«Non Paper Κοτζιά/Μοντ Πελεράν ΙΙ – Η Ελλάδα αποφασίζει και η Κύπρος ακολουθεί;» της Κατερίνας Ηλιάδη

Με αφορμή την τηλεμαχία/debate τριών υποψηφίων (έχει και άλλους) για την Προεδρία της Δημοκρατίας -Αβέρωφ Νεοφύτου, Ανδρέα Μαυρογιάννη και Νίκου Χριστοδουλίδη- την περασμένη Πέμπτη, 21/7/2022, στο ΡΙΚ1 («Προκλήσεις» με τον Α. Κημήτρη) και τα όσα λέχθηκαν για το Μοντ Πελεράν, το politis.com.cy (ανα)δημοσιεύει σήμερα το non-paper Κοτζιά (Έλληνας ΥΠΕΞ τότε) που κυκλοφόρησε στο Μοντ Πελεράν ΙΙ (για μόλις 2.5 ώρες) και στο οποίο διαφαίνονται θέσεις και προθέσεις αναφορικά με τις διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό, εκείνη την περίοδο.

Εισαγωγικά

H ελληνοκυπριακή πλευρά ήταν έτοιμη να δώσει ημερομηνία για πραγματοποίηση πολυμερούς διάσκεψης, μόλις υπήρχε συμφωνία για τα κριτήρια του Εδαφικού και οι δυο πλευρές αντάλλαζαν χάρτες, οι οποίοι θα ήταν κοντά στις επιδιώξεις της κάθε πλευράς. Στο Μοντ Πελεράν Ι, οι δυο πλευρές έδωσαν ποσοστά εδάφους για την τουρκοκυπριακή πολιτεία, τα οποία θεωρούνταν ικανοποιητικά για την έναρξη της διαπραγμάτευσης (η ελληνοκυπριακή πλευρά μιλούσε για 28,2% και η τουρκοκυπριακή για 29,2% - η Τουρκία σήμερα κατέχει σχεδόν το 37% του εδάφους της Κύπρου). Και παρόλο που η τουρκοκυπριακή πλευρά επέμενε να κλείσει η συμφωνία στα κριτήρια του Εδαφικού στη συνάντηση του Μοντ Πελεράν Ι, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ζήτησε χρόνο να επιστρέψει στην Κύπρο για να ενημερώσει τα κοινοβουλευτικά κόμματα και να συντονιστεί με την Αθήνα. Από το προεδρικό περιβάλλον μάς έλεγαν ότι το ελληνικό ΥΠΕΞ, για πρώτη φορά ανακατεύεται σε αυτό το βαθμό σε θέματα που αφορούν στο Κυπριακό, ανατρέποντας το μέχρι τώρα δόγμα «η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαρίσταται». Την Ελλάδα, τότε, κυβερνούσαν ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ (του Πάνου Καμμένου) με Πρωθυπουργό τον Αλέξη Τσίπρα. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας Νίκος Κοτζιάς έλεγε δεξιά κι αριστερά ότι αυτός θα έσωζε την αξιοπρέπεια του Ελληνισμού.

Non Paper

Ο Έλληνας ΥΠΕΞ ετοίμασε μάλιστα ένα έγγραφο, ένα non paper, με τις θέσεις της Αθήνας στο Κυπριακό, το οποίο απέστειλε με email στις 21/11/2016 σε κυβερνητικά στελέχη, πολιτικά και άλλα πρόσωπα, στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρει ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει συμφωνήσει συμμετοχή σε πολυμερή διάσκεψη υπό την αίρεση ότι θα υπάρξει προηγούμενη συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας για τα θέματα των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας. Το εν λόγω έγγραφο στάληκε στις 5:45 μμ και απεσύρθηκε λίγο μετά, και συγκεκριμένα στις 8:30 μμ, με τη σημείωση όπως αυτό «θεωρηθεί άκυρο». Ήταν η πρώτη φορά, εδώ και πολλά χρόνια, που το ελληνικό ΥΠΕΞ μοίραζε non paper για το Κυπριακό. Επιπλέον, ο κ. Κοτζιάς θεωρούσε ότι έπρεπε να υπάρξει γνωμάτευση για το κατά πόσον μπορεί η Ελλάδα να πάει σε πολυμερή διάσκεψη και υπό ποιες προϋποθέσεις και συνθήκες.

