Εκτός κάδρου το Κυπριακό, προς το παρόν, για την ευρωπαϊκή ηγεσία 

Η Ευρώπη επένδυσε πολύ χρόνο και χρήμα για διεξαγωγή μελετών και προετοιμασία των Τ/Κ για το κεκτημένο, αλλά και πολιτικό κεφάλαιο στην Κύπρο ώστε να διασφαλίσει και να προετοιμάσει τη λύση - όμως τώρα οι χώρες της Ευρώπης «δεν μπορούν να περιμένουν την Κύπρο να βρει τον δρόμο της», ανέφερε στον «Π» ανώτατος κοινοτικός αξιωματούχος που ξέρει καλά το Κυπριακό.

Στις Βρυξέλλες οι αξιωματούχοι των θεσμών προωθούν σήμερα το αφήγημα πως η Ευρώπη επιστρέφει. Όταν ρωτήθηκε αν η Ευρώπη ήλπιζε πως το Κυπριακό θα μπορούσε να είναι ένα μέρος αυτού του αφηγήματος, ο Ευρωπαίος αξιωματούχος απάντησε θετικά, σημειώνοντας όμως ότι προς το παρόν η ΕΕ δεν μπορεί να κάνει τίποτε άλλο από το να επαναδιατυπώνει πως η συνέχιση των συνομιλιών εξαρτάται από τους ίδιους τους Κύπριους, και πως η όποια λύση θα πρέπει να έχει στον πυρήνα της το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Η ΕE κοιτά μπροστά

Την περασμένη εβδομάδα ο «Π» μίλησε με αξιωματούχους και στελέχη της ηγεσίας της ΕΕ στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο επίσκεψης - ενημέρωσης δημοσιογράφων από όλη την Ευρώπη, την οποία διοργάνωσε το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (το οποίο σήμερα κυριαρχεί σε Κομισιόν, Συμβούλιο και Κοινοβούλιο).

Το μήνυμα που θέλησε να περάσει στον Τύπο η πλειοψηφία των συνομιλητών μας ήταν πως, μετά από χρόνια οικονομικών και πολιτικών κρίσεων σε πολλαπλά μέτωπα, οι 27 πλέον χώρες πρακτικά προσπαθούν να χτίσουν τη νέα στρατηγική της Ευρώπης με σταθερά και συγκεκριμένα βήματα, επικεντρώνοντας στην εμβάθυνση της οικονομικής συνεργασίας της ευρωζώνης και του συντονισμού σε θέματα ασύλου και άμυνας. Και προσπαθούν να το κάνουν ενωμένοι, προσβλέποντας στο μέλλον, βάζοντας μπροστά τη διαμόρφωση μιας ψηφιακής πολιτικής που να αγγίζει όλους τους πυλώνες της ευρωπαϊκής ζωής στον 21ο αιώνα.

Αν η Ευρώπη θα τα καταφέρει, παρά τα αντικρουόμενα συμφέροντα και τον πειρασμό του λαϊκισμού, είναι μια άλλη υπόθεση. Το βέβαιο είναι ότι από το αφήγημα της επιστροφής της Ευρώπης λείπει το Κυπριακό. Κοινοτικοί αξιωματούχοι παρουσιάζουν λίγο πολύ μια αφύπνιση της Ευρώπης ως αποτέλεσμα της εκλογής Τραμπ στις ΗΠΑ, της συμπεριφοράς της Ρωσίας, του προσφυγικού και του Brexit, αναγνωρίζοντας και την πίεση που ασκεί στο οικοδόμημα η κρίση στην Καταλωνία. Αλλά από τη λίστα τόσο των προκλήσεων όσο και των ελπίδων απουσιάζει εντελώς το Κυπριακό.

Κυπριακό αγνοείται...

Ακόμα και το ζήτημα των σχέσεων ΕΕ - Τουρκίας απασχολεί τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, κυρίως ως συνάρτηση της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την καταστροφή του κράτους δικαίου από το καθεστώς Ερντογάν στο εσωτερικό της χώρας, μαζί με την ανάγκη που η ΕΕ ακόμα έχει, να διατηρήσει σε ισχύ τη συμφωνία για το μεταναστευτικό.

