Το πλαίσιο απασχόλησης αλλοδαπών εργαζομένων, που αποφάσισε πρόσφατα το Υπουργικό Συμβούλιο, μπορεί να προκάλεσε την αντίδραση των συντεχνιών οι οποίες θεωρούν ότι δεν οδηγεί σε ρύθμιση την αγορά εργασίας, ωστόσο φορείς της αγοράς επιμένουν εναγωνιωδώς στην εφαρμογή του καθώς, όπως τονίζουν, οι ανάγκες είναι πολύ μεγάλες.
Με αφορμή την ανακοίνωση του νέου πλαισίου, ο «Π» κατέγραψε τις απόψεις φορέων της αγοράς που απασχολούν μεγάλο αριθμό ξένων εργαζομένων. Ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Ξενοδόχων (ΠΑΣΥΞΕ), Θάνος Μιχαηλίδης, σε δηλώσεις του στον «Π», ανέφερε ότι το νέο πλαίσιο απασχόλησης των αλλοδαπών εργαζομένων είναι βοηθητικό καθώς οι επιχειρήσεις μπορούν να εργοδοτούν κόσμο από τρίτες χώρες. «Τα ξενοδοχεία εκ φύσεως εργοδοτούν μεγάλο αριθμό προσωπικού και υπάρχει άμεση και μεγάλη ανάγκη για εργατικό δυναμικό», τόνισε, προσθέτοντας ότι το φαινόμενο της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού δεν αντιμετωπίζει μόνο η Κύπρος αλλά και αρκετές χώρες στην ΕΕ. Σύμφωνα με τον κ. Μιχαηλίδη, «είναι σημαντική η άμεση διεκπεραίωση των αιτήσεων για να φέρουμε τον κόσμο στην Κύπρο και να υπάρχει χρόνος να προσαρμοστούν και να τύχουν εκπαίδευσης προκειμένου να υπάρχει καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα».
Να ανοίξει η αγορά
Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (ΟΣΕΟΚ), Στέλιος Γαβριήλ, επεσήμανε από πλευράς του στον «Π» ότι είναι διαχρονική η θέση τους ότι «πρέπει να ανοίξει η αγορά για να μπορέσουμε να φέρουμε εργαζόμενους από τρίτες χώρες». Τόνισε ότι δημιουργείται πρόβλημα στην ολοκλήρωση των έργων λόγω έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι ελλείψεις δεν παρατηρούνται σε παραδοσιακά επαγγέλματα, όπως οι οικοδόμοι, εργάτες, τεχνίτες, αλλά και σε εξειδικευμένες εργασίες, όπως τεχνίτες για γυψοσανίδες, θερμοπρόσοψης και τεχνίτες για αλουμίνιο.
Δηλαδή, εξήγησε, πέραν των εργολάβων, παρουσιάζονται προβλήματα και στους υπερεργολάβους. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΟΣΕΟΚ, «αναμένουμε να γίνουν οι εισηγήσεις και να εξετάζονται οι αιτήσεις πιο σύντομα για να μπορέσουμε να φέρουμε κόσμο». Σημείωσε ότι με τους Σύρους καλύπτονται κάποιες ανάγκες αλλά σε 6 μήνες, όταν ομαλοποιηθεί η κατάσταση, θα επιστρέψουν στη χώρα τους.
Όσον αφορά τις ανησυχίες των συντεχνιών, τόνισε ότι οι εργαζόμενοι θα καλύπτονται από συλλογικές συμβάσεις, ενώ εξέφρασε την ελπίδα να υπήρχαν Κύπριοι για να μπορέσουν να εργοδοτηθούν. Παραδέχθηκε ότι χρόνο με τον χρόνο λιγοστεύει ο αριθμός των Κυπρίων αλλά και των κοινοτικών που επιλέγουν το επάγγελμα του οικοδόμου, ενώ αρκετοί κοινοτικοί επέστρεψαν στις χώρες τους.
