Πολιτική προτεραιότητα η μείωση των ΜΕΔ

Η πορεία των επιτοκίων και ειδικά αν το 2024 θα αποτελέσει μια χρονιά μείωσής τους και χαλάρωσης της νομισματικής πολιτικής απασχολεί έντονα κεντρικούς τραπεζίτες, κυβερνήσεις, επενδυτές, αναλυτές και φυσικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Στην Κύπρο τα στοιχεία καταγράφουν μείωση της ζήτησης σε νέα δάνεια η οποία αποδίδεται στην αύξηση των επιτοκίων.

Στην ευρωζώνη η απάντηση που δίνεται από την ηγεσία της ΕΚΤ και κεντρικούς τραπεζίτες, μεταξύ των οποίων και ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Κωνσταντίνος Ηροδότου, είναι να κάνουμε υπομονή μέχρι το τέλος του Ιουνίου οπότε τα δεδομένα για την πορεία της οικονομίας θα παρέχουν (ή ελπίζουν ότι θα παρέχουν) μια καλύτερη εικόνα για το αν ο πληθωρισμός έχει εισέλθει βιώσιμα σε πορεία περιορισμού στον στόχο του 2%. Στην παρούσα φάση, με βάση τα στοιχεία του Δεκεμβρίου, ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη ανέρχεται στο 2,5% (στο 1,9% στην Κύπρο), αλλά υπάρχει ανησυχία για επανάληψη των πληθωριστικών πιέσεων εξαιτίας των νέων διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα λόγω των επιθέσεων σε εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα.

«Αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει σημαντική αβεβαιότητα λόγω των συνεχόμενων κλυδωνισμών στην οικονομία, οι αποφάσεις μας καθορίζονται συνάντηση με συνάντηση και αναλύοντας τα πιο πρόσφατα οικονομικά και χρηματοοικονομικά δεδομένα που έχουμε την ώρα της κάθε απόφασης. Σε αυτό το σημείο και στην τρέχουσα συγκυρία με δύο γεωπολιτικές συγκρούσεις και μια πιθανή αναταραχή στην εφοδιαστική αλυσίδα λόγω της διαφοροποίησης των εμπορικών διαδρόμων στην Ερυθρά Θάλασσα, η όποια συζήτηση για πιθανές μειώσεις επιτοκίων θα ήταν πρόωρη», ανέφερε ο κ. Ηροδότου σε συνέντευξή του στο Econostream.

Σε ανάλογη τοποθέτηση προέβη στον «Π» και ο υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός. «Είναι δύσκολο να κάνει κανείς προβλέψεις, αλλά στο αμέσως επόμενο διάστημα ίσως παραμείνουν εκεί που είναι, εν αναμονή εξελίξεων και ελπίζοντας ότι θα υπάρξει σταδιακή μείωσή τους», είπε.

Το βλέμμα στα ΜΕΔ

Τα αποτελέσματα της Έρευνας Τραπεζικών Χορηγήσεων (ΕΤΧ) για το τρίτο τρίμηνο του 2023 δείχνουν ότι συνεχίζεται η μείωση στη ζήτηση δανείων τόσο από επιχειρήσεις όσο και από νοικοκυριά, η οποία εν μέρει αποδίδεται από τις ίδιες τις συμμετέχουσες τράπεζες στο αυξημένο γενικό επίπεδο των επιτοκίων, στη μειωμένη ζήτηση για χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων και στη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών.

Τα νέα δάνεια για αγορά κατοικίας για την περίοδο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου του 2023 μειώθηκαν σημαντικά κατά 20% σε ετήσια βάση (€746,2 εκατ. σε σχέση με €932,4 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 2022). Επίσης, σύμφωνα με τις ίδιες στατιστικές, το επιτόκιο οικιστικών δανείων ανήλθε στο 4,4% κατά μέσο όρο το τρίτο τρίμηνο 2023 σε σχέση με 4,3% το δεύτερο τρίμηνο του 2023 και 2,7% την αντίστοιχη περίοδο του 2022.

