Νέες εξουσίες στον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο

Η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, δηλαδή του επικεφαλής του Ενιαίου Φορέα Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσεως, εισηγείται η κυβέρνηση προκειμένου να απαντήσει στις ανησυχίες για την προστασία της πρώτης κατοικίας και των δανειοληπτών. Ο «Π» παρουσιάζει σήμερα τις βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου, το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, αντιμετωπίζεται με σκεπτικισμό από τράπεζες και εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων, αλλά και από βουλευτές κομμάτων της συμπολίτευσης. Με τη διαβούλευση να είναι σε εξέλιξη, στο τραπέζι παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο παράτασης, πέραν της 31^ης Οκτωβρίου, της εθελοντικής αναστολής εκποιήσεων πρώτων κατοικιών αξίας έως 350.000 ευρώ.

Το νομοσχέδιο προβλέπει τα εξής:

• Στους ορισμούς προστίθενται οι εταιρείες εξαγοράς και διαχείρισης πιστώσεων και γίνεται ξεκάθαρο ότι ο Φορέας μπορεί να ασχοληθεί με παράπονα σε βάρος τους.
• Στο πεδίο αρμοδιοτήτων προστίθενται τα δάνεια με εξασφάλιση επαγγελματική στέγη αξίας έως €350.000. Σήμερα, η ενασχόληση του Φορέα με την επαγγελματική στέγη αφορά μόνο παράπονα για συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης ακινήτου.
• Οι ειδικές διατάξεις του βασικού νόμου του Φορέα για τις αναδιαρθρώσεις πιστωτικών διευκολύνσεων εμπλουτίζονται για να αφορούν τον διορισμό διαμεσολαβητή για σκοπούς αναδιάρθρωσης ή επαναδιαπραγμάτευσης πιστωτικών διευκολύνσεων.
• Η διαδικασία αναδιάρθρωσης ή επαναδιαπραγμάτευσης θα καλύπτει επαγγελματική στέγη, πέραν του ό,τι προβλέπεται σήμερα για την κύρια κατοικία.

Τα τερματισμένα δάνεια

• Οι ειδικές διατάξεις του βασικού νόμου για τις αναδιαρθρώσεις θα εφαρμόζονται και επί τερματισμένων πιστωτικών διευκολύνσεων σε σχέση με τις οποίες κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης από χρεώστη για διαμεσολάβηση, βρίσκεται σε εξέλιξη δικαστική διαδικασία, εάν ο επίτροπος εύλογα κρίνει, ότι η χρηματοοικονομική επιχείρηση, έχει κινήσει τις εν λόγω διαδικασίες προκειμένου να εμποδίσει την υποβολή της αίτησης ή να ματαιώσει ή να καθυστερήσει τον διορισμό διαμεσολαβητή. Σημειώνεται ότι τα τερματισμένα δάνεια είναι στην πράξη σε «βαθύ κόκκινο» για τα οποία έχουν ολοκληρωθεί όλες οι προσπάθειες αναδιάρθρωσης.
• Πρόσθετα, οι ανωτέρω ειδικές διατάξεις εφαρμόζονται επί τερματισμένων πιστωτικών διευκολύνσεων σε σχέση με τις οποίες, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης βρίσκεται σε εξέλιξη δικαστική διαδικασία δυνάμει των προνοιών του άρθρου 15 του περί Ορισμένων Θεμάτων Διαμεσολάβησης σε Αστικές Διαφορές Νόμου. Το εν λόγω άρθρο ρυθμίζει την παραπομπή σε διαμεσολάβηση από δικαστήριο.
• Σε ό,τι αφορά τα τερματισθέντα δάνεια, ο χρεώστης θα μπορεί να υποβάλει αίτηση για διαμεσολάβηση εντός χρονικού πλαισίου τριάντα (30) εργάσιμων ημερών από την παραλαβή της επιστολής τερματισμού της πιστωτικής διευκόλυνσης.

