Συνεχή επαγρύπνηση ζητά η Κεντρική

H κυπριακή οικονομία, όπως και ο κυπριακός τραπεζικός τομέας, έδειξαν σημαντική ανθεκτικότητα κατά το 2022 (χρονιά που μετά την υποχώρηση της πανδημίας, η κυπριακή οικονομία κλήθηκε να αντιμετωπίσει νέους εξωτερικούς κλυδωνισμούς), μια ανθεκτικότητα που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, αλλά ο κίνδυνος δεν έχει περάσει. Υπαρκτός παραμένει και ο κίνδυνος ενός νέου κύματος «κόκκινων» δανείων λόγω των αυξημένων επιτοκίων, ο οποίος μέχρι στιγμής δεν έχει επαληθευθεί.

«O πλήρης αντίκτυπος του υψηλού πληθωρισμού παρατεταμένης διάρκειας και της συνεπακόλουθης σημαντικής αύξησης των επιτοκίων στους ισολογισμούς του ιδιωτικού μη-χρηματοοικονομικού τομέα αναμένεται ότι θα γίνει περισσότερο αισθητός με την πάροδο του χρόνου», προειδοποιεί η Κεντρική Τράπεζας της Κύπρου στην έκθεση χρηματοοικονομικής σταθερότητας και ζητά συνεχή επαγρύπνηση.

Παράλληλα οι πιο πρόσφατες προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ) για ρυθμό ανάπτυξης 2,4% το 2023, 2,7% το 2024 και 3,1% το 2025 και σημαντική μείωση του πληθωρισμού στο 3,9% το 2023, 2,7% το 2024 και 2% το 2025 καταρτίστηκαν πριν ξεσπάσει η τραγική σύγκρουση που προκάλεσαν οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Ισραήλ, «με αποτέλεσμα να υπάρχει αβεβαιότητα ως προς τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία οι οποίες θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια, την ένταση και την έκταση του πολέμου».

«Παρόλο», τονίζεται, «που ο χρηματοοικονομικός τομέας της Κύπρου παραμένει ανθεκτικός, οι επιπτώσεις στην οικονομία της Κύπρου, σε ένα σενάριο παρατεταμένης διάρκειας του πολέμου και ανάμειξης και άλλων χωρών θα μπορούσαν να δημιουργήσουν, έμμεσα, περαιτέρω προκλήσεις για τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα. Για την Κύπρο, οι κύριοι καθοδικοί κίνδυνοι για το ΑΕΠ σχετίζονται με την πιθανότητα μεγαλύτερης από την αναμενόμενη αρνητικής επίδρασης στις εξαγωγές υπηρεσιών, λόγω του σχετικού αντίκτυπου των γεωπολιτικών εντάσεων στο εξωτερικό περιβάλλον. Επίσης, οι κίνδυνοι αυτοί συνδέονται και με ενδεχομένως υψηλότερες από τις αναμενόμενες τιμές βασικών αγαθών και προϊόντων».

Επιτόκια και ΜΕΔ

Η Κεντρική Τράπεζα περιγράφει και ένα κακό σενάριο για την εξέλιξη των τιμών και των επιτοκίων, στο οποίο θα επηρεαστεί η ικανότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων να αποπληρώσουν τις δανειακές τους υποχρεώσεις.

«Ο παρατεταμένος υψηλός πληθωρισμός, σε συνάρτηση με τα αυξημένα δανειστικά επιτόκια, κυρίως στα δάνεια που είναι συνδεδεμένα με το Euribor ή με το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ, έχουν επιφέρει προκλήσεις στους ισολογισμούς του εγχώριου ιδιωτικού μη χρηματοοικονομικού τομέα (...) η αύξηση των τιμών διαβρώνει την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, εξέλιξη που σε συνδυασμό με τη βραδύτητα στη διόρθωση των πληθωριστικών πιέσεων, δημιουργεί αβεβαιότητα, με συνεπακόλουθες αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα και την ανάπτυξη. Το υψηλό χρέος του ιδιωτικού, μη χρηματοοικονομικού τομέα, παρά την πτωτική πορεία των τελευταίων ετών, σε συνάρτηση με τις αυξήσεις στα δανειστικά επιτόκια και τις πιέσεις στο κόστος διαβίωσης λόγω του παρατεταμένου υψηλού πληθωρισμού, δημιουργεί επιπρόσθετες προκλήσεις σε σχέση με την ικανότητα του τομέα, και ιδιαίτερα των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του. Λαμβάνοντας υπόψη την αναμενόμενη συρρίκνωση στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, την ενδεχόμενη μείωση στην κερδοφορία των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, καθώς και την αύξηση στα δανειστικά επιτόκια, ο κίνδυνος ενός νέου κύματος αφερέγγυων νοικοκυριών και επιχειρήσεων δεν μπορεί να παραγνωριστεί. Εντούτοις, μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο κίνδυνος αυτός έχει πραγματωθεί», τονίζεται στην έκθεση. Η ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των πιστωτικών ιδρυμάτων δεν φαίνεται να παρουσίασε επιδείνωση κατά το 2022, αλλά, αντίθετα, βελτιώνεται.

Στις ευπάθειες νοικοκυριών και επιχειρήσεων ως αντίβαρο λειτουργούν η οικονομική ανάπτυξη, τα δημοσιονομικά μέτρα που λήφθηκαν για άμβλυνση των επιπτώσεων του παρατεταμένου πληθωρισμού, καθώς και η προληπτική αποταμίευση του ιδιωτικού τομέα.