Επιπλέον εργαζόμενους
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Εργασίας για τις ανάγκες στελέχωσης της αγοράς εργασίας σύμφωνα με τον αναμενόμενο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, αναμένεται ότι η απασχόληση του εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού θα αυξηθεί περαιτέρω, ενώ παράλληλα θα χρειαστεί η αξιοποίηση επιπρόσθετων εργαζομένων από το εξωτερικό.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το πλαίσιο εργοδότησης αλλοδαπών του Υπουργείου Εργασίας αφορά ποσοστό μικρότερο του 30% των αλλοδαπών εργαζομένων, αφού σε αυτό δεν εμπίπτουν, π.χ., οι οικιακοί βοηθοί και οι εργαζόμενοι σε εταιρείες ξένων συμφερόντων, η εκτίμηση για τις ανάγκες κατά το 2025 κυμαίνεται περίπου στα επίπεδα του 2024, όπου οι νέες άδειες εργοδότησης αλλοδαπών ήταν περίπου 6.500.
Όχι εις βάρος των ντόπιων
Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Γιάννης Παναγιώτου, δήλωσε στον «Π» ότι τα θετικά αποτελέσματα της εργασιακής πολιτικής που εφαρμόζει η κυβέρνηση τεκμηριώνονται μέσα από τα πραγματικά δεδομένα: Κατά την πρώτη διετία της διακυβέρνησης επιτεύχθηκε ο στόχος για τη διαμόρφωση συνθηκών πλήρους απασχόλησης, με την ανεργία να περιορίζεται στο 4,9%, που αποτελεί το χαμηλότερο ποσοστό από το 2008, και την απασχόληση να φτάνει στο 79,8%, που αποτελεί το υψηλότερο ποσοστό που καταγράφηκε διαχρονικά, ενώ ο μέσος μηνιαίος μισθός αυξήθηκε κατά 8,5% φτάνοντας στα €2.390.
«Η αξιοποίηση εργαζομένων από τρίτες χώρες μέσα από τις νόμιμες διαδικασίες για την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών της αγοράς εργασίας δεν λειτουργεί σε βάρος του εγχώριου ανθρώπινου δυναμικού αλλά, αντίθετα, είναι απαραίτητη για τη συνέχιση της αναπτυξιακής πορείας της κυπριακής οικονομίας και για την ενίσχυση της συνοχής της κυπριακής κοινωνίας», τόνισε.
Τομείς χωρίς πλαφόν εργοδότησης
Σημειώνεται ότι, με νέο πλαίσιο, αυξάνονται οι τομείς της οικονομίας για τους οποίους δεν υπάρχει πλαφόν ή επιτρεπόμενο ποσοστό απασχόλησης αλλοδαπών.
Συγκεκριμένα, στους τομείς της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και συλλογής σκυβάλων, στους οποίους δεν υπήρχε ανώτατο όριο από πριν, προστίθενται οι πιο κάτω τομείς στους οποίους το ποσοστό ξένου προσωπικού θα μπορεί να ανέρχεται στο 100% μιας επιχείρησης:
• Πτηνοσφαγεία
• Ιχθυοτροφεία/Ιχθυοκαλλιέργειες
• Καταφύγια, ξενοδοχεία και περιποίηση ζώων
• Επεξεργασία εδώδιμων προϊόντων σφαγείου
• Διαχείριση ζωικών αποβλήτων
• Καθαρισμός αποχετεύσεων
• Ανακύκλωση προϊόντων
Ποσοστό ξένου προσωπικού μέχρι το 75% του συνόλου των εργαζομένων τους μπορούν να έχουν οι τομείς:
• Σφαγεία
• Συνεργεία καθαρισμού τοπίου (καθαρισμός δρόμων, χωραφιών και οικοπέδων)
• Παραγωγή παρασκευασμένων ζωοτροφών
• Πλυντήρια αυτοκινήτων
• Διανομείς έτοιμου φαγητού (εστίαση).
Σκοπός του πλαισίου
Σκοπός του πλαισίου είναι η καλύτερη ρύθμιση της απασχόλησης υπηκόων τρίτων χωρών στην κυπριακή αγορά εργασίας ώστε να διασφαλίζεται:
(α) Η ίση μεταχείριση όλων των εργαζομένων, ο σεβασμός των εργασιακών δικαιωμάτων και η αναβάθμιση των εργασιακών σχέσεων.