Διορισμός διαμεσολαβητή

• Σε ό,τι αφορά την αίτηση στον Επίτροπο για διορισμό διαμεσολαβητή, νοείται ότι σε περίπτωση που αδειοδοτημένο ίδρυμα ή αγοραστής πιστώσεων δεν υποβάλει πρόταση αναδιάρθρωσης ή επαναδιαπραγμάτευσης πιστωτικής διευκόλυνσης εντός έξι (6) μηνών από την ημερομηνία υποβολής κατάστασης σχετικών οικονομικών στοιχείων από τον χρεώστη ή της υποβολής σχετικού γραπτού αιτήματος του χρεώστη για επαναδιαπραγμάτευση, ο χρεώστης δύναται να υποβάλει αίτηση, εντός χρονικού πλαισίου τριάντα (30) εργάσιμων ημερών από την παρέλευση της προαναφερθείσας εξάμηνης προθεσμίας.
• Νοείται, περαιτέρω, ότι, ο χρεώστης διατηρεί το δικαίωμά του να αποταθεί στον Επίτροπο για διορισμό διαμεσολαβητή, εάν είχε πρώτα απευθυνθεί στην Επιτροπής Επίλυσης Διαφορών σύμφωνα με τις πρόνοιες της Οδηγίας Διαχείρισης Καθυστερήσεων και έλαβε απόφαση που δεν τον ικανοποιεί, εντός χρονικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία που έλαβε την εν λόγω απόφαση.

Τα παράπονα

• Ο Επίτροπος δύναται να επιληφθεί παραπόνου κατά χρηματοοικονομικής επιχείρησης που έχει κινήσει δικαστική διαδικασία σε σχέση με θέμα το οποίο αφορά ή/και συνδέεται με το παράπονο, εάν ο Επίτροπος εύλογα κρίνει, ότι η χρηματοοικονομική επιχείρηση έχει κινήσει τις εν λόγω διαδικασίες προκειμένου να εμποδίσει την υποβολή του παραπόνου, ή να ματαιώσει ή να καθυστερήσει την διερεύνησή του.
• Ανεξαρτήτως άλλων διατάξεων, ο Επίτροπος μπορεί να επιληφθεί παραπόνου κατά χρηματοοικονομικής επιχείρησης, σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 15 του περί Ορισμένων Θεμάτων Διαμεσολάβησης σε Αστικές Διαφορές Νόμου.
• Ο Επίτροπος δύναται να χρησιμοποιεί εμπειρογνώμονες στις περιπτώσεις όπου τεκμηριωμένα απαιτείται να λάβει γνώμη, για συγκεκριμένης εξειδικευμένης φύσεως παράπονα ή καταγγελίες, περιλαμβανομένων και όχι περιορισμένων, σε ιατρική γνωμάτευση, αναλογιστική μελέτη, μελέτη εκτίμησης ακινήτου.

Δικαιοδοσία Επιτρόπου

Ο Επίτροπος δεν επιλαμβάνεται καταγγελίας:

(α) Για την οποία, κατά την ημέρα υποβολής αυτής, είχε ήδη εκδοθεί απόφαση για ζητήματα της υποκείμενης της καταγγελίας διαφοράς που επηρεάζουν την επί της ουσίας εξέταση της καταγγελίας από δικαστήριο της Δημοκρατίας ή ευρίσκεται σε εξέλιξη δικαστική διαδικασία για την εξέταση της ίδιας καταγγελίας ή ζητημάτων της υποκείμενης της καταγγελίας διαφοράς που επηρεάζουν την επί της ουσίας εξέταση της καταγγελίας:

Νοείται ότι ο Επίτροπος δύναται να επιλαμβάνεται καταγγελίας η οποία παραπέμπεται σε διαμεσολάβηση δυνάμει των προνοιών του άρθρου 15 του περί Ορισμένων Θεμάτων Διαμεσολάβησης σε Αστικές Διαφορές Νόμου ή

(β) για την οποία, κατά την κρίση του Επιτρόπου, δεν υπάρχει βάση για την υποβολή παραπόνου ή

(γ) η οποία κατά την ημερομηνία υποβολής της εξετάζεται ή έχει εξεταστεί προηγουμένως από άλλον φορέα εναλλακτικής επίλυσης διαφορών ή από δικαστήριο.

