στρέψει την ΕΦ στη ρωσική πολεμική βιομηχανία για την εξασφάλιση οπλικών συστημάτων. Στο πλαίσιο αυτό η Κύπρος είχε αποκτήσει και τους S-300, οι οποίοι τελικώς κατέληξαν στην Κρήτη και δεν εγκαταστάθηκαν ποτέ στην Κύπρο.

Ωστόσο, ο βασικός οπλισμός της ΕΦ είναι ρωσικός και αυτός σταδιακά θα πρέπει να αντικατασταθεί με σύγχρονο δυτικό.

Το πρώτο βήμα γίνεται με τη συμφωνία για πώληση των επιθετικών ελικοπτέρων Mi-35 στη Σερβία και την αγορά γαλλικών μαχητικών ελικοπτέρων της εταιρείας Airbus Helicopters.

Άρματα μάχης

Σοβαρό πρόβλημα αποτελούν και τα άρματα μάχης Τ-80, τα οποία πλέον δεν μπορούν να συντηρηθούν επαρκώς και η τεχνολογία τους θεωρείται ξεπερασμένη. Πληροφορίες που είχαν διαρρεύσει στο παρελθόν έκαναν λόγο για επίδειξη ενδιαφέροντος μίσθωσης γερμανικών αρμάτων Leopard τα οποία κατασκευάζονται από την εταιρεία Krauss-Maffei Wegmann. Η μίσθωση θα αφορούσε πλεονάσματα της Ελλάδας και της Ισπανίας. Στρατιωτικές πηγές στην Ελλάδα ανέφεραν πως στην Κύπρο θα μπορούσε να δοθεί μια επιλαρχία 40 αναβαθμισμένων αρμάτων Leopard 2A7+ καθώς η Τουρκία διαθέτει επίσης Leopard στην κατεχόμενη Κυθρέα. Τα τουρκικά άρματα είναι υποδεέστερα (2Α4).

Οι ίδιες πηγές δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο άρματα Leopard να έρθουν στην Κύπρο ως υλικό της ΕΛΔΥΚ προς αντικατάσταση των πεπαλαιωμένων Μ48.

Τεθωρακισμένα BMP-3

Η ΕΦ διαθέτει επίσης ρωσικά ΤΟΜΑ (Τεθωρακισμένα Οχήματα Μάχης) BMP-3, τα οποία έχουν συμπληρώσει μεγάλο μέρος του κύκλου ζωής τους και οι μάχες στην Ουκρανία απέδειξαν πως έχουν σημαντικά προβλήματα απέναντι στα δυτικά αντιαρματικά λόγω του τρόπου αποθήκευσης των πυρομαχικών μέσα στο όχημα. Η Λευκωσία έχει απορρίψει το ενδεχόμενο μεταφοράς BMP-3 στην Ουκρανία, αλλά επιθυμεί τη σταδιακή αντικατάστασή τους καθώς όπως και τα Τ-80 είναι δύσκολο να συντηρηθούν αφού δεν μπορούν να εξασφαλιστούν ανταλλακτικά από τη Ρωσία.

Αντιαεροπορική ομπρέλα

Η Κύπρος και σε αυτόν τον τομέα είναι εξοπλισμένη με ρωσικά συστήματα. Πρόκειται για αντιαεροπορικά μικρού βεληνεκούς TOR-M1 και μέσου βεληνεκούς BUK M1-2. Η αντικατάστασή τους δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση καθώς η αγορά νέων συστημάτων απαιτεί τεράστιο κόστος. Τα δύο αυτά συστήματα όπως έχει καταδειχθεί και από τις κοινές ασκήσεις της ΕΦ με την Πολεμική Αεροπορία του Ισραήλ ανταποκρίνονται επαρκώς, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες της Κύπρου σε περίπτωση που αναβαθμιστούν στο μέλλον τα τουρκικά F-16. Σε κάθε περίπτωση και αυτά τα συστήματα θα πρέπει να αντικατασταθούν. Ήδη έχουν γίνει προκαταρκτικές συζητήσεις με το Ισραήλ για αγορά του υπερσύγχρονου συστήματος Iron Dome.