Αυτό είναι το non paper Κοτζιά

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το περιβόητο έγγραφο Κοτζιά που κυκλοφόρησε μέσω email για 2,5 ώρες περίπου προτού ο Έλληνας ΥΠΕΞ το αποσύρει ως άκυρο, αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Η ελληνική κυβέρνηση έχει συμφωνήσει συμμετοχή σε πολυμερή διάσκεψη υπό την αίρεση ότι θα υπάρξει προηγούμενη συμφωνία μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας για τα θέματα των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας [..] Η ελληνική κυβέρνηση, κατά τη διάρκεια επανειλημμένων συνομιλιών με όλους τους παράγοντες που εμπλέκονται στο Κυπριακό πρόβλημα, κατέστησε σαφές ότι συμφωνεί να συμμετάσχει σε πολυμερή συνάντηση, υπό την αίρεση της προηγούμενης συζήτησης και συμφωνίας με την Τουρκία, επί του θέματος των εγγυήσεων και της ασφάλειας. Άνευ διεξαγωγής της συγκεκριμένης συζήτησης, η Ελλάδα δεν πρόκειται να προσέλθει σε πολυμερείς συνομιλίες και αυτό οφείλει να γίνει κατανοητό από όλους, του κ. Έιντε συμπεριλαμβανομένου.

»Ποιο σημαντική είναι η συμφωνία επί χάρτου ή αποχώρηση τού στρατού κατοχής; Ο κ. Ακιντζί ισχυρίζεται ότι δεν πρόκειται να διαπραγματευτεί περαιτέρω και πιο συγκεκριμένα επί του Εδαφικού, εάν δεν εξασφαλιστεί η πραγματοποίηση πολυμερούς διάσκεψης. Ωστόσο, η Ελλάδα έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα εξαρτήσει τη στάση της από τις συζητήσεις για το Εδαφικό ή για άλλες πτυχές του προβλήματος που αφορούν τα 4 κεφάλαια διαπραγμάτευσης, τα οποία διαπραγματεύονται οι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Η παρούσα κυβέρνηση είναι η πρώτη ελληνική κυβέρνηση που δεν έκανε καμία παρατήρηση ή παρέμβαση στη διαπραγμάτευση των 4 κεφαλαίων αυτών, μέχρι στιγμής, και δεν προτίθεται να αλλάξει τη στάση της. Είναι, όμως, αυτονόητο ότι έχει λόγο και θέση αρχής για τα δύο κεφάλαια στα οποία εμπλέκεται η Ελλάδα και τα οποία σχετίζονται με τα θέματα Εγγυήσεων και Ασφάλειας, καθώς αυτά αφορούν την ουσία του Κυπριακού που είναι ζήτημα κατοχής. Πρέπει να είναι λοιπόν σαφές σε όλες τις πλευρές ότι η συμμετοχή της Ελλάδας σε μία πολυμερή διάσκεψη θα αφορά αποκλειστικά και μόνο τις πτυχές του Κυπριακού που σχετίζονται με την Ασφάλεια και τις Εγγυήσεις. Βεβαίως, όσοι επέμεναν να γίνει η συζήτηση για τις Εγγυήσεις και την Ασφάλεια όχι πριν αλλά μετά την διαπραγμάτευση των υπολοίπων 4 κεφαλαίων, πρέπει τώρα να προσέλθουν στο τραπέζι καθώς η συζήτηση για τα δύο αυτά κεφάλαια δεν επιδέχεται καμία άλλη αναβολή.