Το συμβούλιο

Αλλάζει η σύνθεση του διοικητικού συμβουλίου και δεν θα εκπροσωπούνται τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες και εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσίες οι οποίες χρηματοδοτούν τη λειτουργία του Φορέα. Ο Φορέας προτείνεται να διοικείται από επταμελές συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και πέντε άλλα μέλη που διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο κατόπιν σύστασης της εκάστοτε αρμόδιας αρχής προς τον υπουργό Οικονομικών, ως ακολούθως:

(α) Στη θέση του προέδρου και του αντιπροέδρου εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών και ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας αντίστοιχαˑ και

(β) στη θέση των υπόλοιπων πέντε (5) μελών του συμβουλίου διορίζονται: ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών, ένας εκπρόσωπος της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, και ένας εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφαλιστικών Εταιρειών.

Ο βοηθός

Διευρύνεται ο ρόλος του βοηθού Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου, ο οποίος βοηθά τον Χρηματοοικονομικό Επίτροπο στην άσκηση των αρμοδιοτήτων, εξουσιών και καθηκόντων του κατά τρόπο ως ήθελε εκάστοτε αποφασίσει το συμβούλιο κατόπιν διαβούλευσης με τον Επίτροπο, αναλαμβάνει την εσωτερική οργάνωση του προσωπικού του Φορέα και εκτελεί οποιαδήποτε άλλα καθήκοντα τα οποία ανατίθενται σε αυτόν δυνάμει του παρόντος νόμου. Ο βοηθός Επιτρόπου εξετάζει παράπονα το ύψος των οποίων δεν υπερβαίνει το ποσό των €50.0000. Παράπονο σε υπόθεση μεταξύ €50.001 έως €100.000 εξετάζεται από τον Επίτροπο. Αν ξεπερνά τις €100.001, εξετάζεται από τον Επίτροπο και το βοηθό Επίτροπο, οι οποίοι αποφαίνονται από κοινού επί του παραπόνου.

Τα επόμενα βήματα

Δεν έχει γίνει ακόμη σαφές αν όλα τα παραπάνω αρκούν για να κλείσει το κεφάλαιο «εκποιήσεις». Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις «ανοίγει» το εύρος των αρμοδιοτήτων του Επιτρόπου και οι δυνατότητες ορισμού διαμεσολαβητή, καλύπτοντας και την επαγγελματική στέγη και παρέχοντας μια δεύτερη ευκαιρία σε τερματισμένα δάνεια.

Βουλευτές και κόμματα φαίνεται να μην είναι ικανοποιημένοι και ζητούν κάτι παραπάνω, το οποίο το Υπουργείο Οικονομικών δεν είναι διατεθειμένο να δώσει. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του υπουργού Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού, στην κοινοβουλευτική επιτροπή Οικονομικών στις αρχές της εβδομάδας για την ανάγκη να παραμείνει σταθερό το νομοθετικό πλαίσιο για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Προβληματισμός επικρατεί και στην πλευρά των τραπεζών και εταιρειών εξαγοράς πιστώσεων, καθώς βλέπουν μια μεγάλη διεύρυνση και υπερεξουσίες στον θεσμό του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου. Πάντως, υπάρχει μια άποψη στον χώρο των τραπεζών για αποδοχή της κυβερνητικής πρότασης για να κλείσει το θέμα. Πολιτικά, όμως, το πρόβλημα δεν είναι οι τράπεζες, αλλά να πειστούν οι κοινοβουλευτικές ομάδες των συγκυβερνώντων κομμάτων.

Η κυβέρνηση θεωρεί ότι το κείμενο που ετοίμασε ανταποκρίνεται στην κοινή δήλωση των τριών κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση, ΔΗΚΟ, ΔΗΠΑ, ΕΔΕΚ, με την οποία έθεσαν επτά προτάσεις για τη διαχείριση των ΜΕΔ. Η κοινή δήλωση και η αποδοχή της από την κυβέρνηση, σε συνδυασμό με το εθελοντικό πάγωμα των εκποιήσεων πρώτων κατοικιών αξίας έως 350.000 ευρώ μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, έδωσε διέξοδο στην πολιτική κρίση που πυροδότησε πρόταση νόμου η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε μαζικές αναστολές εκποιήσεων.