Δεν είναι μόνο οι συντάξεις των αξιωματούχων

Με αφορμή τις συντάξεις των αξιωματούχων, το χρησιμότερο και αυτό που έχει πραγματικά ανάγκη η κοινωνία, είναι οι θεσμοί να εξετάσουν τις συντάξεις των πολιτών και να προτείνουν λύσεις που θα έχουν νόημα για τα οικονομικά των νοικοκυριών αλλά και του κράτους. Μέχρι να συμβεί αυτό, διπλές, πρόωρες συντάξεις και προνομιακές συντάξεις αποτελούν πρόκληση για τους εργαζόμενους και θέτουν υπό αμφισβήτηση την ευημερία της χώρας και την ποιότητα της δημοκρατίας.

Αναμφίβολα, το γεγονός πως δώδεκα χρόνια μετά που το θέμα των πολυσυνταξιούχων αξιωματούχων έγινε πρωτοσέλιδο στον Τύπο, δεν έχει ακόμη διευθετηθεί, αποτελεί πρωτίστως πρόκληση για το περί δικαίου αίσθημα του κυπριακού λαού. Φανερώνει επίσης, θεσμικό κενό σε ό,τι αφορά τον τρόπο λειτουργίας του ιδίου του κράτους και δημιουργεί την εικόνα στους πολίτες πως το κράτος ανήκει στους αξιωματούχους του, και στους υψηλόβαθμους υπαλλήλους του Δημοσίου. Πως το κράτος, είτε δεν θέλει, είτε δεν μπορεί να ρυθμίσει ένα θέμα που δημόσια υπάρχει ευρεία πολιτική συναίνεση και πως επιλέγει να εξυπηρετεί επιμέρους υποομάδες με σαφή πρόσβαση στα κέντρα εξουσίας.

Ναι υπάρχουν εξαιρέσεις. Αξιωματούχοι που έχουν αυξημένη ενσυναίσθηση και επιλέγουν να χαρίσουν τις προνομιακές απολαβές. Ωστόσο, δεν θα έπρεπε να επαφίεται στην καλή διάθεση ή ευθιξία των αξιωματούχων, να αποποιηθούν προκλητικά προνόμια. Οι ίδιοι οι θεσμοί θα πρέπει να προστατευτούν από υπερπρονόμια που προκαλούν την κοινή γνώμη. Για το καλό της δημοκρατίας, πρέπει να επιλυθεί το θέμα άμεσα και για το καλό όλων, θα πρέπει να ανοίξει ο διάλογος των συντάξεων για τους πολίτες. Να αναγνωρίσουν οι νομοθέτες πως υπάρχει σαφέστατο πρόβλημα με τις συντάξεις μεγάλου μέρους του ιδιωτικού τομέα και να προτείνουν λύσεις στα μέτρα των οικονομικών δεδομένων των εργαζομένων.

Για την ώρα το πρόβλημα έχει αφεθεί να το λύσει ο θάνατος και η συνέχιση της εργασίας από την πλευρά των συνταξιούχων του ιδιωτικού τομέα. Πλέον, είναι ο κανόνας οι χαμηλά και μεσαία αμειβόμενοι του ιδιωτικού τομέα να συνεχίζουν την εργασία τους μετά τη συνταξιοδότηση. Δουλεύουν οι περισσότεροι μέχρι τελική πτώσης όχι από επιλογή αλλά για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους, καθώς η σύνταξη των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, δεν τους εξασφαλίζει τα απαραίτητα για τη διαβίωσή τους. Σε αυτό το πλαίσιο, η όποια καθυστέρηση στη διευθέτηση του θέματος των προνομιακών συντάξεων, αλλά και η αποφυγή να ανοίξει ο διάλογος για τις συντάξεις γενικότερα, μόνο θυμό και απογοήτευση προκαλούν στην κοινή γνώμη.

Το κράτος οφείλει να αναγνωρίσει τις διακρίσεις ανάμεσα στους προνομιούχους πολίτες και σε όσους αδικούνται και να εφαρμόσει λύσεις. Νοοτροπίες του στυλ «ας συνεισέφεραν περισσότερα» και επίρριψης ευθυνών στους ίδιους τους πολίτες, δεν προσφέρουν τίποτα στη συζήτηση. Ούτε και «ελεημοσύνες», «δώρα» και κατ’ εξαίρεση «τσεκκούθκια» μπορούν να είναι η απάντηση σε ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα. Αυτό που χρειάζεται είναι οι νομοθεσίες να αναγνωρίσουν τις ανισότητες και να δώσουν κίνητρα σε ομάδες του πληθυσμού ώστε, να αποταμιεύσουν και να επενδύσουν για να χτίσουν δεύτερο και τρίτο πυλώνα συνταξιοδότησης. Κίνητρα, πέραν των φορολογικών που δίνονται σήμερα και που να περνούν σε αυτό που θεωρούμε «θετική διάκριση» για όσους είναι πραγματικά ευάλωτοι λόγω εισοδήματος και περιουσιακών στοιχείων.

Πως το σύστημα των συντάξεων όπως έχει εξελιχθεί, προάγει συνταξιούχους δύο ταχυτήτων. Πως αυτό αποτελεί βαρβαρότητα προς τους ηλικιωμένους και διάκριση προς προνομιούχες ομάδες. Πως αυτό που ζούμε σήμερα, είναι η εξαθλίωση μιας ευάλωτης ομάδας του πληθυσμού από ένα κράτος που «σφυρίζει» αδιάφορα και που προκαλεί με τη στάση του το περί δικαίου αίσθημα. Τέτοια κράτη δεν «πάνε» μακριά. Ο «εξαναγκασμός» σε εργασία ηλικιωμένων τελειώνει το αφήγημα του κοινωνικού κράτους και διαλύει δημοκρατίες. Όσο αυτό δεν γίνεται αντιληπτό, όσο αφήνουμε να βυθιζόμαστε σε αυτόν τον «πάτο», να είστε σίγουροι πως κανείς δεν πρόκειται να ξεφύγει στο τέλος. Πως νομοτελειακά, αυτοί που αφήνουμε πίσω, στο τέλος θα τραβήξουν προς τα κάτω και τους υπόλοιπους.