»Ευθύνες Τουρκίας. Για να στεφθεί, καταρχάς, με επιτυχία η πολυμερής διάσκεψη, σε αυτά τα δύο θέματα πρέπει να υπάρξει οπωσδήποτε μία πρότερη συνεννόηση/συμφωνία με την τουρκική κυβέρνηση. Η Τουρκία, όμως, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ακολουθεί παρελκυστική πολιτική στο θέμα αφού, α) ουδέποτε διατύπωσε προτάσεις για τις Εγγυήσεις και την Ασφάλεια, β) ακύρωσε την συνάντηση στην Αττάλεια μεταξύ του κ. Κοτζιά και του Τούρκου ομολόγου του κ. Cavusoglu, ο οποίος είχε απευθύνει και την σχετική πρόσκληση. Αντίθετα, η Ελλάδα είναι η μόνη που καθόρισε με σαφήνεια και εγκαίρως τις θέσεις της για το καθεστώς των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας, αλλά και τις εν προκειμένω προτάσεις της –οι οποίες είναι εν γνώσει όλων των εμπλεκομένων μερών- με γνώμονα την επίτευξη μιας δίκαιης, δημοκρατικής και βιώσιμης λύσης του Κυπριακού, την οποία και στηρίζει».

Σημειώνεται πως στις 23/11/2016, η ιστοσελίδα tvxs.gr έγραψε: «Η παρέμβαση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά είναι η κυριότερη αιτία για την αποτυχία των διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές της Λευκωσίας. Με βάση τις σχετικές πληροφορίες που μεταδίδει αποκλειστικά το Tvxs.gr, o Έλληνας υπουργός παρενέβη στις διαπραγματεύσεις, ζητώντας να υπάρξει συμφωνία Ελλάδος- Τουρκίας για τις διεθνείς εγγυήσεις και την ημερομηνία αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων, πριν την διεθνή διάσκεψη που θα επικύρωνε την λύση του προβλήματος.

»Με βάση τα όσα είχαν μέχρι στιγμής συμφωνηθεί, σε πολύ γενικές γραμμές, η αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής θα γινόταν σταδιακά και μετά την επικύρωση της συμφωνίας. Στην προαναφερθείσα φόρμουλα παρουσιάζεται να είχε συμφωνήσει αρχικά και ο Έλληνας πρωθυπουργός που στη συνέχεια άρχισε να επηρεάζεται από τις θέσεις του κ. Κοτζιά.

»Σύμφωνα με τις πηγές, με τις οποίες συνομίλησε το Tvxs, ο κ. Κοτζιάς επικοινώνησε με τον πρόεδρο της Κύπρου Ν. Αναστασιάδη, δηλώνοντας ότι δεν δέχεται τη παραπάνω φόρμουλα όπως και για τις διεθνείς εγγυήσεις, για τις οποίες σχεδιαζόταν μεταβατική ρύθμιση ώστε να διασκεδαστούν πιθανές αντιδράσεις στη Τουρκία καθώς και οι φόβοι των Τουρκοκυπρίων ότι θα “ καπελωθούν” από την Ελληνοκυπριακή πλειοψηφία στο νησί. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών πρόσθεσε ότι σε αντίθετη περίπτωση, και ανεξάρτητα από τη τελική στάση του Αλέξη Τσίπρα, θα υποβάλλει τη παραίτηση του καλώντας μάλιστα δημοσίως τον πρόεδρο της Ελληνικής δημοκρατίας κ. Παυλόπουλο να κάνει το ίδιο.

Κυβερνητικοί κύκλοι στη Λευκωσία διατύπωσαν τον φόβο τους, ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ενίσχυε τους Ελληνοκύπριους εθνικιστικές που τάσσονται κατά της συμφωνίας, ενόψει μάλιστα του δημοψηφίσματος που θα κληθεί να την επικυρώσει». [Όλο το ρεπορτάζ εδώ: https://tvxs.gr/news/ellada/beto-kotzia-me-apeili-paraitisis-piso-apo-adieksodo-sto-kypriako ]