Σε αυτή τη συγκυρία, για την Κύπρο το μείζον σε επίπεδο πολιτικής είναι να συνεχιστεί η μείωση των «κόκκινων» δανείων η οποία θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση του ιδιωτικού χρέους.

Η ζήτηση για δάνεια μειώνεται, εξέλιξη που έχει αντίκτυπο και στην ανάπτυξη (λιγότερα δάνεια σημαίνει λιγότερα έργα και μικρότερη ανάπτυξη), αλλά ο πληθυσμός που μπορεί να δανειστεί είναι πεπερασμένος. Η μείωση των ΜΕΔ και ιδιωτικού χρέους θα επιτρέψει την πρόσβαση περισσότερων νοικοκυριών και επιχειρήσεων σε τραπεζική χρηματοδότηση.

«Για εμάς στην Κύπρο, το πιο σημαντικό είναι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην πραγματική οικονομία, όπως έχουν μειωθεί και στον τραπεζικό τομέα ώστε να λειτουργεί χωρίς εμπόδια η οικονομία. Γεγονός που θα βοηθήσει και το τραπεζικό σύστημα να ανταποκριθεί στις δανειστικές απαιτήσεις της οικονομίας είτε των επιχειρήσεων, είτε των νοικοκυριών», υπέδειξε ο κ. Κεραυνός.

Προς αυτή την κατεύθυνση ο υπουργός Οικονομικών χαρακτηρίζει ως σημαντική εξέλιξη την ψήφιση από τη Βουλή του πακέτου για τις εκποιήσεις που κατέθεσε η κυβέρνηση.

«Είναι μια πολύ καλή συγκυρία η οποία θα έχει θετικό αντίκτυπο στην κυπριακή οικονομία», είπε ο κ. Κεραυνός.

Απαντώντας σε κριτική για περιορισμό του δικαιώματος πρόσβασης των δανειοληπτών στη δικαιοσύνη σημείωσε ότι δεν υπήρξε εμπόδιο σε οποιονδήποτε ήθελε να προσφύγει στη δικαιοσύνη και υπενθύμισε ότι με τα υφιστάμενα δεδομένα στην Κύπρο η προσφυγή στη δικαιοσύνη απαιτεί έξοδα και δαπάνες και ταυτόχρονα η διαδικασία είναι χρονοβόρα.

«Εμείς», εξήγησε, «δώσαμε έμφαση στην εξωδικαστική διαδικασία ενισχύοντας τον θεσμό του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου ώστε να μπορούν να αποταθούν όλοι μέσα από αυτήν την εξωδικαστική διαδικασία και να έχουν τη δυνατότητα για πιο γρήγορη τοποθέτηση σε σχέση με τα προβλήματα που τους απασχολούν. Ακριβώς αυτό είναι το δίχτυ προστασίας, η γρήγορη διαχείριση των υποθέσεων από τη μία και η τοποθέτηση του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου επί του αμφισβητούμενου ποσού, από την άλλη. Επιπρόσθετα, έχουμε δώσει τη δυνατότητα σε άτομα τα οποία έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη γι' αυτό το θέμα να μπορέσουν να αποταθούν για εξωδικαστική διαδικασία. Λειτούργησαν επίσης το σχέδιο «Ενοίκιο έναντι Δόσης» για τα πολύ ευάλωτα νοικοκυριά και το «Οικία» μέσω του Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Στέγης. Υπάρχει δίχτυ προστασίας», κατέληξε.

Η ανάγκη μείωσης του υφιστάμενου αποθέματος των ΜΕΔ επιβάλλεται και από τον κίνδυνο ενός νέου κύματος «κόκκινων» δανείων λόγω της αύξησης του κόστους δανεισμού. Ένα νέο κύμα θα έχει μικρότερο αντίκτυπο αν λυθούν ή εισέλθουν σε διαδικασία αναδιάρθρωσης, τα προβληματικά δάνεια του παρελθόντος.