(β) Η διαμόρφωση συνθηκών πλήρους απασχόλησης και η κάλυψη των επιπρόσθετων αναγκών στελέχωσης της αγοράς εργασίας.
(γ) Η ανάπτυξη της οικονομίας, η βελτίωση των όρων εργασίας και η ενίσχυση της επάρκειας των μισθολογικών απολαβών.
(δ) Η ορθολογική στήριξη της παραγωγικής διαδικασίας με θετικές οικονομίες κλίμακος σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας.
(ε) Ο σεβασμός στις πρόνοιες του Κώδικα Βιομηχανικών Σχέσεων και η ενίσχυση της τριμερούς συνεργασίας των εργαζομένων, των εργοδοτών και της Πολιτείας.
Βασικές προϋποθέσεις για την απασχόληση υπηκόων τρίτων χωρών είναι:
(α) Η τεκμηριωμένη έλλειψη εργατικού δυναμικού, Κύπριων ή Ευρωπαίων πολιτών ή υπηκόων τρίτων χωρών νόμιμα διαμενόντων στη Δημοκρατία, με ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, οι οποίοι να είναι ικανοί και διαθέσιμοι να εργαστούν σε συγκεκριμένες θέσεις απασχόλησης.
(β) Η συμμόρφωση με την Εργατική Νομοθεσία και ο σεβασμός προς τις Συλλογικές Συμβάσεις.
(γ) Η συμμόρφωση με όλες τις υποχρεώσεις προς το κράτος ως προς τη νόμιμη λειτουργία της επιχείρησης και η τακτοποίηση όλων των οφειλών.
Τα κριτήρια εφαρμόζονται για την απασχόληση υπηκόων τρίτων χωρών σε επιχειρήσεις ή οργανισμούς κυπριακών ή ευρωπαϊκών συμφερόντων, εξαιρουμένων ατόμων που:
(α) Είναι σύζυγοι Κυπρίων ή Ευρωπαίων πολιτών οι οποίοι διαμένουν στη Δημοκρατία.
(β) Διαμένουν νόμιμα στη Δημοκρατία με το καθεστώς του αναγνωρισμένου πρόσφυγα ή της συμπληρωματικής προστασίας ή του αιτητή διεθνούς προστασίας.
(γ) Έχουν εξασφαλίσει άδεια μετανάστευσης.
(δ) Έχουν εξασφαλίσει καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος.
(ε) Κατέχουν οποιαδήποτε προσωρινή άδεια διαμονής και εργασίας η οποία τους παραχωρήθηκε στη βάση νόμου ή κανονισμού ή απόφασης Υπουργικού Συμβουλίου που τους παρέχει το δικαίωμα να διαμένουν και να εργάζονται στη Δημοκρατία:
(1) Είναι εργαζόμενοι σε εταιρείες ξένων συμφερόντων.
(2) Κάτοχοι Μπλε Κάρτας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
(3) Ενδοεταιρικά μετατιθέμενοι.
(4) Εποχικοί εργαζόμενοι.
(5) Φοιτητές.
(6) Οικιακοί βοηθοί.
(7) Αθλητές.
(8) Εργαζόμενοι σε διπλωματικές αποστολές.
(στ) Κατέχουν οποιαδήποτε άδεια διαμονής τούς παρέχει το δικαίωμα να διαμένουν και να εργάζονται στη Δημοκρατία με ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας.
Βασική προϋπόθεση για παραχώρηση έγκρισης είναι η αδυναμία ικανοποίησης των αναγκών του εργοδότη με επιτόπιο εργατικό δυναμικό η οποία να διαπιστώνεται μέσα από τη διαδικασία του ελέγχου της αγοράς εργασίας. Δηλαδή, την κοινοποίηση των κενών θέσεων στη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης του Τμήματος Εργασίας και τη δημοσίευσή τους στον Τύπο με στόχο την κάλυψή τους με Κυπρίους και Ευρωπαίους πολίτες ή νόμιμα διαμένοντες στη Δημοκρατία.