«Δεν μπορώ να εξηγώ στο ευρωπαϊκό κοινό πώς μπορεί να συνεχίζει η σχέση με την Τουρκία λες και δεν συμβαίνει τίποτα όταν η χώρα παίρνει τον λάθος δρόμο», ανέφερε στους δημοσιογράφους ο Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής της ομάδας του ΕΛΚ στο Eυρωκοινοβούλιο. Ο κ. Βέμπερ τόνισε την ανάγκη η Ευρώπη να είναι ειλικρινής με την Τουρκία, προσθέτοντας πως πρέπει να είμαστε έτοιμοι να μιλήσουμε για την τελωνειακή ένωση και το θέμα της βίζας, αλλά μόνο όταν συμφωνηθεί το μέλλον των σχέσεων Τουρκίας - ΕΕ.

Ερωτηθείς από τον «Π» πού εντάσσεται η Κύπρος στις σχέσεις Τουρκίας - ΕΕ, ο κ. Βέμπερ ανέφερε πως αυτά που πρέπει να κάνει η Τουρκία αφορούν κυρίως το εσωτερικό, αλλά «συνδέονται επίσης με το Κυπριακό». Αυτό όμως που πρέπει να γίνει τώρα, σημείωσε, είναι πολιτικός διάλογος σε ανώτατο επίπεδο για το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων.

Γι΄ αυτό και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, παρά τη στήριξη του ΕΛΚ στο θέμα των ευθυνών της Τουρκίας για το Κραν Μοντανά σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, επέλεξε να παρουσιάσει τους «δασμούς» της τ/κ «κυβέρνησης» στη βοήθεια για τους εγκλωβισμένους, ως γενικότερα ακόμα μια παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Τουρκία.

Όσον αφορά ευρύτερα τις σχέσεις με την Τουρκία, η ΕΕ επέλεξε να κρατήσει την πόρτα της ένταξης ανοιχτή, παγώνοντας όμως ταυτόχρονα την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και βάζοντας περιορισμούς στη χορήγηση προενταξιακών κονδυλίων. Θέλοντας να καταστήσει σαφές, εντός και εκτός της Τουρκίας, πως τυχόν διακοπή των ενταξιακών δεν θα είναι ευθύνη των Βρυξελλών, αλλά αρνητική εξέλιξη που θα βαραίνει μόνο την τουρκική κυβέρνηση.

Ηγέτες από το παρελθόν

Στις αρχές του έτους ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ έκανε λόγο για τελευταία ευκαιρία, προσπαθώντας να σπρώξει μια διευθέτηση που θα αποτελούσε ένα success story για τον ευρωπαϊκό τρόπο σκέψης. 'Αλλωστε, όπως κατ΄ επανάληψη έχουν δηλώσει και Ε/Κ αξιωματούχοι που βρίσκονται κοντά στις συνομιλίες, το ευρωπαϊκό κεκτημένο είναι αυτό που έδωσε στον Πρόεδρο Αναστασιάδη την ευκαιρία να βελτιώσει πρόνοιες και καταστάσεις στο σχέδιο λύσης. Αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναγνωρίζουν -εφόσον ρωτηθούν- πως είναι σειρά της τουρκικής πλευράς να δώσει σημεία γραφής, ωστόσο ξέρουν πως τίποτα δεν μπορεί να γίνει πριν τις προεδρικές.

Εν τω μεταξύ, τη στιγμή που η Ευρώπη προσπαθεί να κοιτάξει μπροστά αντιμετωπίζοντας ευκαιρίες και προκλήσεις του μέλλοντος, οι Κύπριοι ηγέτες κοιτούν στο παρελθόν και μένουν στους παλιούς φόβους και επιδιώξεις των κοινοτήτων. Ενώ ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αναβιώνει την πολιτική της πρόταξης προσβλέποντας στις ψήφους των συντηρητικότερων του κόμματός του, ο Μουσταφά Ακιντζί έρχεται σε επαφές με την ομάδα των ευρωσκεπτικιστών Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, στις ομάδες των οποίων βρίσκεται η Ελένη Θεοχάρους. Μιας ομάδας δηλαδή που αντιτίθεται στην εμβάθυνση της Ευρώπης.